Uchyb, błąd, niepewność - geneza określania niedokładności w miernictwie elektrycznym

• Autorzy: Świsulski D. , Golijanek-Jędrzejczyk A.

Identyfikatory

DOI

10.15199/48.2017.09.26

Warianty tytułu

EN

Error, uncertainty - genesis of inaccuracies in electrical measurements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono genezę pojęć określających niedokładność wyników pomiarów w miernictwie elektrycznym. W zależności od czasu obowiązywało pojęcie błędu lub uchybu, były okresy, gdy oba zwroty traktowano jako równoważne, ale również takie, gdy występowały oba zwroty, oznaczające co innego. Ostatecznie przyjęło się pojęcie błędu, a w latach 90-tych XX wieku wprowadzono kolejną miarę jakości wyników pomiarów – niepewność pomiaru, a wraz z nią powstała i zagościła na dobre w metrologii teoria niepewności.

EN

The article presents the concepts genesis of determining the inaccuracy of measurement results in electrical measurements. Depending on the time, different terms were used (in Polish "błąd" and "uchyb"). There were periods, when both phrases were treated as equivalents, but also there were times when both phrases indicated different meaning. Finally, the concept of error ("błąd") was adopted. The 90s of the twentieth century introduced another measure of the measurement results quality - measurement uncertainty. With it, the metrological theory uncertainty was founded and established itself for good. Since then, the theory of uncertainty has been accepted in metrology and both the theory of error and uncertainty are used as measures of measurement inaccuracy.

Słowa kluczowe

PL

uchyb; błąd; niepewność; słownictwo elektrotechniczne

EN

error; uncertainty; electrotechnical vocabulary

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Elektrotechniczny
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 93, nr 9
• Strony: 130--133
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys.

Twórcy

autor

Świsulski D.

• Politechnika Gdańska, Wydział Elektrotechniki i Automatyki, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk

autor

Golijanek-Jędrzejczyk A.

• Politechnika Gdańska, Wydział Elektrotechniki i Automatyki, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk

Bibliografia

• [1] PKN-ISO/IEC Guide 99:2010 Międzynarodowy słownik metrologii. Pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane (VIM)
• [2] Golijanek-Jędrzejczyk A., Świsulski D., Wyrażanie niedokładności pomiaru – błąd czy niepewność?, Miesięcznik SEP ,,Informacje o Normach i Przepisach Elektrycznych”, nr 211 (2017), 3-15
• [3] Smoluchowski W., Polskie słownictwo elektryczne, Historia elektryki polskiej, tom 1, Nauka, piśmiennictwo i zrzeszenia. Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Wydawnictwa Naukowo- Techniczne, Warszawa 1976, 291-302
• [4] Musiał E., Polskie słownictwo elektrotechniczne na kolejnym rozdrożu, Miesięcznik SEP „Informacje o Normach i Przepisach Elektrycznych”, nr 125 (2010), 3-48
• [5] Drewnowski K., Słownictwo miernictwa elektrotechnicznego, Przegląd Elektrotechniczny, nr 9 (1921), 110-111
• [6] Drewnowski K. (red.), Słownictwo elektrotechniczne polskie, oprac. przez Centralną Komisję Słownictwa Elektrotechnicznego, Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Warszawa 1936
• [7] Mazur M., Błąd – uchyb, Wiadomości Elektrotechniczne, nr 9 (1952), 215
• [8] Lebson S., Podstawy miernictwa elektrycznego, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1966
• [9] Świsulski D., Miernictwo elektryczne na politechnice w Gdańsku w latach 1904-1945, Przegląd Zachodniopomorski, z. 3 (2016), 163-182
• [10] Obalski J., Projekt Polskiej Normy o podstawowych definicjach metrologii, Pomiary Automatyka Kontrola, z. 5 (1960), 165-169
• [11] Projekt Polskiej Normy PN/N-02050, Metrologia. Nazwy i określenia, 1961
• [12] Mazur M., „Błąd” i „uchyb”, Pomiary Automatyka Kontrola, z. 7 (1960), 285
• [13] Obalski J., Czy potrzebny jest „uchyb”?, Pomiary Automatyka Kontrola, z. 8 (1960), 324
• [14] Troskolański A. T., „Błąd” i „uchyb” z punktu widzenia językowego, Pomiary Automatyka Kontrola, z. 8 (1960), 325
• [15] Mazur M., „Błąd” i „uchyb” w świetle dyskusji, Pomiary Automatyka Kontrola, z. 9 (1960), 370
• [16] Pietraszewicz W., Mierzenie - odmierzanie, błąd - uchybienie, Pomiary Automatyka Kontrola, z. 9 (1960), 371
• [17] Polska Norma PN-70/E-06501, Mierniki elektryczne o działaniu bezpośrednim i ich przybory pomiarowe. Wspólne wymagania i badania, 1970
• [18] Polska Norma PN-84/E-06501, Mierniki elektryczne analogowe o działaniu bezpośrednim i ich przybory. Wymagania i badania, 1984
• [19] Ludmer J., Liczniki energii elektrycznej, Państwowe Wydawnictwa Szkolnictwa Zawodowego, Warszawa 1953
• [20] Wyrażanie niepewności pomiaru. Przewodnik, Główny Urząd Miar, Warszawa 1999
• [21] Fotowicz P., Historyczna droga kształtowania się teorii niepewności pomiaru, Pomiary Automatyka Kontrola, nr 5 (2013), 387-389
• [22] Dietrich C. F., Uncertainty, calibration and probability. The statistics of scientific and industrial measurement, The Adam Hilger Series on Measurement Science and Technology. Second edition, 1991
• [23] Kubisa S., Ocena niepewności pomiaru - metoda według Trzetrzewińskiego i Guide'a i przykłady doskonalenia wybranych metod, Materiały Krajowego Kongresu Metrologii, tom 2, Politechnika Gdańska, 15-18.09.1998 (1998), 17-24
• [24] Świsulski D., Nauczanie miernictwa elektrycznego na Politechnice Gdańskiej, Metrologia dziś i jutro, Gdańsk: Politechnika Gdańska (2009), 459–470
• [25] Trzetrzewiński S., Dokładność pomiarów elektrycznych, Zeszyty Politechniki Wrocławskiej „Elektryczne metody pomiarowe w produkcji, laboratorium i dydaktyce”. Materiały na sesję naukową organizowaną przez Politechnikę Wrocławską 12-14.12.1952. Tom II (1952), 15-38
• [26] Golijanek-Jędrzejczyk A., Dzwonkowski A., Profesor Stanisław Trzetrzewiński – polski prekursor niepewności pomiaru, Pomiary Automatyka Kontrola, nr 5 (2014), 265-267
• [27] Fotowicz P., Współczesne podejście w dziedzinie wyrażania niepewności pomiaru. Niepewność pomiarów w teorii i praktyce, rozdz. 4. Wydawnictwo GUM 2011, 45-57
• [28] Międzynarodowy Słownik Terminów Metrologii Prawnej, Główny Urząd Miar, Warszawa 2015
• [29] Jaworski J. M., Niedokładność, błąd, niepewność, Materiały konferencyjne XXIX Międzyuczelnianej Konferencji Metrologów, tom 1, Nałęczów, 10-12 września 1997 (1997), 197-216

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).