Diwinylobenzen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Sapota A. , Kilanowicz A.

Warianty tytułu

EN

Divinylbenzene

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Diwinylobenzen (DVB) jest cieczą o jasnym, słomkowym kolorze. Techniczny preparat DVB jest mieszaniną składającą się z dwóch izomerów (meta i para) diwinylobenzenu i dwóch izomerów etylowinylobenzenu (EVB). Najczęściej oba związki występują w następującym układzie stechiometrycznym: 50 - 60% DVB i 45 - 50% EVB. Diwinylobenzen jest komonomerem do otrzymywania usieciowanych polimerów. Narażenie zawodowe na di winylobenzen występuje w przemyśle gumowym (przy produkcji gumy syntetycznej), w przemyśle tworzyw sztucznych (przy produkcji poliestrów, winylowych polimerów oraz tworzyw sztucznych), a także przy produkcji pestycydów, gdzie DVB jest stosowany jako stabilizator. Diwinylobenzen wchłania się dobrze przez drogi oddechowe i słabo przez skórę. U pracowników narażonych na diwinylobenzen powodował on słabe działanie drażniące układ oddechowy oraz skórę i oczy. Nie ma danych dotyczących przewlekłego działania DVB na ludzi. Ostra toksyczność diwinylobenzenu u zwierząt doświadczalnych jest stosunkowo mała. Związek wykazuje łagodne działanie drażniące na oczy królika, a w badaniach podprzewlekłych również słabe działanie drażniące na skórę. Nie ma danych dotyczących toksyczności przewlekłej. W badaniach krótkoterminowych na myszach narażonych inhalacyjnie na DVB przez tydzień wykazano, oprócz zmian degeneracyjnych i martwiczych w nabłonku węchowym jamy nosowej, cechy martwicy komórek wątrobowych i przejściowe zmiany zapalne w kanalikach nerkowych. DVB nie wykazywał działania mutagennego w testach Amesa. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych na temat działania embriotoksycznego, fetotoksycznego i teratogennego diwinylobenzenu. Nie został on sklasyfikowany przez IARC pod względem działania rakotwórczego, a w Polsce nie określono dla DVB wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS). Z uwagi na fakt, że diwinylobenzen występuje w mieszaninie z etylowinylobenzenem, omówione wcześniej skutki jego działania toksycznego dotyczą mieszaniny tego związku, nie ma natomiast danych dotyczących działania czystego DVB. Ze względu na podobieństwo DVB do styrenu zarówno strukturalne, jak i dotyczące przemian metabolicznych (przez reaktywne epoksydy), proponujemy przyjąć dla DVB taką samą wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia jak dla styrenu, to jest wynoszącą 50 mg/m3. Zaproponowana wartość powinna zabezpieczyć pracowników przed potencjalnym działaniem układowym oraz działaniem drażniącym na błonyśluzowe. Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stężenia biologicznego (DSB) diwinylobenzenu.

EN

Divinylbenzene (DVB) is a liquid of light straw colour. Technical DVB preparation is a mixture consisting of divinylbenzene and ethylvinylbenzene (EVB) isomers (meta and para). Most frequently both compounds are found in the following stoichiometric mixture: 50 ÷ 60% DVB: 45 ÷ 50% EVB. Divinylbenzene is a co-monomer for the formation of network polymers. Occupational exposure to divinylbenzene is observed in the rubber industry (in the production of synthetic rubber), in the plastics industry (in the production of polyesters, vinyl polymers and plastics); as well as in the production of pesticides where DVB is used as a stabilizer. Divinylbenzene is well absorbed by airways and poorly by skin. In workers exposed to DVB, this compound demonstrates a weak irritating effect on the respiratory tract, on the skin and eyes. There is no data on a chronic effect of DVB on humans. The acute toxicity of divinylbenzene in experimental animals is relatively low. The compound demonstrates a slightly irritating effect on rabbit eyes and in subchronic investigations also a weak irritating effect on the skin. There is no data concerning chronic toxicity. In short-term experiments on mice exposed through inhalation to DVB for a week, apart from degenerative and necrotic lesions in nasal cavity olfactory epithelium, liver cells necrosis and temporary inflammatory changes in renal tubules were demonstrated. DVB did not show any mutagenic action in Ames tests. In available literature no data have been found on embryotoxic, fetotoxic or teratogenic effects of DVB. This compound is not classified by IARC as regards carcinogenic activity. In Poland a MAC value has not been established. Taking into account the fact that divinylbenzene is found in a mixture with ethylvinylbenzene, the abovementioned toxic action of DVB concerns a mixture of this compound, whereas there is lack of data on a pure DVB effect. Due to the similarity of DVB to styrene, both structural and concerning metabolism (by reactive epoxides), we suggest accepting the same MAC value for DVB as for styrene, that is 50 mg/m3. The suggested value should protect workers against potential systemic or irritating effects on mucosa. There are no bases for establishing STEL and BEI values.

Słowa kluczowe

PL

diwinylobenzen; przewlekła toksyczność; najwyższe dopuszczalne stężenie; NDS

EN

divinylbenzene; chronic toxicity; MAC value

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2005
• Tom: Nr 2 (44)
• Strony: 91--103
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sapota A.

• Uniwersytet Medyczny Zakład Toksykologii 90-151 Łódź ul. dr. J. Muszyńskiego

autor

Kilanowicz A.

• Uniwersytet Medyczny Zakład Toksykologii 90-151 Łódź ul. dr. J. Muszyńskiego

Bibliografia

• 1. ACGIH (2000a) Documentation of threshold limit values. Divinyl benzene. Ed. 6. Cincinnati, ACGIH.
• 2. ACGIH (2000b) Guide to occupational exposure values – 2000. Cincinnati
• 3. CHEMINFO (2001) data base.
• 4. Dow Chemical Company: Communication to the TLV Committee (1977), (cyt. za ACGIH 2000a).
• 5. Kligerman A.D. i in. (1996) Cytogenetic effects in mice of divinylobenzene-55 inhalation. Mutat. Res. Sep. 13, 370 (2), 107-13.
• 6. Linhart I. i in. (1989) Biotransformation of diethenylbenzenes. I. Identyfication of the main urinary metabolites of 1,4-diethenylbenzene in the rat. Xenobiotica, vol. 19, 6, 645-653.
• 7. Linhart I. i in. (1992) Biotransformation of diethenylbenzenes. III. Identyfication of metabolites 1,3-diethenylbenzene in rat. Xenobiotica, vol. 22, 3, 335-343.
• 8. Leong B., Rampy L., Kociba R. (1973) Prelimary studies on the toxicological properties of divinyl benzene. Unpublished Report. Chemical Biology Research, Dow Chemical Company USA, Midland, MI. (cyt. za Morgan i in. 1997).
• 9. Marhold J.V. (1972) m-Divinyl benzene. W: Sbornik vysledku toxikologickeho vysetreni latek a pripravku, 25. Institut Pro Vychovu Vedoucich Pracovniku Chemickeho Prumysw, Praha (cyt. za ACGIH 2000a).
• 10. Morgan D.L. i in. (1997) Toxicity of divinylbenzene-55 for B6C3F1 mice in a two- week inhalation study. Fundam. Apel. Toxicol. 39 (2), 89-100.
• 11. Nitchke K.D., Quast J.F., Szabo J.R. (1986) Divinyl benzene 55: two week inhalation toxicity study in rats and mice. Unpublished Report. Mammalian and Environmental Sciences, Dow Chemical USA, Midland, MI (cyt. za Morgan i in. 1997).
• 12. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu