Charakterystyka mechanizmu ognisk wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu występujących podczas eksploatacji ścianowej pokładu 507

• Autorzy: Wojtecki Ł. , Dzik G.

Warianty tytułu

EN

Characteristics of the focal mechanism of high-energy tremors occurring during longwall mining of coal seam no. 507

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy mechanizmów ognisk wysokoenergetycznych wstrząsów powstałych podczas eksploatacji ścianowej pokładu 507 prowadzonej w jednej z kopalń GZW. W mechanizmie ognisk analizowanych wstrząsów dominowała składowa ścinająca. Występowanie najsilniejszych wstrząsów wiązało się z pękaniem grubej warstwy piaskowca nad pokładem 507. Azymuty płaszczyzn nodalnych tych wstrząsów były zwykle quasi-równoległe do frontu ściany. Przemieszczenie skał w ogniskach najsilniejszych wstrząsów odbywało się głównie w kierunku zrobów ściany. Na występowanie tych wstrząsów wpływ wywierały również krawędzie eksploatacyjne w pokładach 501 i 502. W części ognisk słabszych wstrząsów występowały również inne mechanizmy: implozja (wstrząsy za frontem ściany) oraz eksplozja (wstrząsy przed frontem ściany). Wstrząsy te związane były z destrukcją pokładu i skał stropu bezpośredniego.

EN

This paper presents the results of the analysis of the focal mechanism of high-energy tremors occurring during longwall mining of the coal seam no. 507, in one of the hard coal mines in the Upper Silesian Coal Basin. In the source mechanism of analyzed mine tremors the shear component predominated. Occurrence of the strongest tremors was related with the cracking of thick layer of sandstone above the coal seam no. 507. The nodal planes azimuths of these tremors were usually quasi parallel to the longwall. Rocks dislocation in the sources of the strongest tremors took place mainly in the direction of longwall gobs. Mining edges in coal seams no. 501 and no. 502 also influenced the occurrence of these tremors. In the sources of some lower-energy tremors also other mechanisms occurred: implosion (tremors behind the longwall) and explosion (tremors in the front of the longwall). These tremors caused the destruction of seam and rocks of the direct roof.

Słowa kluczowe

PL

wstrząsy górnicze; mechanizm ogniska; tensor momentu sejsmicznego

EN

mining tremors; focal mechanism; seismic moment tensor

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 69, nr 12
• Strony: 17--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wojtecki Ł.

• KW S. A., Katowice

autor

Dzik G.

• Instytut Technik Innowacyjnych EMAG, Katowice

Bibliografia

• 1. Aki K., Richards P. G.: Quantitative Seismology – Theory and Methods, W. H. Frejman & Co., vol. 1, 2, San Francisco, 1980.
• 2. Backus G., Mulcahy M.: Moment Tensor and Other Phenomenological Description of Seismic Sources, Geophys. J. R. Astr. Soc., 1976, s. 341÷361.
• 3. Gibowicz S. J.: Mechanizm ognisk wstrząsów. Wstrząsy górnicze – mechanizm, lokalizacja i energia, Szkoła Eksploatacji Podziemnej, Szczyrk 1995, s. 5÷30.
• 4. Kwiatek G.: Foci – tensor momentu sejsmicznego – parametry spektralne. Opis programu, 2009, publikacja internetowa: www.sejsmologia--gornicza.pl/foci/download.php.
• 5. Marcak H., Zuberek W. M.: Geofizyka górnicza, Śląskie Wydawnictwo Techniczne, Katowice 1994, s. 143÷149.
• 6. Stec K.: Mechanizm ogniska wstrząsu i metody jego wyznaczania. Warsztaty z cyklu „Zagrożenia naturalne w górnictwie”, 2009, s. 287÷305.
• 7. Wiejacz P.: Badania mechanizmów wstrząsów górniczych w Polsce, w: Badania geofizyczne w kopalniach, praca zbiorowa pod red. J. Dubińskiego, Z. Pileckiego, W. M. Zuberka, Wydawnictwo IGSMiE, Kraków 2001, s. 25÷33.
• 8. Wojtecki Ł., Dzik G.: Określenie czynników wpływających na zagrożenie tąpaniami w rejonie eksploatowanej ściany poprzez wspólne wykorzystanie tomografii sejsmicznej i analizy mechanizmów ognisk wstrząsów, „Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa” 2013, Nr 9 [w druku].