Przestrzeń dospołeczna w kontekście postulatów Karty Ateńskiej

• Autorzy: Zamiatnin Filip , Gajdos Julian

Identyfikatory

DOI

10.2478/he-2024-0011

Warianty tytułu

EN

Sociopetal space in the context of the demands of the Athens Charter

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W 1943 r. CIAM opublikował Kartę Ateńską, która przez wiele lat stanowiła zbiór najważniejszych wytycznych dla architektów. Od jej ogłoszenia minęło 80 lat, a do dziś stanowi istotne źródło dla przepisów budowlanych w niektórych krajach Europy Wschodniej, w tym Polski. Jednak jej postulaty wielokrotnie krytykowano za próbę kreacji przestrzeni, w których nie dba się o kondycję psychiczną mieszkańców. Pandemia wirusa COVID-19 spotęgowała współczesne problemy psychiczne społeczeństwa związane z samotnością i przynależnością społeczną. Jednym ze sposobów przeciwdziałania tym problemom jest kreowanie przestrzeni dospołecznych, które skłaniają ludzi do interakcji i skupiania się razem. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie najważniejszych postulatów Karty Ateńskiej i cech przestrzeni dospołecznych, porównanie ich oraz wykazanie sprzeczności pomiędzy nimi. Ponadto na przykładzie przebudowy placu Wolności w Łodzi zaprezentowano, w jaki sposób postulaty przestrzeni dospołecznych mogą zostać wykorzystane w praktyce. Autorzy posługiwali się metodą analityczno-interpretacyjną, analizą porównawczą oraz metodą in situ. Obszar badań ujętych w niniejszym artykule obejmuje teorię projektowania. Ich zakres dotyczy skali urbanistycznej i architektonicznej.

EN

The Athens Charter was published by CIAM in 1943 and it has constituted one of the most important guidelines for architects for many years. Although it was published eighty years ago, it still remains as one of the most important source for the building regulations in some Eastern European countries, including Poland. On the other hand, its demands have been criticized many times for creating spaces in which the mental condition of residents is not taken care of. The COVID-19 pandemic has intensified society’s contemporary mental problems related to loneliness and social belonging. One way to counteract these problems is to create sociopetal spaces that encourage people to interact and gather together. The aim of this article is to identify the most important postulates of the Athens Charter and the features of sociopetal spaces, compare them and demonstrate the contradiction sbetween them. In addition, a practical use of the sociopetal architecture’s postulates was demonstrated via the example of Plac Wolności in Łódź. The authors used the analytical and interpretive and comparative analysis methods. The area of the research is design theory. The scope of the research concerns the urban and architectural scale.

Słowa kluczowe

PL

przestrzeń dospołeczna; Karta Ateńska; Le Corbusier; zabudowa mieszkaniowa; plac Wolności

EN

sociopetal space; Athens Charter; Le Corbusier; housing environment; Liberty Square

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 47
• Strony: 45--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., fot.

Twórcy

autor

Zamiatnin Filip

• Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, Politechnika Łódzka

• https://orcid.org/0000-0003-0304-1759

autor

Gajdos Julian

• Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, Politechnika Łódzka

• https://orcid.org/0009-0008-9209-2075

Bibliografia

• [1] A2P2, 2024, Plac Wolności, Łódź, dostępny w Internecie: https://a2p2.pl/2024/02/06/plac-wolnosci-w-lodzi/ (dostęp 21.05.2024).
• [2] Alizadeh H., Sharifi A., Damanbagh S., Nazarnia H., Nazarnia M., 2023, impacts of the CoViD-19 Pandemic on the social sphere and lessons for crisis management: a literature review, springer nature, s. 2140-2163.
• [3] Architektura Info, 2024, Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dostępny w Internecie: https://architektura.info/prawo/warunki_techniczne_budynki (dostęp 09.01.2024).
• [4] Bigaj P., 2020, Wybrane tendencje w kształtowaniu architektury kwartałów zabudowy mieszkaniowej Europy w pierwszych dekadach XXI wieku, Architektura XXI wieku, Housing Environemnt, 30/2020, s. 62-71.
• [5] Gachowski M., 2021, Wymóg nasłonecznienia bezpośredniego jako ograniczenie możliwości kształtowania w Polsce struktury urbanistycznej zespołów zabudowy mieszkaniowej o wysokich walorach dospołecznych, Builder 11 (292), s. 26-31.
• [6] Gehl J., 2014, miasta dla ludzi, Kraków, Wydawnictwo RAM.
• [7] Gronczewska A., 2019, Dziennik Łódzki, Plac Wolności: symbol Łodzi, na którym kiedyś był targ, będzie przebudowany, dostępny w Internecie: https://dzienniklodzki.pl/plac-wolnosci-symbol-lodzi-na-ktorym-kiedys-byl-targ-bedzie-przebudowany/ar/c1-14321351 (dostęp 22.05.2024).
• [8] Hall E., 1978, Ukryty wymiar, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• [9] Hossain A., 2024, IELTS Bar Chart – transport used to travel in European Cities, IELTS BUDDY, dostępny w Internecie: https://www.ielts-buddy.com/ielts-bar-chart-modes-of-transport.html (dostęp 09.01.2024).
• [10] Jacobs J., 2014, Śmierć i Życie Wielkich Miast Ameryki, Warszawa: Fundacja Centrum Architektury.
• [11] Jencks Ch., 1987, Ruch nowoczesny w architekturze, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
• [12] Kędziorek A., Uchowicz K, Wirkus m., 2019, Archipelag CIAM Listy Heleny Syrkus, Warszawa: NIAiU.
• [13] Le Corbusier, 2017, Karta Ateńska, Warszawa: Fundacja Centrum Architektury.
• [14] Miej miejsce, 2024, Plac Wolności – Głos Autorek i Autorów, dostępny w Internecie: http://miejmiejsce.com/miasto/plac-wolnosci-glos-autorek-i-autorow/, (dostęp 21.05.2024).
• [15] Mitrović B., 2011, Philosophy for Architects, new York: Princeton Architectural Press.
• [16] Musil R., 1997, the Man without Qualities, Londyn: Picador.
• [17] Naghiloo F., 2016, the Effect of Environmental Factors on Sociopetality of Urban Spaces, European Online Journal of Natural and Social Sciences, Vol. 5, no. 4.
• [18] Patrzałek W., Kreowanie przestrzeni mieszkalnej w gospodarstwach domowych na tle nowych trendów w konsumpcji, Zeszyty Naukowy Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, R. 15, nr 3.
• [19] Sennett R., 2019, Building and Dwelling, Ethics for the City, Milton Keynes: Penguin Books.
• [20] Sepioł J., 2023, Praca nad krajobrazem, Kraków: Austeria.
• [21] Taghipour S., Soureshjani M., 2017, From Sociopetal to Sociofugal: a reverse procedure of tehran urban spaces, Journal of Urban Design and mental Health, 2017, 3:7.
• [22] Tanne JH., 2004, Humphry Osmond, BMJ, 20;328 (7441:713)
• [23] Twarowski M., 1970, słońce w architekturze, Warszawa: Arkady.
• [24] United nations Environment Programme, 2020, 2020 Global status Report for Buildings and Construction, Towards a zero – emissions, efficient and resilient buildings and construction sector, Nairobi: United nations Environment.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).