Promieniowanie jonizujące wykorzystywane w medycynie a narząd wzroku – ochrona i powikłania

• Autorzy: Bugajczyk Oliwia , Młyniuk Patryk , Kałużny Bartłomiej J.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Odkrycie przez Wilhelma Roentgena niewidzialnego dla ludzkiego oka promieniowania, które obrazowało, jak wygląda wewnątrz ludzkie ciało, stało się przełomem w medycynie. Wówczas naukowcy rozpoczęli pracę i badania nad aparaturami, które wykorzystywane byłyby w leczeniu i diagnostyce chorób. Dzięki temu specjaliści mogą wykonywać badania rentgenowskie, tomografię komputerową, fluoroskopię, angiografię czy też radioterapię. Promieniowanie jonizujące znalazło szerokie zastosowanie w medycynie. Wykazano, że pewne narządy ludzkiego organizmu są wrażliwe na działanie promieniowania, w tym szpik kostny, układ chłonny oraz gałka oczna. Dopiero po kilku latach zauważono niekorzystne skutki dla organizmu w postaci wymiotów, wysypki, poparzeń skóry, zespołu szpikowego czy też zaćmy. Narażenie narządu wzroku na działanie promieniowania może powodować m.in. zaćmę, retinopatię, neuropatię nerwu wzrokowego czy dysfunkcję gruczołu łzowego. Podczas przeprowadzania procedur medycznych w postaci zdjęć rentgenowskich, tomografii komputerowej czy też radioterapii należy stosować osłony na oczy, które zmniejszają ilość padającego na ten obszar promieniowania. Świadomość pacjentów oraz personelu medycznego zmniejsza ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków w obrębie gałki ocznej i pozostałych narządów.

Słowa kluczowe

PL

promieniowanie jonizujące; medycyna; narząd wzroku; badania rentgenowskie

• Wydawca: MAGMONI Sp. z o.o.
• Czasopismo: Optyka
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 5
• Strony: 62--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., fot., ryc.

Twórcy

autor

Bugajczyk Oliwia

• Koło Naukowe Optometrii Oculus, Klinika Okulistyki i Optometrii, Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Młyniuk Patryk

• Katedra Chorób Oczu, Klinika Okulistyki i Optometrii, Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Kałużny Bartłomiej J.

• Katedra Chorób Oczu, Klinika Okulistyki i Optometrii, Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• 1. A. Hrynkiewicz. Człowiek i promieniowanie jonizujące. PWN, Warszawa 2001
• 2. B. Pruszyński. Diagnostyka obrazowa. Podstawy teoretyczne i metodyka badań. PZWL, Warszawa 2000: 15-36; 37-71; 408-443
• 3. B. Pruszyński. Radiologia – diagnostyka obrazowa RTG, TK, USG, MR. PZWL, Warszawa 2014
• 4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 2002 roku w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego
• 5. W.E. Brant, R.W. Webb, N.M. Major. Tomografia komputerowa. Zastosowanie kliniczne. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017
• 6. K. Ślasarek. Podstawy leczenia w radioterapii. Polskie Towarzystwo Onkologiczne. Warszawa 2007
• 7. M. Misiuk-Hojko. Anatomia i fizjologia narządu wzroku. Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2010
• 8. M Zając. Optyka okularowa. Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2007: 43-62
• 9. E. Ziółkowska, M. Zarzycka, E. Meller, T. Wiśniewski. Powikłania oczne po radioterapii nowotworów regionu głowy i szyi – przegląd piśmiennictwa
• 10. K. Składowski, A. Wygoda. Czynniki ryzyka powikłań popromiennych w radioterapii nowotworów regionu głowy i szyi. Nowotwory 1999; 49 (supl. 1): 7-13
• 11. G. Wilde, J. Sjöstrand. A clinical study of radiation cataract formation in adult life following gamma irradiation of the lens in early childhood. Br J Ophthalmol 1997; 81: 261-266
• 12. C.L. Shields, M. Naseripour, J.A. Shields, J. Frieire, J. Cater. Custom – designed plaque radiotherapy for nonre-spectable iris melanoma I38 patients: tumor control and ocular complications. Am J Ophthalmol 2003; 135: 648-656
• 13. J.A. Petersen, J.P. Kriss, J.R. Mc Dougall, S.S. Donaldson. Prognostic factors in the radiotherapy of Graves' ophthalmopathy. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1990; 19: 259-264
• 14. J.T. Parsons, F.J. Bova, C.R. Fitzgerald, W.M. Mendenhall, R.R. Million. Radiation retinopathy after external-beam irradiation: analysis of time-dose factors. Int J Radiat Oncol Phys 1994; 30: 765-773
• 15. J.T. Parsons, F.J. Bova, C.R. Fitzgerald, W.M. Mendenhall, R.R. Million. Severe dry-eye syndrom following external beam irradiation. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1994; 30: 775-780
• 16. C.L. Shields, J.A. Shields, K. Gündüz, J.E. Freire, G. Mercado. Radiation therapy for uveal malignant melanoma. Ophthalmol Surg Lasers 1998; 29: 397-409
• 17. E.S. Gragoudas, W. Li, A.M. Lane, J. Munzenrider, K.M. Egan. Risk factors for radiation maculopathy and papilopathy after intraocular irradiation. Ophthalmology 1999; 106: 1577-1578

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).