Struktury iłów poznańskich w obserwacjach mikroskopowych jako wskaźniki poligenezy osadów

• Autorzy: Duczmal-Czernikiewicz A.

Warianty tytułu

EN

Microfabric of the Poznań clays in microscopic studies as the indication of the polygenetic origin of sediments

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono cechy mikrostrukturalne iłów poznańskich w świetle analiz mikroskopowych. Przy użyciu mikroskopu polaryzacyjnego opisano struktury po korzeniach roślin, mikrokonkrecje Fe-Mn, konkrecje kalcytowe i syderytowe, pustki będące pozostałościami po mikrokryształach „róż pustyni” oraz lustra ślizgowe. Struktury te mają charakter zarówno pierwotny, jak i wtórny, co wskazuje na wielostadialny sposób formowania się iłów poznańskich. Struktury po korzeniach roślin oraz lustra ślizgowe świadczą o rozwijających się procesach glebowych w powierzchniowych warstwach osadu, natomiast powstanie konkrecji żelazowo-manganowych i węglanowych jest związane ze zmianą warunków fizykochemicznych w osadach poddanych procesom wietrzenia.

EN

This paper presents microfabric of the Poznań clays in microscopic investigations. The method allows describing the structures after plant roots, Fe-Mn globules, calcareous and siderite concretions, voids after “desert roses” microcrystallites, as well as slickensides. These features are of primary and secondary origin and indicate multistage formation of the studied sediments and polygenenetic processes in their geological history. Root remnants, and slickensides indicate pedogenesis, while microcrystallites, Fe-Mn globules and calcareous concretions were formed during the changes of physical and chemical conditions during weathering processes.

Słowa kluczowe

PL

mikrostruktury; konkrecje; lustra ślizgowe; ślady po korzeniach; iły poznańskie

EN

microstructures; concretions; slickensides; roots remnants; Poznań clays

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 444
• Strony: 47--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., 1 tabl.

Twórcy

autor

Duczmal-Czernikiewicz A.

• Instytut Geologii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

Bibliografia

• [1] BIERNACKA J., 2004 — Heavy mineral suites in Oligocene-Miocene sediments (Fore-Sudetic Monocline, SW Poland): Provenance signals versus weathering alteration. Geol. Sudet., 36: 1-20.
• [2] CIUK E., 1970 — Schematy litostratygraficzne trzeciorzędu Niżu Polskiego. Kwart. Geol., 14, 1: 754-771.
• [3] CHOMA-MORYL K., 2007 — Ocena wpływu ujemnych temperatur na plastyczność i pęcznienie wybranych gruntów spoistych. Geologos, 11: 439-446.
• [4] DUCZMAL-CZERNIKIEWICZ A., 2010 — Geochemistry and mineralogy of Poznań Formation (Polish Lowland). Wyd. UAM, Poznań.
• [5] DYJOR S., 1970 — Seria poznańska w Polsce Zachodniej. Kwart. Geol., 14, 1: 819-835.
• [6] DYJOR S., BOGDA A., CHODAK T., 1968 — Wstępne badania składu mineralnego iłów poznańskich. Rocz. PTG, 38, 4: 491-510.
• [7] GAWRIUCZENKOW I., 2005 — Iły poznańskie jako izolacyjne bariery geologiczne składowisk odpadów komunalnych. Prz. Geol., 53, 8: 691-694.
• [8] GÓRNIAK K., SZYDŁAK T., SIKORA W., GAWEŁ A., BAHRANOWSKI K., RATAJCZAK T., 2001 — Minerały ilaste w różnobarwnych odmianach skał występujących nad pokładem węgla brunatnego w rejonie Konina. Gór. Odkryw., 43, 2/3: 129-139.
• [9] KACZYŃSKI R., GRABOWSKA-OLSZEWSKA B., 1997 — Soil mechanics of the potentially expansive clays in Poland. Applied Clay Sc., 11: 337-355.
• [10] KŁAPYTA Z., ŻABIŃSKI W., 1991 — Iły poznańskie. W: Sorbenty mineralne Polski (red. W. Żabiński): 57-64. Wyd. AGH, Kraków.
• [11] PIWOCKI M., 2002 — Ewolucja poglądów na stratygrafię utworów formacji poznańskiej na Niżu Polskim Prz. Geol., 50, 3: 255.
• [12] PIWOCKI M., BADURA J., PRZYBYLSKI B., 2004 — Neogen. W: Budowa geologiczna Polski, T. 1. Stratygrafia, część 3a: Kenozoik, paleogen; neogen (red. T. Peryt, M. Piwocki): 71-118. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [13] PIWOCKI M., ZIEMBIŃSKA-TWORZYDŁO M., 1997 — Neogene of the Polish Lowland lithostratigraphy and pollen-spore zones. Geol. Quart., 41, 1: 21-40.
• [14] RETALLACK G.J., 1997 — A colour guide to paleosols. John Wiley & Sons, Chichester-Toronto.
• [15] RÓŻYCKI Z.R., 1972 — Plejstocen Polski środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. PWN, Warszawa.
• [16] SHELDON N.D., TABOR N.J., 2009 — Quantitative paleoenvironmental and paleoclimatic reconstruction using paleosols. Earth-Sc. Rev., 95, 1/2: 1-52.
• [17] SŁODKOWSKA B., 2004 — Palynological studies of the Paleogene and Neogene deposits from the Pomeranian Lakeland area (NW Poland). Pol. Geol. Inst. Sp. Papers, 14.
• [18] TROĆ M., SADOWSKA A., 2006 — Wiek utworów formacji poznańskiej rejonu Poznania. Prz. Geol., 54: 588-593.
• [19] WICHROWSKI Z., 1981 — Studium mineralogiczne iłów serii poznańskiej. Arch. Miner., 37, 2: 93-196.
• [20] WIEWIÓRA A., WYRWICKI R., 1974 — Minerały ilaste poziomu iłów płomienistych. Kwart. Geol., 18, 3: 615-635.
• [21] WIEWIÓRA A., WYRWICKI R., 1976 — Beidellit osadów serii poznańskiej. Kwart. Geol., 20, 2: 331-341.
• [22] WIDERA M., 2007 — Litostratygrafia i paleotektonika kenozoiku podplejstoceńskiego Wielkopolski. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
• [23] WYRWICKI R., 1975 — Skład mineralny a własności surowcowe pstrych iłów poznańskich. Kwart Geol., 19, 3: 633-648.
• [24] WYRWICKI R., MALISZEWSKA A., 1977 — Utwory węglanowe w osadach ilastych serii poznańskiej (neogen). Biul. Państw. Inst. Geol., 298: 269-314.