Kamienie w murach bliźniaczych kościołów romańskich w Jędrzejowie i Prandocinie

• Autorzy: Bromowicz Jan , Figarska-Warchoł Beata , Magiera Janusz

Identyfikatory

DOI

10.7306/2025.4

Warianty tytułu

EN

Stones in the walls of the twin Romanesque churches in Jêdrzejów and Prandocin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Detailed macroscopic and microscopic observations made of the wall faces showed that grey and grey-brown calcareous sandstones were used in both churches. They are not very compact, but porous and display similar petrographic compositions (sublithic arenites). In the church in Jędrzejów they are only fine-grained, whereas in the church in Prandocin they are also medium- and coarse-grained. Analysis of the dimensions of the stone blocks indicates that the sandstones have different bedding in the sampled places, which, together with the different grain sizes, allows us to determine the origin of the stone from different exposures. In the case of Prandocin, these were probably outcrops of Badenian sandstone, located about 7 km to the NE in Nasiechowice, and in the case ofJędrzejów, exposures of sandstone of the same age, located 17 km to the E in Korytnica. The physical and mechanical properties of the sandstones are very favourable and represent an optimal choice among the possible rocks fund within a radius of 25 km from the buildings.

Słowa kluczowe

PL

kościoły romańskie; Jędrzejów; Prandocin; kamieniarstwo; badeński piaskowiec

EN

Romanesque churches; Jędrzejów; Prandocin; masonry; Badenian sandstone

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2025
• Tom: Vol. 73, nr 1
• Strony: 50--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., fot., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bromowicz Jan

• Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Adama Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-7179-9564

autor

Figarska-Warchoł Beata

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Polska Akademia Nauk, ul. Józefa Wybickiego 7A, 31-261 Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-6962-1775

autor

Magiera Janusz

• Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Adama Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-2499-0251

Bibliografia

• 1. BORATYN J., BRUD S. 2001 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50 000, ark. Słomniki (947). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 2. BROMOWICZ J., KARWACKI A. 1981 - Bloczność złóż materiałów kamiennych. Zesz. Nauk. AGH, Geologia, 7 (1): 87-97.
• 3. BROMOWICZ J., MAGIERA J. 2019 - Skały w architekturze podkrakowskich kościołów romańskich. Prz. Geol., 67 (9): 728-735.
• 4. KUBICA E. 1996 - Katalog zabytków wczesnośredniowiecznej architektury monumentalnej Małopolski, Rusi Halickiej i Wołynia. Mat. i Spraw. Rzesz. Ośr. Archeolog., 17: 139-189.
• 5. LECHOWICZ Z. 1983 - Wyniki badań archeologicznych w zespole klasztornym cystersów w Jędrzejowie w 1977. Spraw. Archeolog., 34: 223-238.
• 6. ŁUSZCZKIEWICZ W. 1891 - Kościół romański we wsi Prandocin pod Słomnikami. Spraw. Kom. do Bad. Hist. Szt. w Polsce, 4: 16-22.
• 7. ŁYCZEWSKA J. 1971 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50 000, ark. Jędrzejów (883). Inst. Geol., Warszawa.
• 8. MĄDRY S., SALWA S. 2020 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50 000, ark. Pińczów (884). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 9. PINIŃSKA J. 1994 - Właściwości wytrzymałościowe i odkształceniowe skał. Cz. 1 - Skały osadowe regionu świętokrzyskiego, t. 1, Katalog. WG UW, Warszawa.
• 10. PINIŃSKA J. (red.) 1999 - Właściwości wytrzymałościowe i odkształceniowe skał. Cz. III - Jura Krakowsko-Częstochowska, t. 5, Katalog. WG UW, Warszawa.
• 11. PINIŃSKA J., DZIEDZIC A. 2006 - Właściwości wytrzymałościowe i odkształceniowe skał. Cz. V - Region lubelski, t. 9, Katalog. WG UW, Warszawa.
• 12. PLEZIA M. 1960 - List biskupa Mateusza do św. Bernarda. [W]: Kozłowska-Budkowa Z. (red.) Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w 70. rocznicę urodzin. PWN, Warszawa: 123-140.
• 13. RADWAŃSKI A. 1969 - Transgresja dolnego tortonu na południowych stokach Gór Świętokrzyskich (strefa zatok i przedpola). Acta. Geol. Pol., 19(1).
• 14. TOMASZEWSKI A. 1974 - Romańskie kościoły z emporami zachodnimi na obszarze Polski, Czech i Węgier. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• 15. SZYDŁOWSKI T. 1926/1927 –Architektoniczny palimpsest jędrzejowski. Sztuki Piękne, 3: 229-234.
• 16. ŚWIECHOWSKI Z. 1988 - Pierwotny kształt i chronologia kościoła grodowego w Prandocinie. Kwart. Architek. Urbanis., 30 (3): 211-215.
• 17. ŚWIECHOWSKI Z. 2009 - Katalog architektury romańskiej w Polsce. Dig, Warszawa.
• 18. ZDANEK M. 2022 - Jędrzejów w wiekach średnich. Tow. Wydaw. Historia Jagellonica, Kraków.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).