Dojrzałość materii organicznej w odmianach litologicznych łupku miedzionośnego NE części złoża Rudna : związek z mineralizacją kruszcową oraz przejawami obecności ciekłych węglowodorów

• Autorzy: Kleczyński Piotr , Nejbert Krzysztof , Kaczmarek Wojciech

Identyfikatory

DOI

10.7306/2023.14

Warianty tytułu

EN

Maturity of organic matter in litological types of the Kupferschiefer in the NE part of the Rudna Deposit : correlation with ore mineralization and occurrences of liquid hydrocarbons

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Rock samples collected from Kupferschiefer deposits show strong lithological diversity in the vertical section. The content of organic matter (OM) gradually decreases towards the top of the shale section. The pore spaces of the Kupferschiefer contain solid bitumens. We also found fluid inclusions with liquid hydrocarbons in calcite and dolomite that form paragenetic associations with Cu-Ag minerals. The degree of maturity of OM in the shale samples is insufficient to generate liquid and gaseous hydrocarbons; therefore, the genesis of local accumulations of these hydrocarbons is probably related to the migration of hydrothermal solutions responsible for the origin of the Cu-Ag ores. As a potential source of liquid and gaseous hydrocarbons can be indicated strongly thermally altered Lower Carboniferous deposits and/or locally thermally altered Lower Zechstein formations rich in OM, strongly affected by oxidizing hydrothermal solutions genetically related to the development of the Rote Fäule facies.

Słowa kluczowe

PL

łupki miedzionośne; materia organiczna; mineralizacja Cu-Ag; ciekłe węglowodory

EN

Kupferschiefer; organic matter; Cu-Ag mineralization; liquid hydrocarbons

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2023
• Tom: Vol. 71, nr 4
• Strony: 197--206
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., fot., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kleczyński Piotr

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

• https://orcid.org/0009-0009-0961-2648

autor

Nejbert Krzysztof

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-0021-2172

autor

Kaczmarek Wojciech

• KGHM Polska Miedź S.A., ul. M. Skłodowskiej-Curie 48, 59-301 Lubin

• https://orcid.org/0009-0005-2103-7560

Bibliografia

• 1. BARLETT C.S., BURGESS H., DAMJANOVIĆ B., GOWANS R.M., LATTANZI C.R 2013 - Raport techniczny dotyczący produkcji miedzi i srebra przez KGHM Polska Miedź S.A. w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym w południowo-zachodniej Polsce. Micon International Co. Limited.
• 2. DEMBICKI H.JR. 2017 - Practical Petroleum Geochemistry for Exploration and Production. Elsevier, Amsterdam.
• 3. HARAŃCZYK C. 1972 - Mineralizacja kruszcowa dolno-cechsztyńskich osadów euksynicznych monokliny przedsudeckiej. Arch. Mineralog., 30: 13-171.
• 4. ICCP, 1998 - The new vitrinite classification (ICCPsystem1994). Fuel, 77: 349-358.
• 5. ICCP,2001 -The new inertinite classification (ICCPsystem1994). Fuel, 80: 459-471.
• 6. KACZMAREK W., DUDEK M., GOLDA K., WASILEWSKA-BŁASZCZYK M. 2017 - Charakterystyka stref bezzłożowych w centralnej części złoża rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Zesz. Nauk. IGSMi E PAN, 100: 79-94.
• 7. KACZMAREK W., WASILEWSKA-BŁASZCZYK M., DUDEK M. 2018 - Wpływ zmienności litologicznej skał złożowych na parametry jakościowe złoża rud miedzi LGOM. Biul. Państw. Instyt. Geol., 472: 105-119.
• 8. KARNKOWSKI P. H. 2000 - Modelowanie procesów generacji węglowodorów w utworach cechsztyńskich basenu polskiego. Prz. Geol., 48: 443-447.
• 9. KIJEWSKI P., LESZCZYNSKI R. 2010 - Węgiel organiczny w rudach miedzi-znaczenie i problemy. Zesz. Nauk. IGSMiE PAN, 79:131-146.
• 10. KŁAPCIŃSKI J., PERYT T.M. 1996 - Budowa geologiczna monokliny przedsudeckiej.[W:] Piestrzyński A. i in. (red.), Monografia KGHM Polska Miedź S.A., 75-88.
• 11. KONOPACKA Ż., ZAGOŻDŻON K. 2014 - Łupek miedzionośny legnicko-głogowskiego okręgu miedziowego. [W:] Dzymała J., Kowalczuk P.B. (red.), Łupek miedzionośny, 7-12.
• 12. KUCHA H. 1993 - Noble metals associated with organic matter, Kupferschiefer, Poland. Bitumens in Ore Deposits, 153-170.
• 13. KUCHA H. 2007 - Mineralogy and geochemistry of Lubin-Sieroszowice orebody. State Geol. Inst. Bul., 423: 4-14.
• 14. LABUS M., KIERAT M., MATYASIK I. i in. 2019 - Wykorzystanie skompilowanych badań termicznych w charakterystyce skał macierzystych na przykładzie warstw menilitowych. Nafta-Gaz, 2: 67-76.
• 15. MAYER W., PIESTRZYŃSKI A. 1985 - Ore minerals from lower zechstein sediments at Rudna Mine, For-Sudetic Monocline, SW Poland. Pr. Mineralog., 75: 11-40.
• 16. NOWAK G.J. 2003 - Petrologia Materii organicznej rozproszonej w późnopaleozoicznych skałach osadowych południowo-zachodniej Polski. Czasopis. Nauk.-Tech. Górn. Rud Cuprum, 4 (29): 28-172.
• 17. NOWAK G.J., SPECZIK S., OSZCZEPALSKI S. 2008 - Refleksyjność materii witrynitopodobnej jako wskaźnik dojrzałości termicznej cechsztyńskiego łupku miedzionośnego. Biul. Państw. Inst. Geol.,429: 125-130.
• 18. OSZCZEPALSKI S. 1999 - Origin of the Kupferschiefer polymetallic mineralization in Poland. Mineral. Dep., 34: 599-613.
• 19. OSZCZEPALSKI S., NOWAK G.J., BECHTEL A., ZÁK K. 2002 - Evidence of oxidation of the Kupferschiefer at Lubin-Sieroszowice deposit: Implications for Cu-Ag and Au-Pt-Pd mineralization. Geol. Quart., 46: 1-23.
• 20. OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A. 1987 - Palaeogeography and sedimentary model of the Kupferschiefer in Poland. Lect. Notes Earth Sci., 10: 189-205.
• 21. PAŹDZIORA J. 1996 - Polskie Zagłębia Miedziowe. Cuprum, 1.
• 22. PICKELW., KUS J., FLORES D., KALAITZIDIS S., CHRISTANIS C., CARDOTTE B.J., MISZ-KENNAN M., RODRIGUESG S., HENTSCHEL A., HAMOR-VIDO M., CROSDALE P., WAGNER N., ICCP 2017 - Classiication of liptinite (ICCP system 1994). Internat. J. Coal Geol., 169: 40-61.
• 23. PIESTRZYŃSKI A. 1996 - Okruszcowanie. [W:] Piestrzyński A. i in. (red.), Monografia KGHM Polska Miedź S.A., 200-237.
• 24. PÜTTMANN W., HAGEMANN H.W., MERZ C., SPECZIK S. 1988 - Influence of organic material on mineralization processes in the Permian Kupferschiefer Fromation, Poland. Organic Geochem., 13: 357-363.
• 25. RYDZEWSKI A., ŚLIWIŃSKI W. 2007 - Litologia skał złożowych. [W:] Piestrzyński A. i in. (red.), Monografia KGHM Polska Miedź S.A., 111-115.
• 26. SAWŁOWICZ Z. 1985 - Significance of metalloporphyrins for the metal accumulation in the copper-bearing shales from the Zechstein copper deposit, Poland. Miner. Pol., 16: 35-42.
• 27. SAWŁOWICZ Z., SPECZIK S. 1996 - Subtancja organiczna i jej rola w procesach złożotwórczych. [W:] Piestrzyński A. i in. (red.), Monografia KGHM Polska Miedź S.A., 252-258.
• 28. SPECZIK S. 1994 - Kupferschiefer mineralization in the light of organic geochemistry and coal petrology studies. Geol. Quart., 38: 639-650.
• 29. SPECZIK S., OSZCZEPALSKI S., NOWAK G.J., GROTEK I. 2005 - Przeobrażenie materii organicznej w cechsztyńskim łupku miedzionośnym - wskaźniki procesów mineralizacyjnych. Prz. Geol., 53 : 342-342.
• 30. SPECZIKS., PÜTTMANN W. 1987 - Origin of Kupferschiefer mineralization as suggested by coal petrology and organic geochemical studies. Acta Geol. Pol., 37: 167-187.
• 31. SUN Y., PÜTTMANN W., SPECZIK S. 1995 - Differences in the depositional environment of basal Zechstein in southwes tPoland: implication for base metal mineralization. Organic Geochem., 23: 819-835.
• 32. ŚLIWIŃSKI W. 2000 - Rozwój mineralizacji miedziowej w utworach permu monokliny przedsudeckiej - uwarunkowania sedymentacyjno-diagenetyczne. Acta Univer. Wratislav., Pr. Geol.-Mineralog., 68: 7-36.
• 33. VAN KREVELEN D.W. 1950 - Graphical-statistical method for the study of structure and reaction processes of coal. Fuel, 29: 269-284.
• 34. WIĘCŁAW D., KOTARBA M. J., PIECZONKA J., PIESTRZYŃSKI A., OSZCZEPALSKI S., MARYNOWSKI L. 2007 - Rozmieszczenie strefy redukcyjnej, przejściowej i utlenionej w łupku miedzionośny na monoklinie przedsudeckiej na podstawie wskaźników materii organicznej. Biul. Państ. Inst. Geol., 423: 125-138.
• 35. ŻELAŻNIEWICZ A., ALEKSANDROWSKI P., BUŁA Z., KARNKOWSKI P.H., KONON A., ŚLĄCZKA A., ŻABA J., ŻYTKO K. 2011 - Regionalizacja tektoniczna Polski. Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2024)