Odra jako szlak komunikacyjno-transportowy oraz turystyczny

• Autorzy: Marszałek Elżbieta

Warianty tytułu

EN

The Oder as waterway, transport and tourist route

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy ukazana jest specyfika dziejowych zmian funkcji pełnionych przez Odrę. Rzeka od zarania dziejów tworzyła ważny szlak komunikacyjny, transportowy, oś rozwoju gospodarczego Podziały polityczne dorzecza na długo ograniczały funkcję transportową. W XVII-XX w. Niemcy budując kanały włączyli Odrę w system śródlądowych europejskich dróg wodnych. Inwestycje regulacyjne i przeciwpowodziowe w dolinie przekształciły Odrę w nowoczesny szlak żeglugowy. W XX w. rozwinęły się funkcje turystyczno-rekreacyjne. Dziś Odra ma ograniczone możliwości transportowe natomiast wyraźnie zaznacza się funkcja turystyczna rzeki. Dolina Odry to obszar ścierających się od wieków kultur słowiańskiej i germańskiej, stanowi ważne dziedzictwo kulturowe krajów dawniej zwaśnionych, dziś żyjących we wspólnocie. Odmienna sytuacja polityczna dorzecza Odry sprawiła, że odegrała ona w dziejach Polski odmienną rolę niż Wisła, na inny okres przypadł rozkwit żeglugi, inaczej ukształtowały się krajobrazy kulturowe w dolinach.

EN

The article presents changes in functions served by the Oder river through the ages. The river has long history as important waterway, transport route and the axis of economic development. Political divisions of the river’s basin used to restrict its transport function for a long time. The Germans, having built canals (17th – 20th), included the Oder into European inland waterway network. Further river and flood-control investments in the river valley turned it into a modern navigable waterway. At present, the Oder’s transport capability is limited whereas the tourist function is clearly developing. The Oder valley has always been the meeting point of two cultures – Slavic and Germanic, formerly at war – now living in peaceful union. The Oder, due to the political situation in its basin, served a different role in the history of Poland as compared to the Vistula river. Both rivers had different periods of navigation development and created distinctive cultural landscapes.

Słowa kluczowe

PL

Odra; droga wodna; funkcja transportowa; krajobraz kulturowy

EN

Oder; waterway; transport function; cultural landscape

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 13
• Strony: 204--216
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Marszałek Elżbieta

• Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Turystyczna w Szczecinie, Szczecin, Polska

Bibliografia

• Dopierała B., 1976: Zarys dziejów Odry. [w] Odra i Nadodrze. Książka i Wiedza, Warszawa, s.18-65.
• Giesecke G., 1940: Oderschiffahrts und Oderwirtschaftsfragen, Breslau
• Kołodziejski J., 1999: Rzeki w perspektywie integracji przestrzeni europejskiej XXI w. [w:] Rzeki – kultura-cywilizacja-historia, (red.) Kułtuniak J., Śląsk Sp. z o.o., Wydawnictwo Naukowe, tom 8, Katowice, s. 12-44.
• Korcz W., 1998: Odra w dziejach Polski. Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.
• Linde H., 2008: Transport i budownictwo wodne na terenie Nadodrza, [w:] Odra-Oder Panorama europejskiej rzeki. Wydawnictwo Instytutowe, Skórzyn, rozdz. 3, s. 163-175.
• Liszewski S. (red) 2003: Możliwosci i kierunki rozwoju turystyki w Dolinie Odry. Katedra Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
• Marszałek E., 2001: Flis Odrzański czyli 3T dla Odry, [w:] Odra przyszłość regionów, Unitex, Bydgoszcz, rozdz. 9, s. 102-111.
• Marszałek E., 2002: Koncepcja turystycznego i rekreacyjnego zagospodarowania Odry. Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Turystyczna, Szczecin.
• Marszałek E., 2003: Odrzański szlak wodny. Informator turystyczny, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Turystyczna, Szczecin.
• Müller U., 2008: Odra w środkowoeuropejskiej sieci transportowej a pruska polityka dróg wodnych w okresie industrializacji. [w:] Odra-Oder Panorama europejskiej rzeki. Wydawnictwo Instytutowe, Skórzyn, rozdz. 3, s. 149-161.
• Przyłęcki M., 2003: Uwarunkowania historyczne środowiska nadodrzańskiego, [w:] Praca jako czynnik twórczy w zagospodarowaniu Odry. Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana, Wrocław-Poznań-Warszawa, Zeszyty nr 14/7, s. 16-27.
• Romer E., 1901: Rola rzek w historyi i geografii narodów, Przewodnik Naukowy i Literacki, t. 29, z. 1, Lwów.
• Woś K., 2005: Kierunki aktywizacji działalności żeglugi śródlądowej w rejonie ujścia Odry w warunkach integracji Polski z Unią Europejską, Oficyna Wydawnicza „Sadyba”, Warszawa.
• Zaleski J., 2003: Odra 2006 jej szanse i nadzieje [w:] „Praca jako czynnik twórczy w zagospodarowaniu Odry. Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana, Wrocław-Poznań-Warszawa, Zeszyty nr 14/7, s. 88-96.
• Zawadka M., 2008: Od zaniedbanej prowincji do granicznej ruiny, czyli Odra jako arteria transportowa w XX w., [w:] Odra-Oder Panorama europejskiej rzeki. Wydawnictwo Instytutowe, Skórzyn, rozdz. 3, s. 177-186.