Octan etylu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Soćko R.

Warianty tytułu

EN

Ethyl acetate. Documentation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Octan etylu (EA) jest przezroczystą, bezbarwną cieczą lotną stosowaną w przemyśle: kosmetycznym, organicznym i farmaceutycznym, a także w laboratoriach jako odczynnik. Stosuje się go także jako plastyfikator tworzyw sztucznych oraz rozpuszczalnik organiczny: farb, lakierów, emalii, żywic estrowych, olejów, tłuszczów, a także jako surowiec w wielu syntezach organicznych. Octan etylu dzięki swojemu specyficznemu zapachowi ma zastosowanie w przemyśle kosmetycznym oraz spożywczym do produkcji związków zapachowych i smakowych. Octan etylu został zaklasyfikowany urzędowo jako substancja drażniąca z przypisanym zwrotem zagrożenia: działa drażniąco na oczy. Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry i zawroty głowy. Octan etylu w warunkach narażenia zawodowego wchłania się do organizmu drogą inhalacyjną oraz przez skórę. Populację osób narażonych na octan etylu stanowią głównie pracownicy zatrudnieni przy jego produkcji. W 2007 r. liczba osób zawodowo narażonych na octan etylu powyżej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), czyli 200 mg/m3, wynosiła, według działów PKD, 46 osób, a w 2010 r. 45 osób. U ludzi głównymi skutkami narażenia ostrego inhalacyjnego na mgły lub pary octanu etylu o dużych stężeniach były stany zapalne nosa i gardła spowodowane działaniem drażniącym związku. U osób narażanych obserwowano ponadto: bóle głowy, nudności, osłabienie i dyskomfort związany z intensywnym zapachem związku. Podobne objawy, lecz mniej nasilone, występowały u ludzi narażonych zawodowo na działanie octanu etylu. Octan etylu nie jest klasyfikowany jako rakotwórczy dla ludzi. Na podstawie wyników badań doświadczalnych na zwierzętach nie stwierdzono wpływu octanu etylu na rozrodczość, nie wykazano jego działania teratogennego i embriotoksycznego. Wyniki badań działania mutagennego i genotoksycznego octanu etylu są w większości przypadków negatywne.U ludzi za skutek krytyczny działania octanu etylu drogą inhalacyjną przyjęto działanie związku drażniące na oczy i błony śluzowe dróg oddechowych. Wartość NDS octanu etylu wyliczono na podstawie wartości NOAEL uzyskanej z wyników badania przeprowadzonego na ochotnikach narażanych na octan etylu o stężeniu 1468 mg/m3 przez 4 h. Wyliczona wartość NDS octanu etylu wynosi 734 mg/m3. Ze względu na działanie drażniące octanu etylu zaproponowano ustalenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) równej 1468 mg/m3 i oznakowanie związku literą „I" oznaczającą substancję o działaniu drażniącym. Przyjęte wartości normatywów higienicznych powinny zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym octanu etylu oraz przed jego potencjalnym działaniem na układ nerwowy. Nie ma w dostępnym piśmiennictwie danych ilościowych na temat wchłaniania octanu etylu przez skórę. Na podstawie wyników badań na królikach narażanych na octan etylu nie stwierdzono objawów ostrej toksyczności, dlatego nie ma podstaw do oznakowania związku literami „Sk" oznaczającymi substancję wchłaniającą się przez skórę.

EN

Ethyl acetate is colourless, transparent liquid with a fruity odour. It is one of the most widely used solvents and extractants in various industrial applications. Ethyl acetate is absorbed well by inhalation and rapidly hydrolyzed to ethanol and acetic acid, which are metabolized further. Its acute toxicity is very low. The critical effect in human is irritation of the upper respiratory tract and eyes after exposure to concentrations of over 1468 mg/m3. In high, almost lethal concentrations, ethyl acetate is narcotic and causes lung damage. Daily application of ethyl acetate led to defatting of the skin and damage to the stratum comeum of tested persons. Studies of volunteers exposed to ethyl acetate showed its irritating effect on the eyes and airways after exposure to a concentration of 1468 mg/m3 (LOAEL). Following the above data, the MAC value for ethyl acetate was established at 734 mg/m3 and the value of STEL at 1468 mg/m3. The proposed values of the hygienic standards should protect workers from harmful effects of ethyl acetate on their eyes, airways and nervous system. An additional notation for ethyl acetate: "I" - an irritant substance.

Słowa kluczowe

PL

octan etylu; narażenie zawodowe; najwyższe dopuszczalne stężenie; środowisko pracy

EN

ethyl acetate; occupational; exposure; maximum admissible concentration; working environment

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 2 (76)
• Strony: 73--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 65 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Soćko R.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus

Bibliografia

• 1.ACGIH (2001) Ethyl acetate. Documentation of the threshold limit values for chemical substances and biological exposure indices. Cincinnati.
• 2.Althoff (1931) Med. Beamte 15. 426-427 [cyt. za OECD SIDS 2002],
• 3.Biesi M.S. (1994) Esters [W:] Patty's industrial hygiene and toxicology. 4th ed., vol. 2D. Toxicology, 2977- 2984. [Red.] G.D. Clayton. F.E. Clayton. New York. John Wiley and Sons,
• 4.Bowen S.E, Bolster R.L. (1997) A comparison of the acute behavioral effects of inhaled amyl, ethyl, and butyl acetate im mice. Fundam. Appl. Toxicol 35, 189-196.
• 5.Burleigh-Flayer H.D.. Kintigh W.J.. Hurley J.M. (1995) Ethyl acetate. An acute vapor inhalation neurotoxicity study in the rat. Union Carbide Bushy Run Research Center Report 94N1418 [ cyt. za SIDS Dossier 2002],
• 6.Catz P., Friend D.R. (1990) Transdermal deliver}' of levonorgestrel. VIII. Effects of enhancers on rat skin, hairless mouse skin, hairless guinea pig skin, and human skin. Inter. J. Pharmaceutics 58. 93-102.
• 7.CHEMINFO - d'base (1999) Canadian Centre for Occupational Health and Safety, luty 1999.
• 8.CHRIS, Chemical Hazard Response Information System (2012) Ethyl acetate.
• 9.Christoph G.R. (1996) Subchronic operant behaviour study of ethyl acetate by inhalation in rats. Du Pont Report #HLR 453-96.
• 10.Christoph G.R. (1998) 90-Day inhalation study of ethyl acetate in rats. Haskell Laboratory for Toxicology and Industrial Medicine. Medical Research Number: 10502-001, E.I. du Pont de Nemours and Company, Elkton Rd.. P.O. Box 50. Newark. DE. 19714-0050. 11.Christoph G.R.. Hansen J.F.. Leung H. W. (2003) Subchronic inhalation neurotoxicity study of ethyl acetate in rats. Neurotoxicology 24, 861-874.
• 12.Coleman K.P. William A. Toscano J.R. (2012) Esters of mono- and alkenyl carboxylic acids and mono- and polvalcohols. Ethyl acetate. [W:] Patty's Toxicology. INC., PUBLICATION. New York. 6,h ed.. vol. 4.
• 13.Coopman V.A., Cordonnier J.A., De Xfeyera C.A. (2005) Fatal workplace accident involving ethyl acetate: a distribution study. Forensic Sei. Int. 154, 92-95.
• 14.DECOS, Dutch Expert Committee for Occupational Standards (1991) Ethyl acetate. Health based recommended occupational exposure limit. RA/10/91.
• 15.ECETOC (1998) Technical Report nr 48(2) Eye irritation reference chemicals data bank (Se ed.). June 1998. Ethyl acetate [W:] Proctor and Hughes chemical hazards of the workplace (1996) [Red.] G.J. Hathway, N.H. Proctor, J.P. Hughes. 4th ed. New York, Van Nostrand Reinhold.
• 16.Fiserova-Bergerova V., Pierce T., Droz P.O. (1990) Dermal absorption potential of industrial chemicals. Criteria for skin notation. Am. J. Ind. Med. 17, 617-635.
• 17.Flur F., Wirt W. (1933) Arch. Gewerbepath. Gewerbe- hyg. 5. 1-90.
• 18.Gallaher E.J., Loomis T.A. (1975) Metabolism of ethyl acetate in the rat: hydrolysis to ethyl alcohol in vitro and in vivo. Toxicol. Appl. Pharmacol. 34, 309-313.
• 19.GIS (2007; 2010; 2011) Dane Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy. Główny Inspektor Sanitarny [materiał niepublikowany].
• 20.Gosselin R.E.. Smith R.P.. Hodge H.C. (1984) Clinical Toxicology of commercial products. 5th ed. Baltimore, Williams & Wilkins, p. Ill-169-70 [cyt. za HSDB 2012].
• 21.HSDB (2012) [komputerowa baza danych], Huels-Bericht. nr. 8120. 1981 [unpublished], [cyt. za OECD SIDS 2002],
• 22.INCHEM - d'base (2002). IRIS, International Risk Information System (1996) U.S. Environmental Protection Agency.
• 23.Ishidate Jr. M, Sofuni T., Yoshikawa K., Hayashi M., Nohmi T.. Sawada M, Matsuoka A. (1984) Primary mutagenicity screening of food additives currently used in Japan. Fd Chem. Toxic., 22. 623-636.
• 24.IRIS. Integrated Risk Information System (1988) U.S. Environmental Protection Agency (US-EPA).
• 25.Ethyl acetate. CAS No 141-78-6. Available [http://wmv.epa.gov/iris/subst/0157.htm.].
• 26.IUCLID. d'base 2012.
• 27.JECFA. Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (1967) FAO Nutrition Meetings. Report Series No. 44A. WHO/Food Add./68.33 Toxicological evaluation of some flavouring substances and nonnutritive sweetening agents. Ethyl acetate. Geneva, WHO.
• 28.Kane L.E, Dombroske R., Alarie Y. (1980) Evaluation of sensory irritation from some common industrial solvents. Am. Ind. Hvg. Assoc. 41. 451—455.
• 29.Kawasaki Suzuki S.. Kobayashi K.. Tobe A/.. Ikeda Y. (1975) Studies on the inhalation toxicity of A-thinner, its principal constituents and chloroform. Eisei Shikenjo Hokoku 93. 72-77.
• 30.Kennah 1.1, i in. (1989) An objective procedure for quantitating eye irritation based upon changes of comeal thickness. Fund. Appl. Toxicol. 12. 258-268.
• 31.Kleinbeck S.. Juran S.A.. Kiesswetter Schoper A/., Blaszkewicz A/., Bruning T., van Thriel C. (2008) Evaluation of ethyl acetate on three diamensions: investigation of behavioural, physiological and psychological indica¬tors of adverse chemosensory effects. Toxicol. Lett. 182 (1-3). 102-109.
• 32.Lewis R.J. (1996) Sax's dangerous properties of industrial materials. 9 ed., vol. 1-3. New York, Van Nostrand Reinhold, 1514.
• 33.Li G.L. i in. (1986) Benzene-specific increase in leuko¬cyte alkaline phosphatase activity' in rats exposed to vapors of various organic solvents. J.Toxicol. Environ. Health. 19(4). 581-589.
• 34.Loveday K.S. i in. (1990) Chromosome aberration and sister chromatid exchange tests in Chinese hamster ovarycells in vitro. V: results with 46 chemicals. Environ. Mol. Mutagenesis 16, 272-303.
• 35.Molten K.E. (1968) Homy layer injury' by solvents. Berufsdermatosen 16, 135-147.
• 36.Mackison F.W., Stricoff R.S., Partridge. Jr. (1981) NIOSH/OSHA-Occupational Health Guidelines for Chemical Hazards. DIIHS(NIOSH) Publication No. 81- 123 (3 vol.). Washington, DC: U.S. Government Print¬ing Office, Jan., 1 Peer Reviewed.
• 37.Mayer V.W., Goin C.J. (1987) Effects of chemical combinations on the induction of aneuploidy in saccharomy- ces cerevisiae. Mutation Research. 187(1). 21-30.
• 38.McCullum D R.. Farrant J.F.. Kelly C.J. (1997) Development of a questionnaire technique for assessing the irritant potential of airborne substances. Ethyl acetate study and final report. HSE study report EWP/97/17.
• 39.Monographs on fragrance raw materials (1979) [Red.] D.L.J. Opdyke. New York, Pergamon Press, 341.
• 40.Morris J.B. (1990) First-pass metabolism of inspired ethyl acetate in the upper respiratory tracts of the F344 rat and Syrian hamster. Toxicol. Appl. Pharmacol. 102, 331-345.’
• 41.Munch J.C. (1972) Aliphatic alcohols and alkyl esters: narcotic and lethal potencies to tadpoles and to rabbits. Ind. Med. 41 (4). 31-33.
• 42.NIOSH Pocket Guide. Ethyl acetate. Compiled by the National Institute for Occupational Safety and Health of the U.S. Department of Health and Human Services. It contains copyrighted material. All rights reserved. 1993- 2012.
• 43.Nelson K.W. (1943) Response to certain industrial solvent vapors. Journal of Industrial Hygiene and Toxicology. 25(7). 282-285 [cyt. za IUCLID 1996],
• 44.Nomiyama K.. Nomiyama H. (1974a) Respiratory elimination of organic solvents in man. Benzene, toluene, n- hexane, trichloroethlylene, acetone, ethyl acetate and ethyl alcohol. Internationales Archiv. fuer Ar- beitsmedizin 32, 85-91.
• 45.Nomiyama K, Nomiyama H. (1974b) Respirator}’ retention, uptake and excretion of organic solvents in man. Internationales Archiv fur Arbeitsmedizin - Internation¬al Archives of Occupational Health. 32 (1-2). 75-83.
• 46.OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development (2002) Screening Information Dataset (SIDS) Initial Assessment Report. Ethyl acetate. CAS nr 141-78-6. SIAM 14 (Paris. 26 - 28 March. 2002).
• 47.von Oettingen W.F. (1960) The aliphatic acids and their esters: toxicity and potential danger. A.M.A. Archives Ind. Health 21. 28-65.
• 48.Prahlad K.S., Srivastava S.P. (1974) Biochemical changes induced by ethyl acetate in blood and liver of rat. Bull. Environ. Contamin. Toxicol. 12, No 5, 612- 616.
• 49.RTECS [komputerowa baza danych] (2012).
• 50.Seeber A., Kiesswetter E.. Blaszkewicz M. (1992a) Correlation between subjective disturbances due to acute exposure to organic solvents and internal dose. Neurotoxicology 13. 265-70.
• 51.Seeber A., Kiesswetter E., Vangala R.R., Blaszkewicz M., Golka K. (1992b) Combined exposure to organic solvents: an experimental approach using acetone and ethyl acetate. App. Phys. An Int. Rev. 41, 281.
• 52.Shillinger Y.I. (1950) Gig. Sanit. 3, 37 cited in ethyl acetate: EUCLID Working Document, BIBRA.
• 53.SIDS Dossier for ethyl acetate. OECD SIDS, May 2002. revised may 2007, OECD HPV Chemical Programme,
• 54.SIDS Dossier, approved at SIAM 14 (26 - 28 March, 2002).
• 55.Smyth H.F.. Carpenter C.P.. Weil C.S.. Pozzani U.C.. Striegel J.A. (1962) Range finding toxicity data List VI. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 23. 95-107.
• 56.Solomin G.I. (1979) Kosm. Biol. Aviakosm. Med. 13, 83-84.
• 57.Sommer S. (1957) Klin. Mbl. Augenheilk. 30. 105-110 [cyt. za IUCLID 2012].
• 58.Spealman C.R., Main R.J.. Haag H.B.. Larson P.S. (1945) Monomeric methyl methacrylate. Studies on toxicity'. Ind. Med. 14. 292-296. 298.
• 59.Stoner G.D. (1973) Test for carcinogenicity of food additives and chemotherapeutic agents by the pulmonary tumor response in strain a mice. Cancer Res. 33(12). 3069-3085.
• 60.Tham R. (1984) Vestibulo-ocular disturbances in rats exposed to organic solvents. Acta Pharmacologica et Toxicologica 54(1), 58-63, 1984.
• 61.US EPA (1986) Office of solid waste. Washington. DC cited in IRIS (1992).
• 62.YamadaK. (1993) Biol. Pharm. Bull. 16(4),425^I27.
• 63.Vangala R.R. i in. (1991) Acute experimental exposures to acetone and ethyl acetate. Archives of Toxicology, suppl. 14, 259-262.'1991
• 64.Wilkin J.K., Fortner G. (1985) Alcohol. Clin. Exp. Res. 9. 522-525.
• 65.Zimmermann F.K., Mayer V.W, Scheel /, Resnic M.A. (1985) Acetone, methyl ethyl ketone, ethyl acetate, acetonitrile and other polar aprotic solvents are strong inducers of aneuploidy in Saccharomyces cerevisiae. Mutat. Res. 149(3), 339-351.