Trwałość struktury krajobrazu w obrębie obszarów leśnych dawnej prowincji – Nowa Marchia

• Autorzy: Pieńkowski P. , Kupiec M.

Warianty tytułu

EN

Persistence of landscape structure on forest areas of former new March Province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono specyfikę fragmentacji płatów leśnych na obszarze dawnej prowincji Nowa Marchia, związaną głównie ze średniowiecznym osadnictwem z drugiej poł. XIII w. W obrębie dużych zwartych kompleksów leśnych tego obszaru występują nadal stosunkowo równomiernie rozmieszczone małe bezleśne enklawy wiejskie (140 – 800 ha). Ich lokalizację i powierzchnię scharakteryzowano, wykorzystując współczesne i archiwalne materiały kartograficzne. Stwierdzono, że pomimo wielowiekowej tendencji do przejmowania lasów pod użytkowanie rolnicze tereny bezleśne otaczające wsie tego obszaru nie podlegały większym zmianom. W XIX i XX w. granice przyległych do wsi obszarów bezleśnych nie zmieniły się, a specyficzna fragmentacja związana z osadnictwem wiejskim, która miała miejsce przed prawie ośmiuset laty, jest nadal widoczna i wpływa na strukturę użytkowania, stanowiąc wielowiekowe świadectwo przeobrażeń krajobrazu kulturowego.

EN

The paper presents the fragmentation processes of forest patches in the area of the historical New March province, closely associated with the medieval colonization period from the second half of the thirteenth century. Within the large and dense forests of the research area, the small, deforested rural enclaves areas (140-800 ha) are nowadays regularly distributed. Its specific arrangement was characterized basing on contemporary and archival cartographic materials. It was found that, despite the trend observed over the years (the area of forests being taken over by agriculture land use), the deforested areas surrounding villages were not subject to major changes. In the analysis based on cartographic materials from 18-20th c., the boundaries of clearings have not significantly changed. The specific fragmentation type associated with the medieval rural settlement system, which took place almost eight hundred years ago, is still readable and affects the structure of the landscape, acting as a centuries-old witness of transformation of the cultural landscape.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz kulturowy; fragmentacja lasów; użytkowanie terenu; Nowa Marchia

EN

cultural landscape; forest fragmentation; land use changes; Neumark

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 28
• Strony: 27--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Pieńkowski P.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Szczecin, Polska

autor

Kupiec M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Szczecin, Polska

Bibliografia

• Burgess R., Sharpe, D., 1981: Forest Island Dynamics in Man-Dominated Landscapes. Springer Verlag, New York.
• Lausch A., Herzog F., 2002: Applicability of landscape metrics for landscape change: issues of scale, resolution and interpretability. Ecological Indicators 2: 3-15.
• Linkowski Z., 2006: Nowa Marchia – prowincja zapomniana – wspólne korzenie. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie Wlkp., Zesz. Nauk. 4: 54-19.
• Plit J., 2010: Przestrzenne zmiany zasięgu lasów i gospodarowania w lasach gminy Polanów w ciągu 400 lat. [w::] Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej. Miasto i gmina Polanów, red. W. Rączkowski, J. Sroka. Sławno-Polanów 2010: 269-288.
• Pieńkowski P., Podlasiński M., 2002: Changes in forest cover of Szczecin Lowland from the 16th to the end of the 20th century, in relation to soil cover. EJPAU 5(2).
• Richling A., Solon J., 2011: Ekologia Krajobrazu. Wyd. Nauk. PWN ,Warszawa.
• Skrycki R. 2013: Prace kartograficzne w dolinach Odry, Warty i Noteci w okresie fryderycjańskim. Goswien Othmar Schultze i jego wkład w rozwój kartografii pruskiej. Wyd. Uniw. Szczec. Szczecin.
• Volkmann A., 2005: Średniowieczne osadnictwo w Nowej Marchii na podstawie polskich i niemieckich badań archeologicznych. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie Wlkp, Zesz. Nauk. 2: 59-76.
• Verein für Computergenealogie e.V. (http://www.genealogienetz.de/reg/BRG/).