Wpływ warunków środowiskowych i niezamierzonej hipotermii śródoperacyjnej na stan pacjenta

• Autorzy: Charkowska Anna

Identyfikatory

DOI

10.36119/15.2021.3.4

Warianty tytułu

EN

The influence of environmental conditions and inadvertent perioperative hypothermia on the patient’s condition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Warunki środowiskowe (temperatura, wilgotność, prędkość przepływu powietrza, średnia temperatura promieniowania otoczenia) i czynniki indywidualne (aktywność fizyczna, izolacyjność cieplna odzieży) wpływają na wymianę ciepła pomiędzy człowiekiem a otoczeniem. W warunkach równowagi cieplnej pojawia się odczucie komfortu cieplnego, a układ termoregulacyjny organizmu działa prawidłowo. W warunkach, w których dochodzi do upośledzenia mechanizmu termoregulacji, człowiek może być w stanie hipotermii lub hipertermii, zamiast normotermii. Jedna z tych sytuacji (hipotermia) może wystąpić w sali operacyjnej. Znieczulenie, operacja oraz środowisko sali operacyjnej upośledzają fizjologiczne mechanizmy termoregulacyjne organizmu. Niezamierzona hipotermia śródoperacyjna, definiowana jako spadek temperatury wewnętrznej ciała poniżej 36°C, jest najczęstszym powikłaniem opieki okołooperacyjnej. W artykule zwrócono uwagę na zagadnienia związane z występowaniem wychłodzenia operowanego pacjenta, odnosząc się także do warunków środowiskowych w sali operacyjnej, utrzymywanych w wyniku działania systemu wentylacji i klimatyzacji sali operacyjnej.

EN

Environmental conditions (temperature, humidity, air flow velocity, mean radiation temperature) and individual factors (physical activity, clothing insulation) affect the heat exchange between humans and the environment. In thermal balance conditions, a feeling of thermal comfort appears and the body`s thermoregulatory system works properly. In conditions where the thermoregulation mechanism is impaired, a person may be hypothermic or hyperthermic instead of normothermic. One of these situations (hypothermia) can occur in the operating room. Anesthesia, surgery and the operating room environment impair the body’s physiological thermoregulatory mechanisms. Inadvertent perioperative hypothermia, defined as a drop in core body temperature below 36°C, is the most common complication of perioperative care. The article focuses on the issues related to the occurrence of hypothermia of the operated patient, referring also to the indor conditions in the operating room, maintained as a result of the operation of the ventilation and air conditioning system in the operating room.

Słowa kluczowe

PL

sala operacyjna; szpital; wentylacja; klimatyzacja; parametry powietrza; personel medyczny; pacjenci; komfort; dyskomfort; hipotermia

EN

operating room; hospital; ventilation; air conditioning; air parameters; medical staff; patients; comfort

• Wydawca: Ośrodek Informacji "Technika instalacyjna w budownictwie''
• Czasopismo: Instal
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 3
• Strony: 31--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 57 poz., tab.

Twórcy

autor

Charkowska Anna

• Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa, Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0001-6060-9895

Bibliografia

• [1] ANSI/ASHRAE/ASHE Standard 170-2017, Ventilation of Health Care Facilities
• [2] AST Guidelines for Best Practice in Maintaining Normothermia in the Perioperative Patient, 2019
• [3] Balaras C. A., Dascalaki E, Gaglia A., HVAC and indoor thermal comfort conditions in hospital operating rooms, Energy and Building, 2007;39: s. 454–70
• [4] Białowolska K. A., Horosz B, Grzelak M, Malec--Milewska M. Prewencja niezamierzonej hipotermii okołooperacyjnej jako czynnika zwiększającego ryzyko powikłań, w tym powikłań infekcyjnych. Zakażenia XXI wieku 2019; 2 (5): 219–223
• [5] Caterino J.M., Kahan S., In a Page Emergency Medicine, eds. Blackwell Publishing, 2003
• [6] Charkowska A., Nowoczesne systemy klimatyzacji w obiektach służby zdrowia, Wyd. IPPU MASTA, 2000
• [7] Charkowska A., Rożycki A., Lenarski R., Sobierajska A., Wytyczne projektowania, wykonania, odbioru i eksploatacji systemów wentylacji i klimatyzacji dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą, wyd. Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, 2018
• [8] College bouw ziekenhuisvoorzieningen (CBZ). „Operatieafdeling“. 2004
• [9] Czyż-Szypenbejl K., Krukowska-Sitek A., Jadczak M., Zdun A., Witt P., Zalecenia w sprawie postępowania okołooperacyjnego mającego na celu uniknięcie niezamierzonej okołooperacyjnej hipotermii u dorosłych, Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece, 2017; 3 (2): 55–60
• [10] Dębiec-Bąk A., Skrzek A., Jonak A., Zrożnicowanie temperatury powierzchniowej ciała pod wpływem rożnych bodźców w badaniach termowizyjnych, Acta Bio-Optica et Informatica Medica nr 4, vol. 15, 2009, s. 322- 327
• [11] DIN 1946-4:2018, Ventilation and air conditioning - Part 4: Ventilation in buildings and rooms of health care
• [12] Essential Surgical Care, Manual, Fundamentals od Surgical Practice, The Paediatric Patient, WHO, http://www.steinergraphics.com/(dostęp: 8.12.2015 r.)
• [13] Fanger P. O., Komfort cieplny, Arkady, Warszawa
• [14] GOST R 52539-2006, ГОСТ Р 52539-2006, Чистота воздуха в лечебных учреждениях. Общие требования. Air cleanliness in hospitals. General requirements
• [15] Horosz B. , Niezamierzona hipotermia środoperacyjna, prezentacja, Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa Łodź, 19 maja 2015 r. (dostęp: 4.11.2015 r.)
• [16] Horosz B., Malec-Milewska M. , Hipotermia okołooperacyjna – czynnik zwiększający ryzyko powikłań infekcyjnych, Forum Zakażeń nr 5 (2), 2014, s. 67-71
• [17] Horosz B., Malec-Milewska M., Niezamierzona śródoperacyjna hipotermia, Anestezjologia Intensywna Terapia 2013, tom XLV, nr 1, 41–47
• [18] HTM 03-01-Part A: 2007, Heating and ventilation systems. Health Technical Memorandum 03-01: Specialised ventilation for healthcare premises. Design and installation
• [19] Kaciuba-Uściłko H., Termoregulacja, w: Traczyk W. Z., Trzebski A. (red.), Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, wyd. III zmienione i uzupełnione, 2004
• [20] Klinke T., Komfort cieplny w salach operacyjnych, COW 7/1973, s. 205-209
• [21] Kłosiewicz T., Zalewski R., Hipotermia pourazowa jako wyzwanie dla personelu zespołów ratownictwa medycznego, Pomeranian Journal of Life Sciences, 2018; 64(4) s. 30-35
• [22] Koradecka D. (red. naukowy), Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, Tom I, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, 1999
• [23] Kosiński S., Darocha T., Niezamierzona hipotermia w oddziale intensywnej terapii – przyczyny, skutki i postępowanie, Pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece, 2017; 3 (3): 145–151
• [24] Kosiński S., Darocha T., Sadowski J., Dewiła J., Hipotermia - kliniczne aspekty wychłodzenia organizmu. Mechanizmy zagrożeń i kierunki nowoczesnego leczenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2016
• [25] Kruczkowski P., Wytyczne projektowania szpitali ogólnych. Instalacje sanitarne. Zeszyt 5: Wentylacja i Klimatyzacja oprac. Biuro Studiów i Projektów Służby Zdrowia, Warszawa, 1984
• [26] Larsen R., Anestezjologia ogólna, tom II, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Urban & Partner, Warszawa, 2013
• [27] Leslie K., Sessler, D. I., Perioperative Hypothermia in the high-risk surgical patient, Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology, vol. 17, no. 4, 2003, s. 485- 498
• [28] Manowska M., Bartkowska-Śniatkowska A., Zielińska M., Kobylarz K., Piotrowski A., Walas W., Wołoszczuk-Gębicka B., The consensus statement of the Paediatric Section of the Polish Society of Anaesthesiology and Intensive Therapy on general anaesthesia in children under 3 years of age, Anaesthesiology Intensive Therapy nr 45, 2013, s. 119-133
• [29] Melhado M. A., Hensen J. L. M., Loomans M., Literature Review of Staff Thermal Comfort and Patient “Thermal Risks” in Operating Rooms, Proceedings of 8th International Healthy Buildings Conference 2006, Porto, Vol. II, s. 11-14
• [30] Michalska-Krzanowska G., Stasiak-Pikuła E., Kowalczyk P., Pakulski C., Sposoby utrzymywania stałej ciepłoty ciała podczas znieczulenia ogólnego do przeszczepu wątroby - doświadczenia własne, Anestezjologia Intensywna Terapia nr 3, 2002, s. 178-181
• [31] Mora R.; English MJM, Athienitis A. K., Assessment of thermal comfort during surgical operations. ASHRAE Transactions 2001; 107 (part 1): s. 52–62
• [32] Morris R. H., Operating room temperature and the anaesthetized paralyzed patient, Archives of Surgery Journal, nr 102, 1971, s. 95-97
• [33] NF S 90-351:2013, Etablissements de sante - Zones a environnement maitrise - Exigences relatives a la maitrise de la contamination aeroportee
• [34] Nieradko-Iwanicka B., Układ termoregulacji człowieka i wpływ czynników atmosferycznych na odczucia cieple człowieka, skrypt Lublin
• [35] Obwieszczenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 8 kwietnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U.2019.1065 (z nowelizacjami)
• [36] Olesen B. W., Bovenzi M., Assessment of the indor environment In a hospital, w: Proceedings of the CLIMA 2000 World Congress on Heating, Ventilating and Air-Conditioning held in Copenhagen, 25-30 August, 1985, Vol. 4: Indoor Climate, s. 195-200, red. Fanger P. O., wyd.: REHVA, Kopenhaga, Dania
• [37] ONORM H 6020:2015, Ventilation and air conditioning plants for locations for medical use - Design, construction, operation, maintenance, technical and hygienic inspections
• [38] Patania F., Gagliano A., Nocera F., Galesi A., Thermal comfort in operating rooms: a case study, w: Environmental Health and Biomedicine, Vol. 15, red.: Brebbia C. A., Eglite M., Knets I., Miftahof R., Popov V., WIT Press, 2011, s. 105-114
• [39] PN-B-03421:1978, Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza wewnętrznego w pomieszczeniach przeznaczonych do stałego przebywania ludzi
• [40] PN-EN ISO 7730:2006/Ap2:2016-04, Ergonomia środowiska termicznego. Analityczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastosowaniem obliczania wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów miejscowego komfortu termicznego
• [41] Podsiadło P., Kosiński S., Darocha T., Sanak T., Sompor J., Gałązkowski R., Krzych Ł., Nogalski A., Hipotermia – jak nie odebrać choremu szansy na przeżycie, styczeń 2018, https://podyplomie.pl
• [42] prEN 16244-2 Ventilation in Hospitals; Part 2 - Operating suites
• [43] Recknagel H., Sprenger E., Schramek E. R., Kompendium wiedzy. Ogrzewnictwo, klimatyzacja, ciepła woda, chłodnictwo, Omni Scala, Wrocław, 2008
• [44] Sanchez-Barroso G., Sanz-Calcedo J. G., Evaluation of HVAC Design Parameters in High-Performance Hospital Operating Theatres, Sustainability 2019, 11(5), 1493; https://doi.org/10.3390/su11051493
• [45] SIS-TS 39:2015, Microbiological cleanliness in the operating room - Preventing airborne contamination - Guidance and fundamental requirements, SIS, Swedish Standard Institute, Stockholm, Sweden, 2015
• [46] Soar J., Perkins G.D., Abbas G., Alfonzo A., Barelli A., Bierens J. J. L. M., Brugger H., Deakin Ch. D., Dunning J., Georgiou M., Handley A.J., Lockey D. J., Paal P., Sandroni C., Thies K.-Ch., Zideman D. A., Nolan J. P., Zatrzymanie krążenia – postępowanie w sytuacjach szczególnych: zaburzenia elektrolitowe, zatrucia, tonięcie, przypadkowa hipotermia, hipertermia, astma, anafilaksja, zabiegi kardiochirurgiczne, urazy, ciąża, porażenie prądem , rozdział 8, w: Zasady nauczania resuscytacji, w: Wytyczne resuscytacji, red. naukowa: Andres J., Wydawnictwo FALL, Kraków, 2010
• [47] Sołtyński K., Konarska M., Pyryt J., Sobolewski A., Research on typical medical work clothing on humans and on a thermal manikin, w: Proceedings of the Third International Meeting on Thermal Manikin Testing 3IMM, National Institute for Working Life, Stockholm, 2000, s. 18-22
• [48] Sosnowski P., Mikrut H., Krauss H., Hipotermia - mechanizm działania i patofizjologiczne zmiany w organizmie człowieka, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, tom 69, 2015, s. 69-79
• [49] Sudoł-Szopińska I., Tarnowski W., Thermal comfort in the operating suite, Borgis - New Medicine nr 2, 2007, s. 40-46
• [50] SWKI-Guideline 99-3E:2004, Heating, ventilation and air-conditioning systems in hospitals
• [51] Szmydt M., Motyssek K., Niezamierzona hipotermia okołooperacyjna jako czynnik zwiększający ryzyko rożnych powikłań – w tym zakażeń, www.skamex.com.pl (dostęp: 15.01.2021)
• [52] Szyguła Z., Gawroński W., Wnorowski J., Furgał W., Schorzenia cieplne w suchym tropiku - przyczyny i zapobieganie, w: Przygotowanie psychofizyczne oraz kształtowanie umiejętności w działaniach interwencyjnych i ratunkowych służb mundurowych, red. Klukowski K., Klimczak J., KTNKF, Szczytno 2005, tom 9, 2005, s.105-107
• [53] UNE 100713:2005, Instalaciones de acondicionamiento de aire en hospitales
• [54] Van Gaever R., Jacobs V. A., Diltoer M., Peeters L., Vanlanduit S., Thermal comfort of the surgical staff in the operating room, Building and Environment, 81, 2014, s. 37-41
• [55] Wildt M., Pressure Hierarchy and Indoor Climate of Hospital Rooms, w: Ventilation and Indoor Air Quality in Hospitals, red. Maroni M., Springer Netherlands, 1996, s. 219-225
• [56] Wyon D. P., Lidwell O. M., Williams R. E. O., Thermal comfort during surgical operations, Journal of Hygiene, 7, 1968, s. 229-248
• [57] Ziółko E., Podstawy fizjologii człowieka, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie, Skrypt nr 10, Oficyna Wydawnicza PWSZ w Nysie, Nysa, 2006

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).