Historical ruins – between conservation doctrine and social acceptance

• Autorzy: Siwek Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.2427

Warianty tytułu

PL

Historyczne ruiny – między doktryną konserwatorską, a społeczną akceptacją

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

From the doctrinal take, ruin is perceived as a full-fledged historical monument representing autonomous values. Highly polemic against the doctrine and theory is the practice expressed in concrete interventions in the substance and surroundings of a historical monument. It can thus be stated that the entire post-war period was one of affirmation and praise of the Rebuilding/Reconstruction/Restoration project. The Rebuild slogan has taken root as a positive and creative idea. In order to implement the doctrinal concept of the protection of ruins, there is a purpose behind restoring the social skill of perceiving the beauty of historical ruins as signs in the landscape. And, there is a purpose in educating the community in terms of to what extent ruins, without a useful function of their own, may be useful or useable anyway – as a regional attraction, a imagination-inspiring magnet attracting tourists. This poses a considerable challenge to experts in cultural goods protection: not only should they demonstrate an in-depth recognition of restoration/conservation doctrines but also render themselves acquainted with information, educational, and negotiation techniques – in order to contribute to the decisions regarding the lot of historical monuments, historical ruins in particular.

PL

W ujęciu doktrynalnym ruina jest postrzegana jako pełnoprawny zabytek, o autonomicznych wartościach. Natomiast charakter wysoce polemiczny z doktryną i teorią ma praktyka wyrażająca się w konkretnych ingerencjach w substancję zabytkową i otoczenie zabytku. Można powiedzieć, że cały okres powojenny, to okres afirmacji, pochwały odbudowy. Hasło odbudowy zakorzeniło się, jako pozytywne i twórcze. Dla realizacji koncepcji doktrynalnej ochrony ruin celowe jest przywrócenie społecznej umiejętności postrzegania piękna ruin historycznych, jako znaków w krajobrazie. Celowe jest edukowanie społeczności na ile ruiny bez własnej funkcji użytkowej mogą być jednak użyteczne, jako atrakcja regionalna, magnes przyciągający turystów i budzący wyobraźnię. To duże wyzwanie dla specjalistów z zakresu ochrony dóbr kultury, którzy nie tylko powinni dogłębnie poznawać doktryny konserwatorskie, rozumieć istotę zabytku, ale także zaznajamiać się z technikami informacyjnymi, edukacyjnymi i negocjacyjnymi, by móc mieć wpływ na podejmowane decyzje o losach kolejnych zabytków, w tym szczególnie ruin historycznych.

Słowa kluczowe

EN

historical ruins; conservation doctrine; monument protection; castles; social value of a monument

PL

ruiny historyczne; doktryna konserwatorska; ochrona zabytków; zamki; społeczna wartość zabytku

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 10
• Strony: 101--114
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., fig.

Twórcy

autor

Siwek Andrzej

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki Poland

• https://orcid.org/0000-0002-3255-8768

Bibliografia

• 1. Arszyński M., Idea, pamięć, troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej formy działań na rzecz ich zachowania. Od starożytności do połowy XX wieku, Malbork 2007
• 2. Chwał P., Tarnowskie. Nad Dunajcem niczym w dolinie Loary. Odbudowywane zamki magnesem na turystów, https://tarnow.naszemiasto.pl/tarnowskie-nad-dunajcem-niczym-w-dolinie-loary-odbudowywane/ar/c15-7887553
• 3. Czerner O., Wartość autentyzmu w zabytkach, Ochrona Zabytków 27/3 (106), 180-183;
• 4. Dettloff P., Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce 1918-1939. Teoria i praktyka, Kraków 2006.
• 5. Dettloff P., Problem ochrony ruiny zamków w Polsce. Refleksje w kontekście dziejów konserwatorstwa europejskiego i współczesnych praktyk, /w:/ Molski P., Szmygin B., Zamki w ruinie– Zasady postępowania konserwatorskiego, Warszawa – Lublin 2012, s. 64 – 75.
• 6. Friedrich J., Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960, Gdańsk 2015 r.
• 7. Guidelines for elaboration of plans of management, use and protection of historic ruins, Compiled by: Szmygin B., Fortuna-Marek A., Siwek A., Lublin 2020, s. 28 – 30.
• 8. Janczykowski J., Karta ochrony historycznych ruin - teoria a praktyka. Przykłady z Małopolski, Ochrona Dziedzictwa Kulturowego Nr 6, 2018, s. 87—95.
• 9. Jokilehto J., Considerations on authenticity and integrity in world heritage context, City & Time 2 (1): 1, 2006; [online] URL:http://www.ct.ceci-br.org
• 10. Jokilehto J., A History of Architectural Conservation, York 1986, https://www.iccrom.org/sites/default/files/ICCROM_05_HistoryofConservation00_en_0.pdf Karta Ochrony Historycznych Ruin /zasady ochrony historycznych ruin/, przyjęta Uchwałą Walnego Zgromadzenia Członków PKN ICOMOS w dniu 4 grudnia 2012 r. http://www.icomos-poland.org/pl/dokumenty/uchwaly/130-karta-ochrony-historycznych-ruin.html
• 11. Kasperowicz R., (red.), Alois Riegl, Georg Dehio i kult zabytków, Warszawa 2002.
• 12. Kosiewski P., Krawczyk J., Latarnia pamięci. Od muzeum narodu do katechizmu konserwatora /w:/ Kosiewski P. (red.), Zabytek i historia. Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku, Warszawa 2012.
• 13. Kulak K., Rozpoczyna się odbudowa zamku w Muszynie, https://www.dts24.pl/rozpoczyna-sie-odbudowa-zamku-w-muszynie-zobacz-wizualizacje-zdjecia/
• 14. Kunińska M., Historia sztuki Mariana Sokołowskiego. Kraków 2014.
• 15. Przyłe̜cki M., Zabytki w trwałej ruinie: ochrona, konserwacja i ekspozycja ; [program Śla̜skiego Oddziału Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków], Kotórz Mały (Wydawnictwo Silesia), 2001.
• 16. Ratajczak T., Zamki na nowo. Blog poświęcony odbudowie historycznych zamków w Polsce, https://zamkinanowodotcom.wordpress.com/o-blogu/;Rekomendacja Warszawska w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego/ Warsaw Recommendation on Recovery and Reconstruction of Cultural Heritage, Manama 2018, https://whc.unesco.org/en/news/1826
• 17. Rottermund A., Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa 2002.
• 18. Sigalin J., Warszawa 1944–1980. Z archiwum architekta, Warszawa 1986; Barański M., Odbudowane Stare Miasto i zabytki Warszawy w ocenie zagranicznych konserwatorów, Wiadomości Konserwatorskie 13/2003, s. 55 – 61.
• 19. Sokołowski M., Ruiny na Ostrowie Jeziora Lednicy: Studium nad budownictwem w przedchrześcijańskich i pierwszych chrześcijańskich wiekach w Polsce, Kraków 1876.
• 20. Szarzyński P., Kaczyńskiemu marzy się odbudowa zamków kazimierzowskich. Po co? https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1712454,1,kaczynskiemu-marzy-sie-odbudowa-zamkow-kazimierzowskich-po-co.read
• 21. Szmygin B. (red.), Transnational model form of socially useful use of historic ruins : Best practices handbook, Lublin 2020, s. 7 – 9.
• 22. Szmygin B., Ochrona zabytkowych ruin - założenia do teorii i praktyki /Protection of historic ruins - objectives for theory and practice /w:/ Historyczne ruiny – ochrona, użytkowanie, zarządzanie : Historic ruins – protection, use, management, Ochrona Dziedzictwa Kulturowego : Protection of Cultural Heritage. Nr 6, 2018, s. 191 - 200; http://bc.pollub.pl/dlibra/publication/13881/edition/13549/content?ref=desc
• 23. Szydłowski T., Ruiny Polski, Kraków 1919.
• 24. Ustawa z dnia 23lipca 2003r.o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami /t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 282, 782, 1378/, art. 3.1.
• 25. Wijesuriya G., Thompson J., Young Ch., Managing Cultural World Heritage, Paris 2013.
• 26. Zachwatowicz J., Program i zasady konserwacji zabytków, Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, VIII, 1946, nr 1-6.
• 27. Zamek w Gostyninie; http://www.studiovr.pl/spacery_wirtualne/Gostynin_Zamek/