1,2-Dichloropropan

• Autorzy: Gromadzińska J , Wąsowicz W.

Warianty tytułu

EN

1,2-Dichloropropane

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

1,2-Dichloropropan (1,2-DCP) jest bezbarwną cieczą o słodkawym zapachu podobnym do chloroformu, stosowaną jako rozpuszczalnik żywic, smarów, tłuszczów, smół i asfaltów. Związek znajduje zastosowanie w wielu procesach technologicznych, w tym do impregnacji, oczyszczania i odtłuszczania powierzchni metali w procesach galwanizacyjnych, do usuwania farb, w pralniach do czyszczenia na sucho i do usuwania ołowiu z benzyny. Występuje jako składnik fumigantów oraz insektycydów. Stosowany jest w syntezie tetrachloroetylenu i tetrachlorku węgla. Według danych służb sanitarno-epidemiologicznych w 2000 r. w Polsce na 1,2-dichloropropan było narażonych kilkadziesiąt osób. Nie zgłaszano narażenia na związek o stężeniach ponadnormatywnych, czyli > 50 mg/m3. 1,2-Dichloropropan jest hepatotoksyczny dla zwierząt laboratoryjnych, ponieważ narażenie na tę substancję powoduje uszkodzenie wątroby i nerek oraz wielokrotny wzrost aktywności enzymów wątrobowych w osoczu. Istnieją dowody, że związek może powodować depresję ośrodkowego układu nerwowego. Zatrucie mieszaniną rozpuszczalników czyszczących zawierających 1,2-dichloropropan u ludzi powodowało śpiączkę, utratę świadomości, niewydolność serca, nieodwracalny szok i w rezultacie śmierć. Wykazano słabe działanie genotoksyczne 1,2-dichloropropanu w limfocytach ludzkich w hodowli w warunkach in vitro. Nie wykazano działania teratogennego 1,2-dichloropropanu, a dostępne dane dostarczają ograniczonych dowodów działania toksycznego związku na ciężarne samice i płody. Wchłanianie związku w miejscu pracy następuje drogą inhalacyjną. Opisano zapalenie skóry u pracowników narażonych na 1,2-dichloropropan. Podczas wyznaczania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wykorzystano wyniki 13-tygodniowych badań inhalacyjnych na szczurach obu płci narażanych na 1,2-dichloropropan o stężeniach: 70; 230 lub 700 mg/m3. Za efekt krytyczny przyjęto statystycznie znamienne zmniejszenie masy ciała (o 10%). Zmiany degeneracyjne nabłonka węchowego w głowowej części jamy nosowej obserwowano u wszystkich zwierząt narażanych na związek o stężeniach 230 lub 700 mg/m3. Stan zapalny krtani opisano u szczurów narażanych na 1,2-dichloropropan o stężeniu 700 mg/m3. Stężenie 230 mg/m3 1,2-dichloropropanu przyjęto za wartość najniższego obserwowanego poziomu działania szkodliwego (LOAEL) związku. Po zastosowaniu odpowiednich współczynników niepewności ustalono, że wartość NDS 1,2-dichloropropanu wynosi 50 mg/m3, czyli tyle, ile wynosi obowiązująca wartość NDS tego związku. 1,2-Dichloropropan nie został zaklasyfikowany jako substancja drażniąca w wykazie substancji niebezpiecznych, nie znaleziono również danych na temat jego działania drażniącego na drogi oddechowe ludzi, dlatego nie ustalono wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) dla tego związku. Nie ma także podstaw do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) 1,2-dichloropropanu.

EN

1,2-Dichloropropane (1,2-DCP) is a colorless liquid, with a chloroform-like odour, used as an industrial solvent (resins, lubricants, bitumens, asphalts, paints) for specific technological processes or as a cleaning and soil fumigant. In experiments on animals, exposure to high levels of 1,2-DCP caused injury of the liver, kidneys and the respiratory tract. Respiratory effects were reported in humans following oral and dermal exposure. A case of dermatitis resulting from dermal exposure to mixtures of solvents containing 1,2-DCP was reported. On the basis of LOAEL for the irritation effect of the upper respiratory tract obtained from an animal study, the TLV value was calculated at 50 mg/m3.

Słowa kluczowe

PL

1,2-dichloropropan; dichlorek propylenu; narażenie na stanowisku pracy; normatywy higieniczne

EN

1,2-dichloropropane; propylenoe dochloride; occupational exposure; occupational exposure limits

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2008
• Tom: Nr 2 (56)
• Strony: 49--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., tab.

Twórcy

autor

Gromadzińska J

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

autor

Wąsowicz W.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

• 1.ACGGiH (2005) Documentation of threshold limit values.
• 2.ATRDS (2003) [komputerowa baza danych].
• 3.Baruffini A. i in. (1989) Allergic contact dermatitis from 1,2-dichloropropane. Contact Derm. 20, 379-380.
• 4.Bolognesi C. i in. (1993) Frequency of micronuclei in lymphocytes from a group of floriculturists exposed to pesticides. J. Toxicol. Environ. Health 40, 405-411.
• 5.Bruckner J.V. i in. (1989) Oral toxicity of 1,2-dichloropropane: acute, short-term and long-term studies in rats. Fund. Appl. Toxicol. 12, 713-730.
• 6.Carpenter C., Smyth H., Pozzani U. (1949) The assay of acute vapour toxicity and the grading and interpretation of results on 96 chemical compounds. J. Ind. Hyg. Toxicol. 31, 343-346.
• 7.Dawydzik L. i in. (2001) Opracowanie w ujęciu tabelarycznym danych o narażeniu zawodowym w nadzorowanych przez inspekcję sanitarną zakładach pracy w 2000 r. Sprawozdanie z realizacji umowy nr IMP-6/01. Łódź, IMP.
• 8.Di Nucci A. i in. (1988) 1,2-Dichloropropane induced liver toxicity. Clinical data and preliminary studies in rats. Arch. Toxicol. (Suppl.) 12, 370-374.
• 9.Drew R.T., Patel J.M., Lin F.N. (1978) Changes in serum enzymes in rats after inhalation of organic solvents singly and in combination. Toxicol. Appl. Pharmacol. 45, 809-819.
• 10.Grzywa Z., Rudzki E. (1981) Dermatitis from dichloropropane. Contact Dermatitis 7, 151-152.
• 11.Heppel L.A., Neal P.A., Porterfield V.T. (1946) Toxicology of 1,2-dichloropropane (propylene dichloride). I. Studies on effects of daily inhalations. J. Ind. Hyg. Toxicol. 28, 1-8.
• 12.Heppel L.A., Highman B., Peake E.G. (1948) Toxicology of 1,2-dichloropropane (propylene dichloride). IV. Effects of repeated exposures to a low concentration of the vapor. J. Ind. Hyg. Toxicol. 30, 189-191.
• 13.Highman B., Heppel L.A., Lamprey R.J. (1951) The toxicology of 1,2-dichloroethane (ethylene dichloride). V. Effect of protective agents on visceral fatty changes in exposed rats. AMA Arch. Pathol.51, 346-356.
• 14.HSDB, Hazardous Substance Data Banks (2005) [Komputerowa baza danych].
• 15.IARC (1986) Monographs on the evaluationof carcinogenic risk of chemicals to man. Lyon, International Agency for Research on Cancer, vol. 41.
• 16.IARC (1999) Monographs on the evaluationof carcinogenic risk of chemicals to man. Lyon, International Agency for Research on Cancer, vol. 71.
• 17.IRIS (2003) [komputerowa baza danych]. UCLID (2000) [komputerowa baza danych].
• 18.Jones A.R., Gibson J. (1980) 1,2-Dichloropropane: metabolism and fate in the rat. Xenobiotica 10, 835-846.
• 19.Kirk H.D. i in. (1995) Development toxicity of 1,2-dichloropropane (DCP) in rats and rabbits following oral gavage. Fund. Appl. Toxicol. 28, 18-26.
• 20.Larcan A. i in. (1977) Acute poisoning induced by dichloropropane. Acta Pharmacol. Toxicol. (suppl.) 41, 330-336
• 21.NTP, National Toxicology Program (1986) Toxicology and carcinogenesis stiudies of 1,2-dichloropropane. Technical Report, No 263.
• 22.Nitschke K.D. i in. (1988) Propylene dichloride: a 13-week inhalation toxicity study with rats, mice and rabbits. Midland MI, Dow Chemical Company. Mammalian and Environmental Toxicology Research Laboratory.
• 23.Nitschke K.D., Johnson K.A. (1983). Propylene dichloride: One day and two week inhalation toxicity study in rats, mice, and rabbits. Mammalian and Environmental Toxicology Research Laboratory, Health and Environmental Sciences, Dow Chemical Company, Midland, MI.
• 24.Odinecs A. i in. (1995) Mechanism of sex-related differences in nephrotoxicity of 1,2-dichloropropane in rats. Renal Fail. 17, 517-524.
• 25.Perocco P., Bolognesi S., Alberghini W. (1983) Toxic activity of seventeen industrial solvents and halogenated compounds on human lymphocytes cultured in vitro. Toxicol. Lett. 16, 69-75.
• 26.Pozzani U.C., Weil C.S., Carpenter C.P. (1959) The toxicological basis of treshold limit values: V. The experimental inhalation of vapor mixtures by rats, with notes upon the relationship between single dose inhalation and single dose oral data. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 20, 364-369.
• 27.Pozzi C. i in. (1985) Toxicity in man due to stain removers containing 1,2-dichloropropane. Br. J. Ind. Med. 42, 770-772.
• 28.Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU nr 217, poz. 1833; zm. DzU 2005, nr 212, poz. 1769.
• 29.Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. DzU nr 201, poz. 1674.
• 30.RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances (2005) [komputerowa baza danych].
• 31.Sate A., Nakajima T. (1979) A structure-activity relationship of some chlorinated hydrocarbons. Arch. Environ. Health 34, 69-75. Shell Oil Co. (1982) Toxicology of fine chemicals: the acute oral and percutaneous toxicity, skin and eye irritancy and skin sensitizing potential of 1,2-dichloropropane (light ends). Document # 878212009.
• 32.Smyth H. i in. (1969) Range-finding toxicity dat. List VII. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 30, 470-476.
• 33.Timchalk C. i in. (1989) Propylene dichloride: pharmacokinetics and metabolism in Fisher 344 rats following oral and inhalation exposure. Midland, MI, Dow Chemical Company.
• 34.Torkelson T.R., Rowie V.K. (1981) Halogenated hydrocarbons [W:] Patty’s Industrial hygiene and toxicology. 3th. T. 2B, Toxicology. New York, Willey 3529-3532.
• 35.Treshold limit values (TLVs) and biological exposure indices (BEIs) booklet issues by American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH) (2003) Cincinnati, OH, TLV/BEI.
• 36.Trevisan A., Troso O., Maso S. (1991) Recovery of biochemical changes induced by 1,2-dichloropropane in rat liver and kidney. Human. Exp. Toxicol. 10, 241-244.
• 37.Ustawa o substancjach i preparatach chemicznych. DzU 2001, nr 11, poz. 84 ze zm.
• 38.Von der Hude W. i in. (1987) Genotoxicity of three-carbon compounds evaluated in the SCE test in vitro. Environ. Mutagen. 9, 401-410.