Renewable energy sources as a way to prevent climate warming in Poland

• Autorzy: Sikora Jan , Zimniewicz Kazimnierz

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2023.85.2.545

Warianty tytułu

PL

Odnawialne źródła energii sposobem przeciwdziałania ociepleniu klimatu w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The discussion on renewable energy sources, especially wind and solar energy, conducted in Poland reveals diverse positions among representatives of science, business, local government, and government. It is generally accepted that renewable energy sources are an important factor in limiting global warming. However, it is also emphasised that this energy absorbs high costs related to, e.g. the acquisition of rare metals used in the production of wind turbines, with the disposal of used parts. The article aims to present the opinions of representatives of science, economic practice, and authorities as an expression of behaviour toward the problem of climate warming and renewable energy. An example of expressed opinions is the discussion in the public space, which is created by publications in magazines and non-serial literature. As a result of using the method of analysis of secondary materials, the article shows the diversity of views on the subject under study. Opposing views on the causes of global warming have found; that wind energy can limit global warming, but it can also cause damage to the economy, landscape, and human health. The development of wind energy is determined by legal, organisational, economic, and technological obstacles that are difficult to overcome in Poland. However, the need to develop renewable energy, including wind and solar energy, is supported by 85% of Polish society.

PL

Prowadzona w Polsce dyskusja na temat odnawialnych źródeł energii, szczególnie energii wiatrowej i słonecznej ujawnia zróżnicowane stanowiska wśród przedstawicieli nauki, biznesu i władzy rządowej oraz samorządowej. Ogólnie uważa się, że odnawialne źródła energii są ważnym czynnikiem ograniczenia ocieplenia klimatu. Ale też podkreśla się, że wytwarzanie tej energii pochłania duże koszty związane m. in. z pozyskiwaniem metali rzadkich stosowanych w produkcji np. turbin wiatrowych, baterii słonecznych oraz koszty z opracowaniem sposobów utylizacji zużytych części elektrowni wiatrowych, paneli słonecznych. Celem publikacji jest przedstawienie opinii jako wyrazu postaw społecznych przedstawicieli nauki, praktyki gospodarczej, władzy rządowej i samorządowej na powyższe problemy. Przykładem wyrażanych opinii jest dyskusja w przestrzeni publicznej, którą tworzą artykuły i wywiady zamieszczane w czasopismach i publikacjach zwartych. W artykule przyjęto tezę wskazującą na różnicę poglądów reprezentantów nauki, praktyki gospodarczej i władzy na temat znaczenia odnawialnych źródeł energii w ograniczaniu ocieplenia klimatu. Weryfikacja tezy łączyła się z przeprowadzeniem badań, w których zastosowano metodę analizy literatury przedmiotu, raportów z badań empirycznych publikowanych w postaci artykułów w czasopismach krajowych i zagranicznych oraz na stronach internetowych. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że występują przeciwstawne opinie w zakresie oceny przyczyn ocieplenia klimatu, że energia wiatrowa z jednej strony jest czysta i ogranicza proces ocieplenia klimatu, a z drugiej nie zapewnia bezpieczeństwa energetycznego kraju, powoduje szkody w krajobrazie i zdrowotne u ludzi. Rozwój tej energii hamują prze-szkody prawno-organizacyjne, techniczno-technologiczne i ekonomiczne. Potrzebę rozwoju energii wiatrowej popiera jednak 85% polskiego społeczeństwa, niezależnie od argumentów za i przeciw reprezentantów nauki, gospodarki i polityki.

Słowa kluczowe

EN

climate; wind energy; development barriers; fighting global warming

PL

klimat; energia wiatrowa; bariery rozwoju; globalne ocieplenie klimatu

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Economics and Environment
• Rocznik: 2023
• Tom: No. 2
• Strony: 456--474
• Opis fizyczny: Bibliogr. 65 poz.

Twórcy

autor

Sikora Jan

• Faculty of Economics and Management, University of Zielona Gora,

• https://orcid.org/0000-0002-1667-5622

autor

Zimniewicz Kazimnierz

• Poznan University of Economics, B. Malinowskiego Street 37, 61-332 Poznan, Poland

Bibliografia

• Babbie, E. (2001). The Practice of Social Research. 9th Edition. New York: Wadsworth Thomson Learning.
• Bennet, L., Hailey, J., Lomaro, P., Fitzgerald, A., Fuller, J., Lightfoot, J., Velenturf, A., & Trifonova, K. (2021). Sustainable decommissioning: wind turbine blade recycling report. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.15202.86723
• Betakova, V., Vojar, J., & Sklenicka, P. (2015). Wind turbines location: How many and how far? Applied Energy, 151(C), 23-31. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2015.04.060
• Bielewicz, J. (2022). „Zielona” inflacja już tu jest. Obserwator finansowy, 2, 20-21. (in Polish).
• Bolwing, S., Bolkesjo, T. F., Klitkou, A., Lund, P. D., Bergaentzle, C., Borch, K., Olsen, O. J., Kirkerud, J. G., Chen, Y. K., Gunkel, P. A., & Skytte, K. (2020). Climate-friendly but social rejected energy-transition pathways: The integration of techno-economic and socio-technical approaches in the Nordic-Baltic region. Energy Research and Social Science, 67, 101559. https://doi.org/10.1016/j.erss.2020.101559
• Chojnacki, I. (2021, October 7). Wiatraki mogą być podstawą polskiego systemu energetycznego. https://www.wnp.pl/energetyka/morskie-wiatraki-moga-byc-podstawa-polskiego-systemu-energetycznego,497392.html (in Polish).
• Chojnacki, I. (2022, July 5). Reaktywacja po latach. Rząd otwiera drzwi wiatrakom na lądzie. https://www.wnp.pl/energetyka/reaktywacja-po-latach-rzad-otwieradrzwi-wiatrakom-na-ladzie,599221.html (in Polish).
• Ciepiela, D. (2022, May 27). Fenomenalnie nie jest. Branża OZE wylicza bariery rozwoju. https://www.wnp.pl/energetyka/fenomenalnie-nie-jest-branza-oze-wyliczabariery-rozwoju,583482.html (in Polish).
• ClientEarth. (2022). Badanie opinii na temat wiatrowej energii lądowej. https://www.clientearth.pl (in Polish).
• Cohen, J. J., Reichl, J., & Schmidthaler, M. (2014). Re-focussing research efforts on the public acceptance of energy infrastructure: A critical review. Energy, 76, 4-9. https://doi.org/10.1016/j.energy.2013.12.056
• Dyląg, B. (2022. April 11). Energia odnawialna uniezależni nas od Rosji, ale potykamy się o własne nogi. https://www.wnp.pl/energetyka/energia-odnawialna-uniezalezni-nas-od-rosji-ale-potykamy-sie-o-wlasne-nogi,567380.html (in Polish).
• Fijak, M. (2022, June 1). Elektrownie wiatrowe: Lubelskie z dużym poparciem dla OZE. https://smoglab.pl/elektrownie-wiatrowe-lubelskie/ (in Polish).
• Filipiak, J. (2022, June 19). Za globalne ocieplenie odpowiada ludzkość. https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news,92732,dr-j-filipiak-za-globalne-ocieplenieodpowiada-ludzkosc.html (in Polish).
• Frankfort-Nachmias, Ch., & Nachmias, S. (1996). Research Methods in the Social Sciences. New York: St. Martin’s Press.
• Gamboa, G., & Munda, G. (2007). The problem of windfarm location: A social multicriteria evaluation framework. Energy Policy, 35(3), 1564-1583. https://doi. org/10.1016/j.enpol.2006.04.021
• Gates, B. (2021). Jak ocalić świat od katastrofy klimatycznej. Warszawa: Wydawnictwo Agora. (in Polish).
• Gryz, J., Podraza, A., & Ruszel, M. (2018). Bezpieczeństwo energetyczne. Koncepcje, wyzwania i interesy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe. (in Polish).
• Gurgul, A. (2022, April 4). Dania stawia na wiatraki i wyspy energii na morzu. Ale wcześniej zwiększy wydobycie gazu, by przesyłać go do Polski. https://wyborcza.pl/7,177851,28351732,dania-polyka-klimatyczno-energetyczna-zabe-zbudujewiecej-wiatrakow.html (in Polish).
• Hajto, M., Cichocki, Z., Bidłasik, M., Borzyszkowski, J., & Kusmierz, A. (2017). Constraints on Development of Wind Energy in Poland due to Environmental Objectives. Is There Space in Poland for Wind Farm Siting? Environmental Management, 59, 204-217. https://doi.org/10.1007/s00267-016-0788-x
• Jasiński, A. W., Kocejko, P., Matuszczak, K., Szulczyk, J., & Zagubień, A. (2022). Elektrownie wiatrowe w środowisku człowieka. Lublin: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk. Komitet Inżynierii Środowiska. (in Polish).
• Jedlak, K., & Żylińska, J. (2021, September 13). Prezes KGHM: Miedź będzie rozchwytywana. https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/8242631,prezes-kghm-chludzinski-miedz-atom-wywiad.html (in Polish).
• Klaus, V. (2007). Błękitna planeta w zielonych okowach. Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita SA. (in Polish).
• Kleiber, M. (2014). Jaka jest przyszłość globalnej polityki klimatycznej. https://edgp. gazetaprawna.pl/e-wydanie/53513,10-grudnia-2014/64304,DZIENNIKGAZETA-PRAWNA/499485,Jaka-jest-przyszlosc-globalnej-polityki-klimatycznej.html (in Polish).
• Kolendow, P. (2016). Regionalna analiza przydatności terenów do rozwoju energetyki wiatrowej w świetle wybranych uwarunkowań. Ekonomia i Środowisko, 57(2), 175-189. https://www.ekonomiaisrodowisko.pl/journal/article/view/288/281 (in Polish).
• Krug, F., & Lewke, B. (2009). Electromagnetic Interference on Large Wind Turbines. Energies, 2(4), 1118-1129. https://doi.org/10.3390/en20401118
• Landeta-Manzano, B., Arana-Landin, G., Calvo, P. M., & Heras-Saizarbitoria, I. (2018). Wind energy and local communities: A manufacturer’s efforts to gain acceptance. Energy Policy, 121(C), 314-324. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2018.05.034
• Mastalerz, P. (2005). Ekologiczne kłamstwa/ekowojowników. Wrocław: Wydawnictwo Chemiczne. (in Polish).
• Merton, R. (1982). Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (in Polish).
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska. (2020). Energia wiatrowa – lądowa i morska. Raport z badania. https://www.gov.pl/attachment/744a6a05-7000-46f9-afff2797b503248b (in Polish).
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska. (2021). Co mieszkańcy Polski sądzą o energetyce wiatrowej? https://www.gov.pl/web/klimat/co-mieszkancy-polski-sadza-oenergetyce-wiatrowej. (in Polish).
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska. (2022). Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski. Raport z badań trackingowych. https://www.gov.pl/web/edukacja-ekologiczna/badania-swiadomosci-ekologicznej (in Polish).
• Missirian, A., & Schlenker, W. (2017). Asylum Applicactions Respond to Temperature Fluctuatios. Science, 358(6370), 1610-1614. https://doi.org/10.1126/science.aao0432
• Onakpoya, I. J., O’Sullivan, J., Thompson, M. J., & Heneghan, C. J. (2015). The effect of wind turbine noise on sleep and quality of life: A systematic review and metaanalysis of observational studies. Environment International, 82, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.envint.2015.04.014
• Palmer, W. K. G. (2018). Wind Turbine Public Safety Risk, Direct and Indirect Health Impacts. Journal of Energy Conservation, 1(1), 41-78. https://doi.org/10.14302issn.2642-3146.jec-18-2416
• Pawlas, K. (2009). Wpływ ultradźwięków i hałasu o niskich częstotliwościach na człowieka – przegląd czasopiśmiennictwa. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 60(2), 27-64. (in Polish).
• Pedersen, E., & Larsman, P. (2009). The Impact of visual factors on noise annoyance among people living in the vicinity of wind turbines. Journal of Environmental Psychology, 28(4), 379-389. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2008.02.009
• Pitron, G. (2020). Wojna o metale rzadkie. Ukryte oblicze transformacji energetycznej i cyfrowej. Warszawa: Wydawnictwo Kogut. (in Polish).
• PortalSamorządowy. (2022a, May 30). Rośnie akceptacja mieszkańców dla energetyki wiatrowej. Jeden ważny powód. https://www.portalsamorzadowy.pl/gospodarka-komunalna/rosnie-akceptacja-mieszkancow-dla-energetyki-wiatrowejjeden-wazny-powod,380422.html (in Polish).
• PortalSamorządowy. (2022b, June 13). Konieczna szybka zmiana prawa, by umożliwić budowę wiatraków. https://www.portalsamorzadowy.pl/gospodarka-komunalna/konieczna-szybka-zmiana-prawa-by-umozliwic-budowe-wiatrakow,383712.html (in Polish).
• PSEW. (2022, July 14). Polacy zdecydowanie popierają wprowadzane zmiany, które uwolnią wiatr na lądzie. http://psew.pl/polacy-zdecydowanie-popieraja-wprowadzane-zmiany-ktore-uwolnia-wiatr-na-ladzie/ (in Polish).
• PSPA. (2022). Raport – PSPA – Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych. https://pspa.com.pl>tag>raport-pl (in Polish).
• PulsHR. (2022). W energetyce brakuje młodych pracowników. https://www.pulshr.pl/edukacja/w-energetyce-brakuje-mlodych-pracownikow,90236.html (in Polish).
• Radun, J., Maula, H., Saarinen, P., Keranen, J., Alakoivu, R., & Hoingisto, V. (2022). Health effects of wind turbine noise and road traffic noise on people living near wind turbines. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 157, 112040. https://doi.org/10.1016/j.rser.2021.112040
• Rynekelektryczny. (2022). Struktura produkcji energii elektrycznej w maju. https://www.rynekelektryczny.pl/wiadomosci/ (in Polish).
• Rynekelektryczny. (2023). Moc zainstalowanych farm wiatrowych na tle innych OZE. https://www.rynekelektryczny.pl/moc-zainstalowana-farm-wiatrowych-wpolsce/ (in Polish).
• Sikora, J., & Wartecka-Ważyńska, A. (2015). Walory turystyczne parków krajobrazowych a farmy wiatrowe. Ekonomia i Środowisko, 54(3), 56-66. https://bibliotekanauki.pl/articles/96297 (in Polish).
• Sikora, P. (2021, January 21). Rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) w Polsce. https://serwisy.gazetaprawna.pl/energetyka/artykuly/8077402,zrodla-energii-odnawialnej-w-polsce-oze-odnawialne-zrodla-energii-elektrycznej.html (in Polish).
• Sklenicka, P., & Zouhar, J. (2018). Predicting the visual impact of onshore wind farms via landscape indices: A method for objectivizing planning and decision processes. Applied Energy, 209, 445-454. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2017. 11.027
• Sobczyk-Grygiel, B. (2022, April 6). Odnawialne źródła powinny mieć priorytet. https://serwisy.gazetaprawna.pl/energetyka/artykuly/8395583,energiaodnawialne-zrodla.html (in Polish).
• Sobieraj, K. (2017). Wpływ porozumienia paryskiego na zmianę polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej i unijnych regulacji prawnych w tym zakresie. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, LXXIX(4). http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_14746_rpeis_2017_79_4_14/c/11859-11954.pdf (in Polish).
• Solecki, A. (2021, July 4). Węglowy Zielony Ład. https://dorzeczy.pl/ekonomia/190261/weglowy-zielony-lad.html (in Polish).
• Sommer, M. (2021, June 15). Ekolodzy ułatwiają zielony zwrot. https://serwisy.gazetaprawna.pl/ekologia/artykuly/8191279,polskie-firmy-green-washingekologia.html (in Polish).
• Sommer, M. (2022a, February 15). Unijny greenwashing palenia drewna. Szykuje się kolejna batalia o zielona taksonomię. https://serwisy.gazetaprawna.pl/ekologia/artykuly/8357524,batalia-o-zielona-taksonomie-palenie-drewna-bioenergia. html (in Polish).
• Sommer, M. (2022b, March 1). Sojusz na rzecz atomu w UE powoli się konsoliduje. https://serwisy.gazetaprawna.pl/energetyka/artykuly/8670090,unia-europejska-energia-atomowa-sojusz.html (in Polish).
• Stodolak, S. (2022, March 25) Umysł spustoszony. Dlaczego ulegamy dezinformacji? https://www.gazetaprawna.pl/magazyn-na-weekend/artykuly/8386893, rosyjska-propaganda-putin-umysl-spustoszony.html (in Polish).
• Sudra, P., & Bida-Wawryniuk, Z. (2018). Uwarunkowania planistyczno-prawne lokalizacji elektrowni wiatrowych w Polsce i w innych krajach europejskich. Człowiek i Środowisko, 41(2), 67-94. https://www.researchgate.net/publication/329947096_Uwarunkowania_planistyczno-prawne_lokalizacji_elektrowni_wiatrowych_w_Polsce_i_w_innych_krajach_europejskich_Czlowiek_i_Srodowisko_41_2_2018 (in Polish).
• Van Kamp, I., & van den Berg, F. (2021). Health effects related to wind turbine sound: An update. International journal of environmental research and public health, 18(17), 9133. https://doi.org/10.3390/ijerph18179133
• Warren, R., Price, J., Graham, E., Forstenhaeusler, N., & VanDerWal, J. (2018). The projected effect on insects, vertebrates, and plants of limiting global warming to 1.5°C rather than 2°C. Science, 360(6390), 791-795. https://doi.org/10.1126/science.aar3646
• Westerlund, M. (2020). Social acceptance of wind energy in urban landscapes. Technology Innovation Management Review, 10(9), 49-62. https://doi.org/10.22215/timreview/1389
• WNP. (2022a, June 13). Polsce grożą kary. Przez ładowarki do samochodów elektrycznych. https://www.wnp.pl/energetyka/polsce-groza-kary-przez-ladowarkido-samochodow-elektrycznych,590941.html (in Polish).
• WNP. (2022b, July 13). Cztery piąte ankietowanych za rozwojem lądowej energetyki wiatrowej. https://www.wnp.pl/energetyka/cztery-piate-ankietowanych-zarozwojem-ladowej-energetyki-wiatrowej,602091.html (in Polish).
• WNP. (2023, March 7). Prawie połowa Polaków za 700 m minimalnej odległości wiatraka od domów. https://www.wnp.pl/energetyka/prawie-polowa-polakowza-700-m-minimalnej-odleglosci-wiatraka-od-domow,685349.html (in Polish).
• Wolf, T. (2022). W Turcji powstaje największa elektrownia słoneczna w Europie. Zajmie powierzchnię 2600 boisk. https://www.wnp.pl/energetyka/w-turcji-powstajenajwieksza-elektrownia-sloneczna-w-europie-zajmie-powierzchnie-2600-boisk,570240.html (in Polish).
• Zarzecka, K. (2021, August 1). Krótka historia o tym, jak zielone technologie nie są ekologiczne. https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/krotka-historia-o-tym-jak-zielone-technologie-nie-sa-ekologiczne/ (in Polish).
• Żurawski, W. (2022 June 17). Polska potrzebuje nowej strategii energetycznej. https://www.wnp.pl/energetyka/polska-potrzebuje-nowej-strategii-energetycznej, 592348.html (in Polish).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).