A formal notation of legal rules applicable in the local space

• Autorzy: Barańska Anna Marta , Eckes Konrad

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923GP.24.008.20900

Warianty tytułu

PL

Formalny zapis reguł prawnych obowiązujących w przestrzeni lokalnej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In addition to the commonly known stable legal relationships between persons or institutions and fragments of the Earth's surface (real estate), there are widely applied ad hoc relationships to real space, with significantly varying durations. They are a function of acquired rights and remain valid for a strictly defined period of time. They are common in everyday life and take on diverse forms, the basic attribute of which is a reference to a broadly understood fragment of geographical space. Emerging technological achievements, such as digitisation of payments, algorithmisation of procedures, identification of documents and people, autonomous traffic and artificial intelligence - pose a challenge to provide ad hoc relationships to space with formalised notation. The problem of formal notation of legal rules applicable in local space will be presented on the example of the right of entry to the university campus, together with local traffic and parking rules. The space is divided into zones and then into smaller units – parking spaces, according to the hierarchical structure. Social groups that have relationships with these zones are also formed into hierarchical sets. Individual groups have different rights to space – hierarchically – at the zone level. The established hierarchy is the first factor considered. The second factor is variability over time. Relationships to local space change over time, most often in a cyclical form. It can therefore be concluded that in this case the law is a function of time. Parking spaces, as objects in spatial sets, are occupied randomly and subsequent users must start the procedure of searching the remaining objects belonging to the set. This procedure has been written in the form of a flowchart and graph. Objects removed from the set (as they are occupied) may randomly return, so for the purposes of effective searching, this process is presented as repeatable – as a whole or locally (cascading search). The third aspect considered are differences in the way users move around the local road network and in elementary spatial fields. The network structure is represented by intersections, which are noted as node matrices. In order to define how to behave in the local space, a list of rules was prepared and standardised. From a practical point of view, a form of prohibition is advantageous because it can be logically linked to a list (set) of consequences. Following these assumptions, the general form of the behavioural test algorithm was formulated. The presented issues demonstrate complex relationships to space and its integrating rule in relation to legal rules. This approach to law allows for space management using IT methods. The notation of the spatial structure and of legal relationships related to time enable the definition of rules of conduct for diverse groups of local societies. Dissimilarity from equality of law for all and stability over time, occurs in local environments and raises the relationships between community, space and time to a higher level of generality.

PL

Oprócz powszechnie znanych trwałych relacji prawnych osób lub instytucji do fragmentów powierzchni Ziemi (nieruchomości) – istnieją szeroko stosowane doraźne relacje do przestrzeni realnej, o znacznie zróżnicowanym czasie trwania. Są one funkcją nabytych uprawnień i obowiązują w ściśle określonym czasie. Są powszechne w życiu codziennym i przybierają zróżnicowane formy, których podstawowym atrybutem jest odniesienie do szeroko rozumianego fragmentu przestrzeni geograficznej. Wchodzące zdobycze techniki, jak choćby cyfryzacja płatności, algorytmizacja procedur, identyfikacja dokumentów i osób, ruch autonomiczny i sztuczna inteligencja – stanowią w czasach współczesnych wyzwanie do nadania doraźnym relacjom do przestrzeni sformalizowanego zapisu. Problem formalnego zapisu reguł prawnych obowiązujących w przestrzeni lokalnej zostanie przedstawiony na przykładzie reguł związanych z prawem wjazdu na teren kampusu uniwersyteckiego, wraz z lokalnymi regułami ruchu i parkowania. Przestrzeń jest podzielona na strefy, a następnie na mniejsze jednostki – miejsca do parkowania zgodnie ze strukturą hierarchiczną. Grupy społeczne, które posiadają relacje ze strefami, są również uformowane w zbiory hierarchiczne. Poszczególne grupy mają zróżnicowane prawa do przestrzeni – w odniesieniu hierarchicznym – na poziomie stref. Ustalona hierarchia to pierwszy z rozpatrywanych czynników. Drugim czynnikiem jest zmienność w czasie. Relacje do przestrzeni lokalnej zmieniają się w czasie, najczęściej w formie cyklicznej. Można zatem postawić wniosek, że w tym przypadku prawo jest funkcją czasu. Miejsca do parkowania jako obiekty w zbiorach przestrzennych są zajmowane losowo, a kolejni użytkownicy muszą uruchomić procedurę przeszukiwania pozostałych obiektów należących do zbioru. Ta procedura została zapisana w postaci schematu blokowego oraz grafu. Obiekty usunięte ze zbioru (jako zajęte) mogą losowo powracać, dlatego na potrzeby efektywnego szukania przedstawiono ten proces jako powtarzalny – całościowo lub lokalnie (kaskadowo). Trzecim rozpatrywanym aspektem są różnice w sposobie poruszania się użytkowników sieci dróg lokalnych i na elementarnych polach przestrzeni. Strukturę sieci reprezentują skrzyżowania, które zapisano jako macierze węzłów. W celu zdefiniowania sposobu zachowywania się w przestrzeni lokalnej sporządzono listę reguł, którą poddano standaryzacji. Z praktycznego punktu widzenia, korzystna jest forma zakazu, ponieważ może być powiązana logicznie z listą (zbiorem) konsekwencji. Po takich założeniach sformułowano ogólną postać algorytmu testów behawioralnych. Przedstawiona problematyka pokazuje złożone relacje do przestrzeni oraz jej integrujący charakter w stosunku do reguł prawnych. Takie podejście do prawa pozwala na zarządzanie przestrzenią metodami informatycznymi. Zapis struktury przestrzeni i relacji prawnych powiązanych z czasem – umożliwiają określenie reguł postępowania dla zróżnicowanych grup społeczeństw lokalnych. Odmienność od równości prawa dla wszystkich i stałości w czasie występuje w środowiskach lokalnych i stawia relacje między społecznością, przestrzenią i czasem na wyższy poziom ogólności.

Słowa kluczowe

EN

GIS; hierarchy of space elements; ad hoc relationships to space; variability of rules over time; standardisation of rules; algorithmisation of procedures; formalisation of rule notation

PL

GIS; hierarchia elementów przestrzeni; doraźne relacje względem przestrzeni; zmienność reguł w czasie; normalizacja reguł; algorytmizacja procedur; formalizacja zapisu reguł

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 23
• Strony: 101--112
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Barańska Anna Marta

• AGH University of Krakow, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Krakow, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-6426-4115

autor

Eckes Konrad

• State Academy of Applied Sciences, Jaroslaw, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-0220-2277

Bibliografia

• 1. Aho, A.V., Hopcroft, J.E., Ullman, J.D. Algorytmy i struktury danych (Algorithms and data structures). Wydawnictwo Helion, Poland, 2003.
• 2. Banachowski, L., Diks, K., Rytter, W. Algorytmy i struktury danych (Algorithms and data structures). Wydawnictwo Naukowe PWN, Poland, 2023.
• 3. Cormen, T.H., Leiserson, Ch. E., Rivest, R.L., Clifford, S. Wprowadzenie do algorytmów (Introduction to algorithms). Wydawnictwa Naukowo-Techniczne WNT, Warszawa, Poland, 2001.
• 4. Ząbek, Ś. Podstawy algorytmizacji i programowania (Fundamentals of algorithmics and programming). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, Poland, 2012.
• 5. Eckes, K. Relacje przestrzenne prawa i ich zapis w postaci formalnej (Spatial relationships of the law and their recording in formal form). Roczniki Geomatyki (Annals of Geomatics), Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, 2014; tome 12, notebook. 1, pp. 41–50.
• 6. Chauvin, T., Stawecki, T., Winczorek, P. Wstęp do prawoznawstwa (Introduction to Jurisprudence). Wyd. C.H. Beck, Poland, 2009.
• 7. Morawski, L. Wstęp do prawoznawstwa (Introduction to Jurisprudence). Wyd. XVII, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń, Poland, 2016.
• 8. Blikle, A. Automaty i gramatyki. Wstęp do lingwistyki matematycznej (Automata and grammars. Introduction to mathematical linguistics). PWN, Warszawa, Poland, 1971.
• 9. Cyrul, W., Duda, J., Opiła, J., Pełech-Pilichowski, T. Informatyzacja tekstu prawa. Perspektywy zastosowania języków znacznikowych (Computerisation of legal text. Perspectives on the application of markup languages). Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, 2014.
• 10. Hadlak, S., Tominski, C., Schulz, H.J., Schumann, H. Visualization of Hierarchies in Space and Time, Conference: Workshop GeoVA(t) – Geospatial Visual Analytics: Focus on Time At: Guimarães, Portugal (https://vca.informatik. uni-rostock.de/~ct/publications/Hadlak10SpaceTimeHierarchies. pdf), 2010.
• 11. Hinckfuss, I. Time, Space, and Space—Time, 1975.
• 12. Dobraja, I., Kraak, M. J. Principles of dashboard adaptability to get insights into origin-destination data. Journal of Location Based Services (https://doi.org/10.1080/17489725.2020.1738577), 2020; volume 14(1), pp. 28-48.