Graptolity : narzędzie stratygraficzne w rozpoznaniu stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów

Podhalańska, T.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Graptolity : narzędzie stratygraficzne w rozpoznaniu stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów

Autorzy

Podhalańska T.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Graptolites : stratigraphic tool in the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits

Języki publikacji

Abstrakty

In connection with the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits, numerous studies of source rocks have been conducted in Poland. Stratigraphic examinations are among the basic elements. The main group of fossils occurring in shale successions, being a potential source of hydrocarbons, is graptolites. This paper describes the assemblages of graptolites from Ordovician and Silurian deposits and shows their importance for the stratigraphy of shale complexes. Due to their abundance and rapid evolution, graptolites are an excellent tool for biostratigraphic dating, regional correlations and biozonation of rock successions in terms of the high-resolution sequence stratigraphy. The paper presents the significance of taphonomic research of graptolites to identify zones of increased accumulation of hydrocarbons in rocks. It has been found that graptolites are an equally important instrument, in addition to elevated TOC values or increased gamma ray radiation on well logs, that allows identification of potential source rocks for hydrocarbons, including shale gas.

Słowa kluczowe

graptolity ciemne łupki stratygrafia ordowik sylur platforma wschodnioeuropejska

graptolites black shale stratigraphy Ordovician Silurian East European Craton

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2013

Tom

Vol. 61, nr 8

Strony

460–--467

Opis fizyczny

Bibliogr. 53 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Podhalańska T.

teresa.podhalanska@ pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. BJERRESKOV M. 1975 - Llandoverian and Wenlockian graptolites from Bornholm. Fossils and Strata, 8: 1-94.
2. CALNER M. 2008 - Silurian global events - at the tipping point of climate change. [W:] Elewa A.M.T. (red.), Mass Extinction, Springer-Verlag, Heidelberg: 21-58.
3. CHEN X., RONG J., MITCHELL C. D., HARPER D.A.T., JUNXUAN F., RENBIN Z., YUANDONG Z., LI RONG YU L. & WANG Y. 2000 - Late Ordovician to Earliest Silurian graptolite and brachiopod biozonation from the Yangtze region, South China, with a global correlation. Geol. Mag., 137: 623-650.
4. COOPER R.A. & SADLER P.M. 2012 - The Ordovician Period. [W:] Gradstein F.M., Ogg J.G., Schmitz M.D., Ogg G.M., The Geologic Time Scale 2012: 489-523.
5. CZARNOCKI J. 1919 - Stratygrafia i tektonika Gór Świętokrzyskich. Tow. Nauk. Warszawskie, Prace, 28.
6. DADLEZ R. 2000 - Pomeranian Caledonides (NW Poland), fifty years of controversies: a review and a new concept. Geol. Quart., 38: 169-190.
7. FAN J. & CHEN X. 2007 - Preliminary report on the Late Ordovician graptolite extinction in the Yangtze region. Palaeogeogr., Palaeoclima- tol., Palaeoecol., 245: 82-94.
8. FINNEY S.C. & BERRY W.B.N. 1999 - Late Ordovician graptolite extinction: the record from continental margin sections in central Nevada, USA. Acta Univ. Carolinae, 43: 195-198.
9. GOLDMAN D., MITCHELL Ch.E., PODHALAŃSKA T., NOLVAK J., MELCHIN M.J., SHEETS H.D. & FAN J. 2013 - Late Middle and Late Ordovician graptolite biostratigraphy - a reassessment from Polish and Baltoscandian drill core data. The IGCP 591 3rdAnnual Meeting, 9-19 June 2013, Lund.
10. GOODARZI R.W. 1990 - Graptolite reflectance and thermal maturity of Lower Paleozoic Rocks. The AAPG /Datapages combined Publications Database, abstract.
11. JAANUSSON V. 1976 - Faunal dynamics in the Middle Ordovician (Viruan) of Balto-Scandia. [W:] The Ordovician System: Procceedings of a Palaeont. Ass. Symp. Birmingham, 1974: 301-326.
12. JAEGER H. 1991 - Neue Standard-Graptolithenfoge nach der „Grossen Krise” an der Wenlock/Ludlow Grenze (Silur). Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, 182: 303-354.
13. JAWOROWSKI K. 2000 - Facies analysis of the Silurian shale-siltstone succession in Pomerania (northern Poland). Geol. Quart., 44: 297-316.
14. KOREN T.N., LENZ A.C., LOYDELL D.K., MELCHIN M.J., STORCH P. & TELLER L. 1996 - Generalized graptolite zonal sequence defining Silurian time intervals for global paleogeographic studies. Lethaia, 29 (1): 59-60.
15. LAZAUSKIENE L., SLIAUPA S., BRAZAUSKAS A. & MUSTEIKIS P 2003 - Sequence stratigraphy of the Baltic Silurian succession: tectonic control on the foreland infill. Geological Society, London. Spec. Publ., 208: 95-115.
16. LOYDELL D.K., KALJO D. & MÄNNIK P. 1998 - Integrated biostratigraphy of the lower Silurian of the Ohesaare core, Saaremaa, Estonia. Geol. Mag., 135: 769-783.
17. LOYDELL D.K., MÄNNIK P. & NESTOR V. 2003 - Integrated biostratigraphy of the Lower Silurian of the Aizpute-41 core, Latvia. Geol. Mag., 140: 205-229.
18. LOYDELL D.K., NESTOR V. & MÄNNIK P. 2010 - Integrated biostratigraphy of the lower Silurian of the Kolka-54 core, Latvia. Geol. Mag., 147: 253-280.
19. LÜNING S., CRAIG J., LOYDELL D.K., STORCH P. & FITCHES B. 2000 - Lower Silurian hot shales in North Africa and Arabia: regional distribution and depositional model. Earth Sci. Rev., 49: 121-200.
20. MELCHIN M.J., SADLER P.M. & CRAMER B.D. 2012 - The Silurian Period. [W:] Gradstein F.M., Ogg J.G., Schmitz M.D., Ogg G.M., The Geologic Time Scale: 525-558.
21. MODLIŃSKI Z. 1973 - Stratygrafia i rozwój ordowiku w północno-wschodniej Polsce. Pr. Inst. Geol., 72: 1-74.
22. MODLIŃSKI Z. 1982 - Rozwój litofacjalny i paleotektoniczny ordowiku na obszarze platformy prekambryjskiej w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 102: 1-65.
23. MODLIŃSKI Z. 2010 (red.) - Atlas paleogeologiczny podpermskiego paleozoiku kratonu wschodnioeuropejskiego w Polsce i na obszarach sąsiednich. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, Warszawa.
24. MODLIŃSKI Z. & SZYMAŃSKI B. 1997 - The Ordovician lithostratigraphy of the Peribaltic Depression (NE Poland). Geol. Quart., 41: 273-288.
25. MODLIŃSKI Z., SZYMAŃSKI B. & TELLER L. 2006 - Litostraty- grafia syluru polskiej części obniżenia perybałtyckiego - część lądowa i morska (N Polska). Prz. Geol., 54: 787-796.
26. NESTOR H. & EINASTO R. 1997 - Ordovician and Silurian carbonate sedimentation basin. [W:] Raukas A., Teedumäe A. (red.), Geology and Mineral Resources of Estonia. Estonian Academy, Tallinn: 192-204.
27. NIELSEN A.T. 2004 - Ordovician sea-level changes: a Baltoscandian perspective. [W:] Webby B.D., Paris F., Droser M.L., Percival I.G. (red.), The great Ordovician biodiversification event: 84-93.
28. PIPER D.Z. & CALVERT S.E. 2009 - A marine biogeochemical perspective on black shale deposition. Earth Sci. Rev., 95: 63-96.
29. PODHALAŃSKA T. 1979 - The correlative significance of the Chiti- nozoa-bearing horizon in the Caradocian profiles of the Łeba region (NW Poland). Acta Geol. Pol., 29: 443-448.
30. PODHALAŃSKA T. 1980 - Stratigraphy and development of Middle and Upper Ordovician deposits in the Łeba Elevation (NW Poland). Acta Geol. Pol., 30: 327-390.
31. PODHALAŃSKA T. 2009 - Późnoordowickie zlodowacenie Gondwa- ny - zapis zmian środowiskowych w sukcesji osadowej obniżenia bałtyckiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 193.
32. PODHALAŃSKA T. & MODLIŃSKI Z. 2006 - Stratygrafia i rozwój facjalny osadów ordowiku i syluru strefy Koszalin-Chojnice, podobieństwa i różnice z obszarem południowo-zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego i Rugii. [W:] Matyja H., Poprawa P. (red.), Ewolucja facjalna, tektoniczna i termiczna pomorskiego segmentu szwu transeuropejskiego oraz obszarów przyległych. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 39-78.
33. POPRAWA P. 2006 - Rozwój kaledońskiej strefy kolizji wzdłuż zachodniej krawędzi Baltiki oraz jej relacje do basenu przedpola. [W:] Matyja H., Poprawa P. (red.), Ewolucja facjalna, tektoniczna i termiczna pomorskiego segmentu szwu transeuropejskiego oraz obszarów przyległych. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 189-213.
34. PORĘBSKA E., KOZŁOWSKA-DAWIDZIUK A. & MASIAK M. 2004 - The lundgreni event in the Silurian of the East European Platform, Poland. Palaeogeogr., Palaeoclimatol., Palaeoecol., 213: 271-294.
35. RIEDIGER C., GOODARZI F. & MACQUEEN R.W. 1989 - Graptoli- tes as indicator of regional maturity in lower Paleozoic sediments, Selwyn Basin, Yukon and Northwest Territories, Canada. Can. Journ. Earth Sc., 26: 2003-2015.
36. ROSS R.J. Jr. & BERRY W.B.N. 1963 - Ordovician graptolites of the Basin Ranges in California, Nevada, Utah and Idaho. US Geol. Survey Bull., 1134: 1-177.
37. SAMSONOWICZ J. 1916 - Kambr i kambro-sylur Gór Świętokrzyskich. Spraw. Pos. Tow. Nauk. Warsz., 9. Warszawa SCHIEBER J. 2003 - Simple gifts and buried treasures - implications of finding bioturbations and erosion surfaces in black shales. The Sedimentary Record., 1: 4-8.
38. SHEEHAN P.M. 2001 - The Late Ordovician mass extinction. Annual Rev. Earth and Planetary Sci., 29: 331-364.
39. SZCZEPANIK Z. 2000 - The Ordovician acritarchs of the Pomeranian Caledonides and their foreland - similarities and differences. Kwart. Geol. 44: 275-297.
40. SZYMAŃSKI B. & MODLIŃSKI Z. 2003 - Nowelizacja stratygrafii syluru w wybranych profilach wiertniczych obniżenia bałtyckiego (Polska północna). Biul. Państw. Inst. Geol., 405: 109-138.
41. TELLER L. 1964 - Graptolite fauna and stratigraphy of the Ludlovian deposits of the Chełm borehole, eastern Poland. Studia Geol. Pol., 13: 1-88. TELLER L. 1969 - The Silurian biostratigraphy of Poland based on graptolites. Acta Geol. Pol., 19: 393-501.
42. TELLER L. 1986 - Morphology of selected Monograptidae from the Wenlock of NE Poland. Palaeontographica, 192.
43. TOMCZYK H. 1962 - Problem stratygrafii ordowiku i syluru w Polsce w świetle ostatnich badań. Pr. Inst. Geol., 35.
44. TOMCZYK H. 1968 - Sylur. [W:] Budowa geologiczna Polski. Stratygrafia, cz. 1, Prekambr i Paleozoik. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa. TOMCZYK H. 1990 - Sylur. [W:] Budowa Geologiczna Polski. Atlas skamieniałości, cz. 1a. Paleozoik starszy. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa.
45. TOMCZYKOWA E. 1964 - Ordowik platformy wschodnioeuropejskiej na obszarze Polski. Kwart. Geol., 8: 491-504.
46. URBANEK A. 1958 - Monograptidae from erratic boulders of Poland. Palaeont. Pol., 9.
47. URBANEK A. 1966 - On the morphology and evolution of the Cucul- lograptina (Monograptidae, Graptolithina). Acta Palaeont. Pol., 4:1. URBANEK A. 1993 - Biotic crises in the history of Upper Silurian graptoloids: a palaeobiological model. Historical Biology, 7: 29-50.
48. URBANEK A. & TELLER L. 1997 - Graptolites and stratigraphy of the Wenlock and Ludlow Series in the East European Platform. Palaeontologia Pol., 56: 23-58.
49. VERNIERS J. (koordynator), MALETZ J., KRIŻ J., ŻIGAITE Z., PARIS F., SCHÓNLAUB H.P. & WRONA R. 2008 - Silurian. [W:] McCann T. (red.), The Geology of Central Europe, v. 1: Precambrian and Palaeozoic: 249-302.
50. WEBBY B.D., COOPER A.R. & BERGSTROM S.M. 2004 - Strati- graphic framework and time slices. [W:] Webby B.D., Paris F., Drosser M.L., Persival I.G.(red.), The Great Ordovician Biodiversification Event. Columbia Univ. Press, New York: 41-47.
51. WILLIAMS H. 1988 - Dob’s Linn - The Ordovician-Silurian boundary stratotype. [W:] Cooks L.R.M., Rickards R.B. (red.), A global analysis of the Ordovician-Silurian boundary. Bull. British Mus. Nat. Hist. (Geology), 43: 17-30.
52. ZALASIEWICZ J., TAYLOR L., RUSHTON A.W.A., LOYDELL D.K., RICKARDS R.B. & WILLIAMS M. 2009 - Graptolites in British Stratigraphy. Geol. Mag., 146: 785-850.
53. ZATOŃ M., RAKOCIŃSKI M. & MARYNOWSKI L. 2008 - Fram- boidy pirytowe jako wskaźniki paleośrodowiska. Prz. Geol., 56: 158-164.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-c9715c92-6b47-4d51-afac-5361a1301a39