2-Fenylopropen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Piotrowski J. K. , Orłowski Cz.

Warianty tytułu

EN

2-Phenylopropene

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

2-Fenylopropen (alfa-metylostyren, AMS) jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym zapachu. AMS jest otrzymywany przez katalityczną alkilację benzenu propylenem lub przez odwodornienie kumenu. Stosowany jest jako monomer przy produkcji specyficznych polimerów i żywic, gdzie też głównie występuje narażenie na ten związek. Nie ma danych klinicznych oraz epidemiologicznych na temat toksyczności AMS u ludzi. Jedyne badania na ludziach (4 ochotnikach) dotyczyły wrażliwości węchowej. Ograniczone dane wskazują, że próg wyczuwalności węchowej u ludzi leży poniżej 50 mg/m³. Po kilkuminutowym narażeniu inhalacyjnym na 2-fenylopropen o stężeniu 241 mg/m³ (50 ppm) stwierdzono wyczuwalny zapach, bez działania drażniącego, a po narażeniu na związek o stężeniu 482 mg/m³ (100 ppm) odnotowano silny zapach, lecz niewywołujący jeszcze wyraźnego dyskomfortu. Wartość LD50 AMS (per os) dla samców szczurów wynosi 4900 mg/kg. Związek AMS wykazuje umiarkowane działanie drażniące na oko oraz skórę królików. U szczurów, świnek morskich, królików i małp narażonych inhalacyjnie na AMS o stężeniu 964 mg/m³ (200 ppm), 7 h/dobę, 5 dni w tygodniu przez 197 dni nie obserwowano żadnych skutków, natomiast po narażeniu na AMS o stężeniu 2892 mg/m³ (600 ppm) padła część królików, a u szczurów i świnek morskich obserwowano nieznaczne zmiany masy wątroby i nerek, natomiast u małp zmian tych nie stwierdzono. Najbardziej czułym skutkiem, który u ludzi prawdopodobnie nie występuje, są nefropatie hialinowe zaobserwowane wyłączne u samców szczurów. Próg dla tego rezultatu wynosi 250 ppm (1205 mg/m³) po narażeniu 6 h/dobę, 5 dni w tygodniu przez 9 dni. Charakterystyczne, że narażenie na AMS o większych stężeniach nie pozwoliło autorom na zaobserwowanie, pomimo padnięć zwierząt, zmian biochemicznych ani histopatologicznych, a stwierdzili jedynie zmiany masy ciała i zmiany masy niektórych narządów. Nieliczne dane wskazują, że AMS może działać mutagennie. Brak danych na temat innych skutków odległych. W większości państw dla AMS przyjęto wartość NDS na poziomie 242 mg/m³, co według ACGIH powinno zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym związku. Na podstawie dostępnych wyników badań stwierdzono, że próg działania drażniącego AMS u ludzi (100 ppm) jest niższy niż próg efektów toksycznych u zwierząt doświadczalnych (600 ppm). Przyjmując wartość stężenia AMS na poziomie 200 ppm (964 mg/m³) za wartość NOAEL – po którym to stężeniu po narażeniu przewlekłym u kilku gatunków zwierząt nie obserwowano żadnych skutków, a także dwa współczynniki niepewności (A = 2, współczynnik związany z różnicami wrażliwości osobniczej u ludzi; B = 2, współczynnik związany z różnicami wrażliwości międzygatunkowej) o łącznym iloczynie równym 4, otrzymano wartość NDS na poziomie 240 mg/m³. Proponowana wartość NDS jest identyczna z obowiązującą w większości państw oraz około pięciokrotnie większa od wartości NDS przyjętej w Polsce dla styrenu (50 mg/m³). Za wartość NDSCh 2-fenylopropenu proponuje się przyjąć arbitralnie wartość 480 mg/m³.

EN

2-Phenylpropene (alpha-methylstyrene, AMS) is a colourless liquid with a characteristic odour. It is obtained through catalytic alkylation of benzene by propylene or by dehydrogenation of cumene. It is used as a monomer in the production of specific polymers and resins; since that is where exposure mainly occurs. There are no clinical or epidemiological data on the toxicity of AMS in humans. The only data on humans (4 volunteers) were aimed at odour sensitivity. Limited information indicates that the threshold of odour perceptibility in humans is below 50 mg/nr3. Following exposure by inhalation lasting for several minutes at a concentration of 241 mg/m3 (50 ppm) odour perceptibility was observed, with no irritation; at a concentration of 482 mg/m3 (100 ppm), a strong odour was noted, with no definite discomfort. The LD50 (per os) for male rats was established at 4900 mg/kg. AMS exerts moderate irritation of the eye and In rats, guinea pigs, rabbits and monkeys exposed by inhalation at a concentration of AMS of 964 mg/m3 (200 ppm) 7 hrs a day, 5 days a week for 197 days, no effects were noted whereas at a concentration of 2892 mg/m3 (600 ppm) a certain number of rabbits died, and in rats as well as in guinea pigs slight changes were noted of liver and kidneys weight; no effects were found in monkeys. The most sensitive effect, which probably does not occur in humans, was hyaline droplet nephropathy, only found in male rats. This occurs at a threshold of 250 ppm (1205 mg/m3) following exposure 6 hrs per day, 5 days a week for 9 days. It is characteristic that the authors were unable to find any biochemical or histopathological alterations although at the higher concentration some animals (mice, rabbits) died. Scarce data indicate that AMS may act as a mutagen. There is no data on other remote toxic effects. From the available data it follows that the threshold of irritation in humans (100 ppm) is lower than the threshold in animals (600 ppm). Assuming that the concentration of 200 ppm may be accepted as NOAEL (as there were no effects in several animal species) and introducing 2 uncertainty factors (A = 2 accounting for differences in human susceptibility, and B = 2 to account for interspecies extrapolation) with a product of 4 the MAC (TWA) value equals 240 mg/m3. The above value of MAC (TWA) is identical with that accepted in most countries. At the same time it is higher by a factor of 5 from the value of MAC (TWA) for styrene in Poland 50 mg/m3. An arbitrary value of 480 mg/m3 was accepted as the MAC (STEL), (short term exposure).

Słowa kluczowe

PL

2-fenylopropen; toksykokinetyka; działanie toksyczne

EN

2-phenylopropene; toxicokinetics; toxic effects

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2003
• Tom: Nr 3 (37)
• Strony: 95--108
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Piotrowski J. K.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi Zakład Toksykologii 90-151 Łódź ul. Muszyńskiego 1

autor

Orłowski Cz.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzeeo Nofera 90-950 Łódź ul. iw. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (1996) TLV’s and other occupational exposure values alpha-methyl styrene. American Conference of Governmental Industrial Hygienists.
• 2. Aizbert L.G. (1975) Opredelenie atrolaktovoi kisloty v moche kak ekspositsionnaia proba pri vozdeistvii al'fa-metilstirola (Determination of urinary atrolactic acid as a test of exposure to the action of alpha-methylstyrene) Gig. Tr. Prof. Zabol. 3, 38-41.
• 3. Aizbert L.G. (1979) Vsasyvanie al'fa-metilstirola cherez kozhu u liudei (alpha-Methylstyrene absorption through the skin in human beings) Gig. Tr. Prof. Zabol. 8, 32-36.
• 4. Al'berton N.I. i in. (1981) Pokazateli kallikrein-kininovoi sistemy u bol’nykh neirotsir- kuliatomoi distoniei, rabotaiushchikh na proizvodstve sinteticheskogo kauchuka (Kallikreinkinin system indices in neurocirculatory dystonia patients who work in synthetic rubber manufacture) Gig. Tr. Prof. Zabol. 12, 23-26.
• 5. Bardodej Z., Bardodejova E. (1970) Biotransformation of ethyl benzene, styrene, and alpha- methylstyrene in man. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 31(2): 206-209 [cyt. za Morgan i in. 1999].
• 6. CHEMINFO (November 1999) Canadian Centre for Occupational Health and Safety [komputerowa baza faktograficzna].
• 7. EEC (1995) European Economic Community. 2-Phenylpropene. Recommendation of the Scientific Committee for Occupational Exposure Limits. EUR 18216, SCOELEG/SUM/69.
• 8. Gadaskina I.D. i in. (1979) K mekhanizmu toksicheskogo deistviia alpha-metilstirola (Mechanism of the toxic effect of alpha-methylstyrene) Gig. Tr. Prof. Zabol. 6, 38-40.
• 9. Hard G.C. i in. (1993) Hazard evaluation of chemicals that cause accumulation of alpha 2u- globulin, hyaline droplet nephropathy, and tubule neoplasia in the kidneys of male rats. Envi¬ron. Health Perspect. 99, 313-349.
• 10. HSDB, Hazardous Substances Data Bank (July 1999) National Library of Medicine, USA [komputerowa baza faktograficzna],
• 11. Morgan D.L. i in. (1999) Characterization of inhaled alpha-methylstyrene vapor toxicity for B6C3F1 mice and F344 rats. Toxicol. Sci. 47(2), 187-94.
• 12. Norppá H., Vainio H. (1983) Induction of sister-chromatid exchanges by styrene analogues in cultured human lymphocytes. Mutat. Res. 116, 379-387 [cyt. za ACGIH 1996; EEC 1995],
• 13. Rosman L.B. in. (1986) Mutagenicity of para-substituted a-methylstyrene oxide derivatives with Salmonella. Mutat. Res. 171, 63-70 [cyt. za ACGEH 1996; EEC 1995].
• 14. RTECS (July 1999) National Institute for Occupational Safety and Health [komputerowa baza danychj.
• 15. Sandmeyer E.E. (1981) Aromatic hydrocarbons. [W:] Patty’s Industrial hygiene and toxicology. 3rd ed., vol. 2B. Toxicology 3324-3325, New York.
• 16. Wolf M.A. i in. (1956) Toxicological studies of certain alkylated benzenes and benzene. Arch. Ind. Health 14, 387-398.