Nowe dane na temat wystąpień szkarłupni w wapieniu muszlowym (środkowy trias) Górnego Śląska

• Autorzy: Paszcza Karolina

Identyfikatory

DOI

10.7306/2024.4

Warianty tytułu

EN

New data on the occurrence of echinoderms in the Muschelkalk (Middle Triassic) of Upper Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the Sadowa Góra quarry in Jaworzno, southern Poland, the Muschelkalk deposits are exposed (Lower and Upper Gogolin Beds). The occurrence of echinoderms seems to be particularly interesting. The isolated ossicles of asteroids were found already in the 1^st Wellenkalk of the Lower Gogolin Beds (Aegean), which is one of the oldest post-Paleozoic occurrence in the world. Until recently, it was believed that the first echinoids appeared in the Germanic Basin during the Bithynian (above the Conglomeratic Horizon of the Upper Gogolin Beds). Currently, they have been found, similarly to the remains of asteroids, already in the 1 st Wellenkalk. Attention was also drawn to the fact that the stratigraphically important crinoid species Holocrinus dubius may have appeared in Upper Silesia earlier than previously thought.

Słowa kluczowe

PL

fauna stenohalinowa; asteroidy; echinoidy; liliowce; dolny wapień muszlowy; Trias; Polska

EN

stenohaline faunas; asteroids; echinoids; crinoids; Lower Muschelkalk; Triassic; Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2024
• Tom: Vol. 72, nr 4
• Strony: 156--161
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Paszcza Karolina

• Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski, ul. Będzińska 60, 41–200 Sosnowiec
• Szkoła Doktorska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 14, 40–007 Katowice

• https://orcid.org/0000-0002-7663-7476

Bibliografia

• 1. BLAKE D.B., HAGDORN H. 2003 - The asteroidea (Echinodermata) of the Muschelkalk (Middle Triassic of Germany). Paläont. Zeitschr., 77: 23-58.
• 2. BLAKE D.B., TINTORI A., HAGDORN H. 2000 - A new asteroids (Echinodermata) from the Norian (Triassic) of northern Italy. Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 106: 141-155.
• 3. GALE A.S. 2011 - The phylogeny of post-Palaeozoic Asteroidea (Neoasteroidea, Echinodermata). Sp. Pap. Palaeont., 85: 69-89.
• 4. GŁUCHOWSKI E., SALAMON M.A. 2005 - The Lower Muschelkalk crinoids from Raciborowice, North-Sudetic Basin, SW Poland. Geol. Quart., 49:83-92.
• 5. GORZELAK P., JAKUBCZYK A., SALAMON M.A., KONIECZYŃSKI K. 2008 - Najstarsze mezozoiczne szczątki rozgwiazd z dolnego wapienia muszlowego (dolny anizyk, warstwy faliste) Gór Świętokrzyskich. Prz. Geol., 56: 116-117.
• 6. HAGDORN H. 1995 - Triassic crinoids (Literaturbericht). Zentralbl. Geol. Paläont., Teil 2: 1-22.
• 7. HAGDORN H. 2004 - Cassianocrinus varians (Münster, 1841) aus der Cassian-Formation (Oberladin/Unterkarn) der Dolomiten - ein Bindeglied zwischen Encrinidae und Traumatocrinidae (Crinoidea, Articulata). Ann. Naturhist. Mus. Wien, 105A: 231-255.
• 8. HAGDORN H., GŁUCHOWSKI E. 1993 - Palaeobiogeography and stratigraphy of Muschelkalk echinoderms (Crinoidea, Echinoidea) in Upper Silesia. [W:] Hagdorn H., Seilacher A. (red). Muschelkalk. Schöntaler Symposium 1991. Goldschneck: 165-176.
• 9. HAGDORN H., VELLEDITS F. 2006 - Middle Triassic crinoid remains from the Aggtelek platform (NE Hungary). Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 240: 373-404.
• 10. KROHA. 2010 - Index of Living and Fossil Echinoids 1971-2008. Ann. Naturhist. Mus. Wien, Serie A, 112: 195-470.
• 11. NAWROCKI J., SZULC J. 2000 -The Middle Triassic magnetostratigraphy from the Peri-Tethys basin in Poland. Earth and Planetary Sci. Lett., 182: 77-92.
• 12. NIEDŻWIEDZKI R., SALAMON M.A. 2002 - Migration routes of the Tethyan fauna inthe eastern part of the epicontinental Germanic Basin (Poland). Freiberger Forschungshefte, Paläontologie, Stratigraphie, Fazies, 10: 1-8.
• 13. NIEDŹWIEDZKI R., SALAMON M.A. 2006 - Triassic crinoids from the Tatra Mountains and their stratigraphic significance (Poland). Geol. Carpathica, 57: 69-77.
• 14. NIEDŹWIEDZKI R., SURMIK D., CHEĆKO A., PASZCZA K., JAIN S., SALAMON M.A. 2021-The oldes tnautiloid recorded from the Triassic Germanic Basin and the first ammonoid from the Aegean (Middle Triassic) of Poland. Ann. Paléont., 107:102507.
• 15. PASZCZA K. 2021 - Projekt zagospodarowania wschodniej części kamieniołomu Sadowa Góra (okolice Jaworzna) jako ścieżki geoedukacyjnej. Praca dyplomowa. Uniw. Śl. w Katowicach.
• 16. SALAMON M.A. 2003 - Środkowotriasowe liliowce (Crinoidea) obszaru świętokrzyskiego. Rozpr. doktorska. Uniw. Śl. w Katowicach.
• 17. SZULC J. 2000 - Middle Triassic evolution of the northern Peri-Tethys area as influenced by early opening of the Tethys Ocean. Ann. Soc. Geol. Polon., 70: 1-48.
• 18. TRAMMER J. 1975 - Stratigraphy andfacies development of the Muschelkalk in the southwestern Holy Cross Mountains. Acta Geol. Pol., 25: 179-216.
• 19. VILLIER L., BRAYARD A., BYLUND K.G., JENKS J.F., ESCARGUEL G., OLIVIER N., STEPHEN D.A., VENNIN E., FARA E. 2018 - Superstesaster promissor gen. etsp. nov., a new starfish (Echinodermata, Asteroidea) from the Early Triassic ofUtah, USA, filling a major gap in the phylogeny ofasteroids. J. Syst. Palaeont., 16: 395-415.
• 20. YANG Z. 1982 - Noric asteroids ofLate Triassic from Suri Hill, Dingri, Xizand. Monograph on Mount Xixla Bangma Scientific Expedition, 1964. Peking Sci. Press, Beijing: 349.
• 21. ZATOŃ M., SALAMON M.A., BOCZAROWSKI A., SITEK S. 2008 - Taphonomy of dense ophiuroid accumulations from the Middle Triassic of Poland. Lethaia, 41: 47-58.