Grossular from metamorphosed Devonian carbonate rocks of the Dębnik anticline (S Poland)

• Autorzy: Lewandowska A. , Rospondek M.

Warianty tytułu

PL

Grossular ze zmetamorfizowanych skał węglanowych antykliny Dębnika

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The late Palaeozoic ryodacite intrusion resulted in a 300 m thick contact aureole in the Devonian country rocks of the Dębnik anticline. Contact metamorphism of dolomites led to the formation of calcite-brucite marbles. The metamorphism of dolomitic marls caused the formation of calc-silicate rocks composed mainly of serpentines and calcite. A detailed study of the calc-silicate rocks from the Dubie quarry revealed the presence of indistinguishable in hand specimens, small (50-100 µm), isometric crystals. The crystal habit (rhombic dodecahedron), optical properties, XRD, IR, and SEM-EDS data allowed the identification of grossular. The occurrence of grossular is a characteristic feature of thermally metamorphosed impure carbonate rocks infiltrated by H2O-rich externally buffered fluid.

PL

Późnopaleozoiczna intruzja ryodacytowa spowodowała powstanie aureoli kontaktowej w otaczających dewońskich dolomitach i marglach dolomitycznych. Metamorfizm termiczny dolomitów doprowadził do utworzenia marmurów kalcytowobrucytowych (predazzytów). Metamorfizm margli dolomitycznych spowodował powstanie skał wapienno-krzemianowych zbudowanych głównie z kalcytu i monerałów grupy serpentynu. Szczegółowe badania tych wapienno-krzemianowych skał, z kamieniołomu w Dubiu, pozwoliły ponadto na stwierdzenie obecności małych (50-100 µm), regularnych kryształów granatów. Pokrój (dwunastościany rombowe), własności optyczne, dane XRD, IR oraz SEM-EDS umożliwiły identyfikację grossularu. Obecność grossularu jest cechą charakterystyczną zmetamorfizowanych kontaktowo skał węglanowo-marglistych, infiltrowanych, w systemie otwartym, przez fluidy hydrotermalne.

Słowa kluczowe

EN

grossular; contact metamorphism; dolomites; Dębnik anticline

PL

grossular; skały węglanowe; antyklina Dębnika

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2000
• Tom: Vol. 31, iss. 2
• Strony: 35--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Lewandowska A.

• Jagiellonian University, Department of Mineralogy and Petrography, Institute of Geological Sciences, Oleandry 2a, 30-063 Kraków, Poland

autor

Rospondek M.

• Jagiellonian University, Department of Mineralogy and Petrography, Institute of Geological Sciences, Oleandry 2a, 30-063 Kraków, Poland

Bibliografia

• ALLEN F.M., BUSECK P.R., 1988: XRD, FTIR, ТЕМ studies of optically anisotropic garnets. Amer. Mineral. 73, 568-584.
• AUBRY A., DUSSAUSOY Y„ LAFFAILLE A., PROTAS J., 1969: Determination et etude de la structure cristalline de Thenritermierite, hydrogranat de symetrie quadratique. Bull. Soc. Fr. Mineral. Cristallogr. 92,126-133.
• BELL D.R., IHINGER P.D., ROSSMAN G.R., 1995: Quantitative analysis of trace OH in garnet and pyroxenes. Amer. Mineral. 80, 465-474.
• BUCHER K., FREY M., 1994: Petrogenesis of Metamorphic Rocks. Springer-Verlag, Berlin.
• BUCZEK M., 1965: Uwagi o zmienionych wapieniach z łomu karmelickiego w Dębniku. Spraw, z Pos. Kom. Nauk. PAN Oddz. w Krakowie 9, 221-222.
• DEER W.A., HOWIE R.A., ZUSSMAN J., 1992: An Introduction to the Rock Forming Minerals, Longmans, London. 2nd Ed.
• GAWEŁ A., 1953: Jaspisy z diabazu z Niedźwiedziej Góry koło Krzeszowic. Acta Geol. Pol. 3, 1, 1-32.
• HARAŃCZYK C., WALA A., 1989: Skarny magnezowe i marmury brucytowe grzbietu Dębnika. Przegl. Geol. 37, 330-334.
• HARAŃCZYK Cz., LEWANDOWSKA A., 1994: Skarny magnezowe grzbietu Dębnika. Przewodnik LXV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Sosnowiec, 22-24 września 1994.
• JANECZEK J., 1997: Pierwotne anomalie optyczne w kryształach minerałów. Prace Geol.-Miner. LV 1917, 137-144.
• KALININ D.W., 1967: O zwjazi anizotropiczeskich granatów z sostawom i chimiczieskoj obstanowkoj ich sinteza. Doki. Akad. Nauk СССР 172,1167-1170.
• KOSZOWSKA E., 1995: The variation of habit during the growth of garnet crystals in the Zawiercie skarn, S Poland. Min. Pol. 26, 2, 39-54.
• KOZŁOWSKI S., 1955: Intruzje porfirowe w grzbiecie Dębnickim. Biul. Inst. Geol. 97, 39-86.
• KUBISZ J., BUCZEK-PÓŁKA M., 1972: Badania mineralogiczne brucytu Mg(OH)2 z przeobrażonych wapieni z Dębnika koło Krzeszowic. Spraw, z Pos. Kom. Nauk. PAN Oddz. w Krakowie 16, 2, 509-510.
• KURBIEL H., 1978: Badania magnetyczne i grawimetryczne. Pr. Inst. Geol. 83, 263-272.
• LEWANDOWSKA A., 1989: Minerały strefy przeobrażenia dolomitów dewońskich okolic Dubia. M.Sc. thesis, Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, Kraków, 140 p.
• LEWANDOWSKA A., 1991: Minerals of the zone of altered Devonian dolomites from Dubie near Kraków (Southern Poland). Min. Pol. 22, 2, 29-40.
• LEWANDOWSKA A., 1996: Fe-bearing sepiolite from Dubie near Krzeszowice. Min. Pol. 27, 2, 9-21.
• LEWANDOWSKA A., 1997a: Petrologia marmurów kalcytowo-brucytowych z Dubia koło Krakowa. Prace Specjalne Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego,V Sesja Sekcji Petrologii, 124-127.
• LEWANDOWSKA A., 1997b: Strukturalne i chemiczne zróżnicowanie serpentynów z Dubia koło Krakowa. Prace Specjalne Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego,V Sesja Sekcji Petrologii, 120-123.
• LEWANDOWSKA A., 1998: Mineralogia skarnów magnezowych grzbietu Dębnika. Ph.D. thesis (unpublished), Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, Cracow, 173 p.
• ŁAPTAŚ A., 1982: Sedymentacja utworów węglanowych dewonu środkowego rejonu Dębnika. Stud. Geol. Pol. 75: 59-100.
• MOENKE H., 1966: Mineralspektren. Acad. Verlag, Berlin, 540 p.
• MUSZYŃSKI M„ PIECZKA A„ 1994: Porphyry of the Dębnik laccolith. Min. Pol. 25, 1, 15-28.
• MUSZYŃSKI M., WYSZOMIRSKI P., 1998: Przeobrażenia kontaktowe węglanowych skal dewonu w okolicach Dubia kolo Krakowa. Geologia 24, 3, 200-217.
• NARKIEWICZ M„ 1983: Paleozoik dębnicki; nowe materiały i nowe koncepcje. Spraw, z Posiedzeń Nauk. IG, 852-853.
• PREWITT C.T., SLEIGHT A.W., 1968: Garnet-like structures of high pressure cadmium germanate and calcium germanate. Science 163, 386-387.
• ROŻEN Z., 1909: Dawne lawy Wielkiego Księstwa Krakowskiego. Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. PAU seria A, 49, 293-368.
• SIEMIRADZKI J., 1890: Über die Contacterscheinungen bei Dubie im Krakauer Gebiete. Tschermaks Min. и. Petrogr. Mitt. Bd. 11, 270-271.
• SZAJNOCHA W., 1890: O zetknięciu się porfiru z wapieniem węglowym kolo Dubia w okręgu krakowskim. Akad. Umiej., Rozpr. VJydz. Mat. Przyrod. 20, 38-39.
• TAKEUCHI Y., HAGA N., UMIZU S., SATO G., 1982: The derivative structure of silicate garnets in grandite. Z. Kristal. 158,53-99.
• WINCHELL H., 1958: The composition and physical properties of garnet. Amer. Mineral. 43, 595.
• WLASOVA D.K., PODLESSKIJ K.W., KUDRA P.F., BORONICHIJ W.A., MURAVICKAJA G.N., 1984: Zonalnost granatów w skarnowych miestorożdjeniach. Zap. Vsies. Mineral. Obszcz. 5, 560-577.
• ŻABIŃSKI W., 1966: Hydrogarnets. Prace Mineralogiczne 3. Polska Akad. Nauk Oddz. w Krakowie. Kom. Nauk Min.