Wpływ komponentów syntetycznych na właściwości paliwa do turbinowych silników lotniczych

• Autorzy: Białecki Tomasz , Gawron Bartosz , Głąb Jadwiga

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2020.3.7

Warianty tytułu

EN

Influence of synthetic blending components on fuel properties for turbine aircraft engines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań właściwości dwóch komponentów syntetycznych i ich mieszanin z paliwem lotniczym pochodzenia naftowego, dopuszczonych przez normę ASTM D 7566 do stosowania w turbinowych silnikach lotniczych. Ponadto scharakteryzowano ścieżkę certyfikacji komponentów syntetycznych do stosowania w przemyśle lotniczym. Wyniki badań paliw testowych obejmowały wybrane parametry dotyczące m.in. odparowania, płynności, procesu smarowania oraz spalania.

EN

Paraffinic hydrocarbons from hydroprocessed esters and fatty acid (HEFA), synthetic paraffinic kerosene (alc. to jet ATJ) and their blends with fossil jet fuel were tested for d., viscosity (at –20°C and –40°C), fractional compn., arom. (esp. naphthalenes) compd. content, non-smoking flame height, flash point and lubricity. The min. required content of arom. compds. in mixts. was 8% by vol. An increase in the viscosity of mixts. with both HEFA and ATJ was obsd. as compared to fossil jet fuel. With an increase in the content of synthetic components in the mixts., the flash point and height of the non-smoking flame increased, but the content of naphthalenes decreased. The lubricity of fuels met the assumed requirements.

Słowa kluczowe

PL

paliwo lotnicze; TSL; silniki turbinowe; komponenty syntetyczne

EN

aircraft fuel; TSL; turbine engines; synthetic components

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 99, nr 3
• Strony: 391--396
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Białecki Tomasz

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, ul.Księcia Bolesława 6, 01-494 Warszawa

autor

Gawron Bartosz

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Warszawa

autor

Głąb Jadwiga

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Warszawa

Bibliografia

• [1] Praca zbiorowa, Beginner’s guide to aviation biofuels, Air Transport Action Group, Geneva 2011.
• [2] http://www.boeing.com/commercial/market/commercial-market-outlook/ dostęp 21 listopada 2019 r.
• [3] https://www.iata.org/pressroom/facts_figures/fact_sheets/Documents/ fact-sheet-climate-change.pdf, dostęp 21 listopada 2019 r.
• [4] PN-EN 228+A1:2017-06, Paliwa do pojazdów samochodowych. Benzyna bezołowiowa. Wymagania i metody badań.
• [5] PN-EN 590+A1:2017-06, Paliwa do pojazdów samochodowych. Oleje napędowe. Wymagania i metody badań.
• [6] AFRL, Handbook of aviation fuel properties, AFRL-PR-WP-TR-2004-2127, Coordinating Research Council, 2004.
• [7] W. Dzięgielewski, B. Gawron, Prace Nauk. ITWL 2012, 30, 221.
• [8] W. Dzięgielewski, B. Gawron, A. Kulczycki, Polish Maritime Res. 2015, 2, 101.
• [9] T. Białecki, J. Konbin 2014, 29, 59.
• [10] C. Zhang, X. Hui, Y. Lin, C.-J. Sung, Renew. Sust. Energy Rev. 2016, 54, 120.
• [11] ASTM D 7566-19, Standard specification for aviation turbine containing synthesized hydrocarbons.
• [12] ASTM D1655-19, Standard specification for aviation turbine fuels.
• [13] C.A. Moses, Comparative evaluation of semi-synthetic jet fuels, CRC Project No. AV-2-04a, 2008.
• [14] M. Rumizen, FAA CLEEN II and COE. FAA Alternative Fuels R&D Programs, 2014.
• [15] J.D. Kinder, T. Rahmes, Evaluation of bio-derived synthetic paraffinic kerosene (Bio-SPK), Sustainable Aviation Fuel Users Group, 2009.
• [16] R. Stöcke, On the way to ASTM certification-renewable alternative aviation fuel from sugar, Internationale Luftfahrtausstellung (ILA), Berlin- Schönefeld, 20-25 maja 2014 r.
• [17] G. Flora, J. Balagurunathan, S. Saxena, J.P. Cain, M.S.P. Kahandawala, M.J. DeWitt, S.S. Sidhu, E. Corporan, Fuel 2011, 209, 457.
• [18] S. Richter, M. Braun-Unkhoff, C. Naumann, U. Riedel, CEAS Aeronaut. J. 2018, 9, 389.
• [19] ASTM D4054-19, Standard practice for evaluation of new aviation turbine fuels and fuel additives.
• [20] M. Rumizen, Mat. Worldwide Energy Conference, Workshop 18: Alternative/Renewable Fuels Panel Discussion - Technology Development and Certification, 2017.
• [21] S. van Dyk, J. Saddler, F. Boshell, D. Saygin, A. Salgado, A. Seleem, Biofuels for aviation. Technology brief, International Renewable Energy Agency, Abu Dhabi 2017.
• [22] N. Pavlenko, S. Searle, A. Christensen, The cost of supporting alternative jet fuels in the European Union, The International Council On Clean Transportation, Working Paper 2019-05, 2019.
• [23] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, Dz. U. L 328/82.
• [24] B. Gawron, T. Białecki, Intern. J. Environ. Sci. Technol. 2018, 15, nr 7, 1501.
• [25] A.B. Janicka, M. Zawiślak, B. Gawron, A. Górniak, T. Białecki, Environ. Protect. Eng. 2018, 44, nr 4, 57.
• [26] A. Janicka, M. Zawiślak, E. Zaczyńska, A. Czarny, A. Górniak, B. Gawron, T. Białecki, Toxicol. Lett. 2017, 280, nr 1, 202.
• [27] B. Gawron, T. Białecki, A. Górniak, A.B. Janicka, M. Zawiślak, Aircraft Eng. Aerospace Technol. 2017, 89, nr 6, 757.
• [28] B. Gawron, T. Białecki A.B. Janicka, A. Górniak, M. Zawiślak, Aircraft Eng. Aerospace Technol. 2020, 92, nr 1, 60.
• [29] J. Sarnecki, T. Białecki, B. Gawron, J. Głąb, J. Kamiński, A. Kulczycki, K. Romanyk, Polish Maritime Res. 2019, 26, nr 1, 65.
• [30] M. Rumizen, Aviation biofuel standards and airworthiness approval, Biokerosene 2018, 639.
• [31] T. Radich, The flight paths for biojet fuel, U.S. Energy Information Administration, Washington, 2015.
• [32] A.P.P. Pires, Y. Han, J. Kramlich, M. Garcia-Perwez, BioResources 2018, 13, nr 2, 2632.
• [33] J. Ortner, Material compatibility, Wehrwissenschaftliche Institut für Werk-und Betriebsstoffe (WIWeB), 2015.
• [34] H. Wei, W. Liu, X. Chen, Q. Yang, J. Li, H. Chen, Fuel 2019, 254, nr 15, 115599.
• [35] T. Schripp, F. Herrmann, P. Oßwald, M. Köhler, a. Zschocke, D. Weigelt, M. Mroch, C Werner-Spatz, Fuel 2019, 259, 115903.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).