Rola wód podziemnych w zasilaniu mokradeł w różnych warunkach geomorfologicznych

• Autorzy: Jóźwiak Krzysztof , Solovey Tetyana

Identyfikatory

DOI

10.7306/2019.49

Warianty tytułu

EN

The role of groundwater in feeding wetlands in reference to various geomorphological conditions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of the article is to analyze the occurrence of hydrogenic habitats in relation to morphogenesis and local groundwater circulation systems. The study was conducted in 2017 on 61 wetlands throughout Poland. Most of the studied habitats were located in the Vistula and Warta glaciation areas. The analyzed hydrogenic habitats belonged mainly to four habitat types: telmatic organic marshes, alluvial mineral marshes, periodic moistlands and peatlands. Three small mountainous spring areas were also included in the analysis. The impact of hydrogeological conditions on the supply and contact of groundwater with the habitat was analyzed. The type of hydrological feeding of habitats was also verified. The classification of morphogenetic conditions was based on the Detailed Geological Map of Poland at a scale of 1:50 000. Based on morphogenetic units, the dominant habitat types in individual units were specified: river valleys, plain glacilacustrine, ice-marginal valleys, lake plains, upland, outwash plains. The occurrence of individual types of habitats against the background of local groundwater circulation systems was also characterized. For selected habitats, a performed analysis encompassed the impact of fluctuations in the groundwater table over many years on the possibilities of groundwater supply.

Słowa kluczowe

PL

mokradła; morfogeneza; woda gruntowa

EN

wetlands; morphogenesis; groundwater

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 67, nr 11
• Strony: 906--913
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jóźwiak Krzysztof

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

autor

Solovey Tetyana

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. BAZA danych GIS Mapy Hydrogeologicznej Polski (MHP) w skali 1 : 50 000. Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa.
• 2. BAZA danych GIS Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000 - Pierwszy Poziom Wodonośny - Występowanie i Hydrodynamika. Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa.
• 3. BAZA danych GIS Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000. Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa.
• 4. BAZA danych Monitoring Wód Podziemnych. Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa.
• 5. BAZA danych GIS Mokradła Polski w skali 1 : 100 000. IMUZ, Falenty, 2006.
• 6. BERTRAND G., GOLDSCHEIDER N., GOBAT J.M., HUNKELER D. 2012 - Review: From multi-scale conceptualization to a classification system for inland groundwater-dependent ecosystems. Hydrogeology J., 20: 5-25.
• 7. BRINSON M. 1993 - A hydrogeomorphic classification for wetlands. Final report, technical report WRP-DE-4. US Army Corps of Engineers, Washington DC.
• 8. CENTRALNY Bank Danych Hydrogeologicznych HYDRO. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 9. DAVIES R.B., ANDERSON D.S. 2001 - Classification and distribution of freshwater peatlands in Maine. Northeast Naturalist, 8 (1): 1-50.
• 10. DEMBEK W., OŚWIT J. 1992 - Rozpoznawanie warunków hydrologicznego zasilania siedlisk mokradłowych. Bibl. Wiad. IMUZ, 79: 15-37.
• 11. GILVEAR D.J., MCINNES R.J. 1994 - Wetland Hydrological Vulnerability and the Use of Classification Procedures: a Scottish Case Study. J. Environm. Manag., 42: 403-414.
• 12. EKOSYSTEMY lądowe pozostające w dynamicznych relacjach z wodami podziemnymi i powierzchniowymi dla obszarów dorzeczy w Polsce, 2009, części I-III. Arch. TECHMEX S.A., IMUZ, Warszawa.
• 13. HASLAM S.M. 2003 - Understanding Wetlands. Fen, bog and marsh. Taylor & Francis, Hardback.
• 14. KROGULEC E., ZABŁOCKI S. 2015 - Relationship between the environmental and hydrogeological elements characterizing groundwater-dependent ecosystems in central Poland. Hydrogeology J., 23 (7): 1587-1602.
• 15. KROGULEC E., ZABŁOCKI S., SAWICKA K. 2016 - Changes in groundwater regime during vegetation period in Groundwater Dependent Ecosystems. Acta Geol. Pol., 66 (3): 525-540.
• 16. ŁACHACZ A. 2004 - Mokradła w krajobrazie - wybrane pojęcia. Woda-Środowisko - Obszary Wiejskie, t. 4 z. 2a (11): 295-301.
• 17. MITSCH W. J., GOSSELINK J.G. 2007 - Wetlands, 4th ed., John Wiley & Sons, Hoboken, NJ.
• 18. MITSCH W.J., GOSSELINK J.G., ZHANG LI, ANDERSON C.J. 2009-Wetland Ecosystems. Wiley & Sons, Hoboken, NJ.
• 19. OKRUSZKO H. 1992 - Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. Bibl. Wiad. IMUZ, 79.
• 20. OKRUSZKO H., DEMBEK W., OŚWIECIMSKA-PIASKO Z. 2001 - Geomorfologia a mokradła jako problem naukowy. Woda - Środowisko-Obszary Wiejskie, 1 (3): 7-16.
• 21. TOBOLSKI K. 2000 - Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. PWN, Warszawa.
• 22. ŻUREK S. 1990 - Związek procesu zatorfienia z elementami środowiska przyrodniczego wschodniej Polski. Rocz. Nauk Roln., Ser. D: 220-230.
• 23. WHEELER B., PROCTOR M. 2000-Ecologicalgradients, subdivisions and terminology of north-west European mires. J. Ecology, 88: 187-203.
• 24. ZGORZELSKI M.S. 1988 - System klasyfikacyjny form ukształtowania powierzchni niżowych obszarów polodowcowych. Uniw. Warsz.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).