Warunki meteorologiczne w Lublinie podczas wyjątkowo uciążliwej fali upałów z sierpnia 2015 r.

• Autorzy: Krzyżewska A. , Bartoszek K. , Wereski S.

Warianty tytułu

EN

The Meteorological Conditions During Particularly Severe Heatwave in Lublin in August 2015

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przeanalizowano warunki meteorologiczne, biometeorologiczne i cyrkulacyjne podczas niezwykle długiej i uciążliwej fali upałów, jaka wystąpiła w Lublinie w dniach od 3 do 13 sierpnia 2015. Dane meteorologiczne pochodziły z Obserwatorium Meteorologicznego UMCS. Do opracowania wskaźnika UTCI wykorzystano dane godzinowe z depesz SYNOP z bazy www.ogimet.com ze stacji IMGW Lublin-Radawiec, a obliczenia wykonano w programie BioKlima 2.6. Do konstrukcji map określających warunki cyrkulacyjne wykorzystano dane pochodzące z reanalizy NCEP/NCAR. Uzyskane wyniki porównano ze średnimi wieloletnimi z lat 1952-2010. Za falę upałów przyjęto co najmniej 3 kolejne dni z maksymalną temperaturą powietrza przekraczającą 30°C. Za noc tropikalną przyjęto noc z temperaturą minimalną większą od 20°C, za dzień parny zaś dzień z ciśnieniem pary wodnej ≥18,8 hPa w przynajmniej jednym terminie obserwacyjnym w ciągu doby (kryterium Scharlau’a). Fala upałów, która trwała od 3 do 13 sierpnia 2015 (11 dni), była najdłuższą dotychczas zanotowaną w Lublinie, ze szczególnie wysoką temperaturą maksymalną. Fala ta objęła serię dni parnych i nocy tropikalnych, co uczyniło ją jedną z najbardziej uciążliwych fal upałów w Lublinie. Wystąpienie tej fali upałów było uwarunkowane długotrwałym zaleganiem stabilnego układu wysokiego ciśnienia z centrum nad zachodnią Rosją oraz występowaniem słabogradientowego pola barycznego nad Europą Zachodnią i Środkową. Sprzyjało to adwekcji nad Lubelszczyznę bardzo ciepłych mas powietrza ze wschodu i południo-wschodu (zarówno w dolnej, jak i środkowej troposferze). Od 7 do 12 sierpnia wystąpiły w Lublinie warunki „bardzo silnego stresu ciepła” (według wskaźnika UTCI). Najdłużej warunki „bardzo silnego stresu ciepła” utrzymywały się w dniach 7-8 sierpnia podczas 5 terminów obserwacji (w pozostałych tylko między godziną 12.00 a 14.00).

EN

In this study the circulation, meteorological and biometeorological conditions were analyzed during an extremely long and severe heat wave in Lublin from 3 to 13 August 2015. The meteorological data was obtained from the Meteorological Observatory UMCS. For calculation the UTCI index we used hourly data from SYNOP from the database www.ogimet.com for IMGW Lublin-Radawiec weather station. The calculations were made in the program BioKlima 2.6. To construct the maps defining the circulation conditions, data from the reanalysis NCEP/NCAR was utilized. The results were compared to the averages of the years 1952-2010. The heatwave was defined as at least 3 consecutive days of maximum daily air temperatures exceeding 30°C. The night tropical night was defined as night with minimum temperature greater than 20°C, and sultry days were defined ad days with water vapor pressure ≥18,8 hPa during at least one observation each day, according to the Scharlau'a criterion. The heatwave which lasted from 3 to 13 August 2015 (11 days) was the longest so far noted in Lublin, with particularly high values of maximum temperature. Heatwave was accompanied by a series of sultry days and tropical nights, making it also one of the most severe heatwaves in Lublin. The occurrence of this heatwave was caused by long-term stable persistence of the high pressure center over western Russia, and the incidence of low barometric gradient field over Western Europe and Central Europe. This favored advection over Lublin Region very warm air masses from the east and south-east (both in the lower and middle troposphere). From 7 to August 12 in Lublin there were observed conditions of ‘very strong heat stress’ (according to the UTCI index) during which it is recommended to use the air-conditioned rooms or shady areas, fluid replacement and limiting exercise. For the longest time the conditions of ‘very strong heat stress’ was noted on 7-8 August and were present during the five terms of observation; in the remaining days such situations occurred between 12.00 and 14.00.

Słowa kluczowe

PL

fale upałów; cyrkulacja; Lublin; UTCI

EN

heatwaves; circulation; Lublin; UTCI

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2016
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 239--249
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., wykr.

Twórcy

autor

Krzyżewska A.

• Zakład Meteorologii i Klimatologii, WNoZiGP, UMCS w Lublinie

autor

Bartoszek K.

• Zakład Meteorologii i Klimatologii, WNoZiGP, UMCS w Lublinie

autor

Wereski S.

• Zakład Meteorologii i Klimatologii, WNoZiGP, UMCS w Lublinie

Bibliografia

• [1] Barriopedro D., Fischer E., Luterbacher J., Trigo R., García-Herrera R., 2011,The Hot Summer of 2010: Map of Europe. Science 332, 6026,220–224.
• [2] Błażejczyk K., Błażejczyk M., 2010, Bioklima. http://www.igipz.pan.pl/Bioklima-zgik.html.
• [3] Błażejczyk K., Kunert A., 2011, Bioklimatyczne uwarunkowania turystyki i rekreacji. Monografie, 13. IGiPZ PAN, Warszawa, ss. 366.
• [4] Hoy A., Hänsel S., Skalak P., Ustrnul Z., Bochníček O., 2016,The extreme European summer of 2015 in a long-term perspective.Int. J. Climatol., 1994.
• [5] Kalnay E., Kanamitsu M., Kistler R., Collins W., Deaven D., Gandin L., Iredell M., Saha S., White G., Woollen J., Zhu Y., Chelliah M., Ebisuzaki W., Higgins W., Janowiak, J., Mo K. C., Ropelewski C., Wang J., Leetmaa A., Reynolds R., Jenne R., Joseph D., 1996,The NCEP/NCAR 40-year reanalysis project. Bull. Am. Meteorol. Soc., 77, 437–471.
• [6] Kossowska-Cezak U., 2010,Występowanie pogody gorącej w Warszawie (1951-2009). Prz. Geof., 55, 1-2, 61-75.
• [7] Kossowska-Cezak U., Skrzypczuk J., 2011, Pogoda upalna w Warszawie (1947-2010). Pr. i Stud. Geogr., 47, 139-146.
• [8] Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., 1997, Bioklimatologia człowieka. Metody i ich zastosowanie w badaniach klimatu Polski. IGiPZ PAN, Warszawa, ss. 200.
• [9] Kozłowska-Szczęsna T., Krawczyk B., Kuchcik M., 2004, Wpływ środowiska atmosferycznego na zdrowie i samopoczucie człowieka. Monografie, 4, IGiPZ PAN, Warszawa, ss. 192.
• [10] Koźmiński C., Michalska B., 2011, Zmienność liczby dni zimnych, chłodnych, ciepłych, gorących i upalnych w Polsce w okresie kwiecień-wrzesień. Prz. Geogr., 83, 91-107.
• [11] Krzyżewska A., 2015, Szczególnie uciążliwe fale upałów w Lublinie. Prz. Geof.,60, 3-4, 207-215.
• [12] Krzyżewska A., Wereski S., 2011, Fale upałów i mrozów w wybranych stacjach Polski na tle regionów bioklimatycznych (2000-2010). Prz. Geof., 56, 1-2, 99-110.
• [13] Kuchcik M., 2006, Fale upałów w Polsce w latach 1993 – 2002. Prz. Geogr., 78, 397-412.
• [14] Kyselý J., 2002,Temporal fluctuations in heat waves at Prague-Klementinum, The Czech Republic, from 1901-97, and their relationships to atmospheric circulation. Int. J. Climatol.,22, 33-50.
• [15] Meehl G. A., Tebaldi C., 2004, More Intense, More Frequent, and Longer Lasting Heat Waves in the 21st Century. Science305, 5686, 994-997.
• [16] Naughton M. P., Henderson A., Mirabelli M. C., Kaiser R., Wilhelm J. L., Kieszak S. M., Rubin C. H., McGeehin M., 2002, Heat-related mortality during a 1999 heat wave in Chicago. Am. J. Prev. Med., 22, 221-227.
• [17] Porebska M., Zdunek M., 2013, Analysis of extreme temperature events in central europe related to high pressure blocking situations in 2001-2011. Meteorol. Zeitschrift, 22, 533-540.
• [18] Semenza J. C., McCullough J. E., Flanders W. D., McGeehin M., Lumpkin J. R., 1999, Excess hospital admissions during the July 1995 heat wave in Chicago. Am. J. Prev. Med., 16, 269-277.
• [19] Tomczyk A. M., 2014, Cyrkulacyjne uwarunkowania występowania fal upałów w Poznaniu. Prz. Geogr., 1, 41-52.
• [20] Tomczyk A. M., Bednorz E., 2016, Heat waves in Central Europe and their circulation conditions. Int. J. Climatol., 36, 770-782.
• [21] Twardosz R., Kossowska-Cezak U., 2013, Exceptionally hot summers in Central and Eastern Europe (1951-2010). Theor. Appl. Climatol., 112, 617-628.
• [22] Ustrnul Z., Czekierda D., Wypych A., 2010, Extreme values of air temperature in Poland according to different atmospheric circulation classifications. Phys. Chem. Earth, 35, 429-436.
• [23] Wibig J., Podstawczyńska A., Rzepa M., Piotrowski P., 2009, Heatwaves in Poland – frequency, trends and relationships with atmospheric circulation. Geogr. Pol., 82, 47-59.
• [24] Worfolk J. B., 2000, Heat Waves: Their impact on the Health of Elders. Geriatr. Nurs 21, 70-77. www.ogimet.com(data dostępu: 14 lipca 2016).