Możliwości rozrodu ryb łososiowatych w rzece Wołczenicy

• Autorzy: Tański A. , Jankowski M. , Sosnowski W. , Brysiewicz A.

Warianty tytułu

EN

Possibilities of reproduction of salmonids in the Wołczenica river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wędrowne ryby łososiowate są niezwykle cenne z gospodarczego punktu widzenia, a ich występowanie w rzece potwierdza dobrą jakość warunków środowiskowych. Łosoś (Salmo salar L.) i troć wędrowna (Salmo trutta m. trutta L.) do rozrodu wymagają odpowiedniego żwirowo-kamienistego substratu, w którym budują gniazda – kopce tarłowe. Kopce tarłowe ryb szczegółowo opisano, podając ich rozmiary i lokalizację GPS. Wyniki porównano z uzyskanymi w badaniach przeprowadzonych w ubiegłych latach na tym odcinku oraz z obserwacjami przeprowadzonymi na innych ciekach. W wyniku prowadzonych prac melioracyjnych w wielu ciekach dokonano regulacji koryt rzecznych i pogłębiono je, eliminując podłoża żwirowo-kamieniste. Ponadto istotnym elementem ograniczającym zasięg występowania wędrownych ryb jest zabudowa hydrotechniczna. Podczas badań przeanalizowano możliwość rozrodu ryb w Wołczenicy oraz zewidencjonowano tarliska w dwóch sezonach rozrodczych – 2016–2017 i 2017–2018. Wyniki wskazują na istotne zmniejszenie liczby gniazd w porównaniu z wcześniej prowadzonymi badaniami – z dwunastu do trzech.

EN

From ecological point of view migratory salmonid fish are extremely valuable, their presence in a river confirms a good quality of the environmental conditions. Both atlantic salmon (Salmo salar L.) and sea trout (Salmo trutta m. trutta L.) require gravel substrate to build their spawning nests. As a result of drainage works and river bed maintenance many riverbeds have been changed and regulated, their gravel substrate dug removed in order to deepen the bed. First of all hydraulic constructions are very important factors limiting the spatial distribution of migratory fish in rivers. During the studies possibility of natural reproduction of salmonids in the Wołczenica River was analysed by records of spawning nests in two following spawning seasons 2016–2017 and 2017–2018. The results show significant decrease in spawning nests number comparing to similar survey conducted a decade ago.

Słowa kluczowe

PL

ryby łososiowate; rzeka Wołczenica; tarliska

EN

environmental research; salmon fish; spawning grounds; Wołczenica River

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 18, z. 4
• Strony: 29--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Tański A.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin

autor

Jankowski M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu

autor

Sosnowski W.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu

autor

Brysiewicz A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Bibliografia

• BARTEL R. 2008. Restytucja wybranych gatunków ryb wędrownych w Polsce. W: Rybackie perspektywy pobrzeża południowego Bałtyku [Restitution of selected species of migratory fish in Poland. In: Fisheries prospects of the shores of the southern Baltic Sea]. T. 3. Red. W. Wawrzyniak, I. Dunin-Kwinta, K. Formicki, R. Bartel. T. 3. Szczecin. Wydaw. FOKA s. 59–73.
• BARTEL R., WIŚNIEWOLSKI W., PRUS P. 2007. Impact of the Włocławek dam on migratory fish in the Vistula River. Archives of Polish Fisheries. Vol. 15. Fasc. 2 s. 141–156.
• CHEŁKOWSKI Z., DOMAGAŁA J., TRZEBIATOWSKI R. 1990. Feeding of sea trout (Salmo trutta L.) migrating upstream for spawning in Lower Oder River system. Acta Ichthyologica et Piscatoria Vol. XX. Fasc. 2 s. 25–35.
• CZERNIAWSKI R., DOMAGAŁA J., PILECKA-RAPACZ M. 2015. Pierwsze sztuczne tarliska dla ryb łososiokształtnych w dorzeczu Drawy [The first artificial spawning grounds for salmon fish in the Drawa basin]. Komunikaty Rybackie. Nr 1 (144) s. 12–44.
• DĘBOWSKI P., BERNAŚ R., RADTKE G., SKÓRA M. 2008. Stan populacji troci wędrownej (Salmo trutta morpha trutta L.) i łososia (Salmo salar) w dorzeczu Słupi i możliwości optymalizacji tarła tych gatunków [The status of the migratory trout (Salmo trutta m. trutta L.) and salmon (Salmo salar L.) in the Słupia catchment and the potential for spawning optimization of these species]. Olsztyn. Wydaw. IRŚ. ISBN 978-83-60111-32-1 ss. 91.
• FENKES M., SHIELS H.A., FITZPATRICK J.L., NUDDS R.L. 2016. The potential impacts of migratory difficulty, including warmer waters and altered flow conditions, on the reproductive success of salmonid fishes. Comparative Biochemistry and Physiology. Part A. Molecular and Integrative Physiology. Vol. 193 s. 11–21. DOI 0.1016/j.cbpa.2015.11.012.
• JACOBSEN N.G., VAN GENT M.R.A., FREDSØE J. 2017. Numerical modelling of the erosion and deposition of sand inside a filter layer. Coastal Engineering. Vol. 120 s. 47–63. DOI 10.1016/j.coastaleng.2016.09.003.
• JANKOWSKI M., TAŃSKI A., BRYSIEWICZ A., KRZYSTOLIK J. 2017. Zmiany rozmieszczenia gniazd tarłowych troci wędrownej (Salmo trutta trutta m. trutta L.) pod wpływem działalności człowieka na przykładzie rzeki Gowienicy [The reposition of trout (Salmo trutta trutta m. trutta L.) spawning nests under the influence of human activities, on an example of Gowienica River].
• KESZKA S., TAŃSKI A. 2008. Bonitacja zlewni Iny oraz dopływów Dolnej Odry i jej estuarium, będących w użytkowaniu rybackim przez okręg PZW w Szczecinie. III etap – Bonitacja rzek Gowienicy i Wołczenicy wraz z dopływami [Bonitation of the Ina basin and tributaries of the Lower Oder and its estuary, which are used by the PZW district in Szczecin. Stage III – Bonitation of the rivers Gowienica and Wołczenica with tributaries]. Maszynopis. Szczecin. PZW ss. 42.
• LEJK A. M., MARTYNIAK A. 2011. Ocena możliwości naturalnego rozrodu troci wędrownej (Salmo trutta morpha trutta L.) w środkowym fragmencie dorzecza Łeby [Assessment of the possibility of natural sea trout (Salmo trutta morpha trutta L) reproduction in the middle part of the Łeba River drainage basin]. Warszawa. Wydaw. PZW. T. 24 s. 147–162.
• OPZW w Szczecinie 2018. Zestawienie połowów wędkarskich w wodach użytkowanych przez Okręg Polskiego Związku Wędkarskiego w Szczecinie w 2016 roku. Maszynopis. OPZW Szczecin ss. 208.
• OPZW w Szczecinie niedatowane. Informator na 2018 rok – wykaz wód krainy pstrąga i lipienia „Wody górskie” Okręgu PZW w Szczecinie [Guide for 2018 – list of waters of the land of trout and grayling “Waters of the mountain” District of Polish Angling Association in Szczecin] [online]. [Dostęp 16.02.2018]. Dostępny w Internecie: https://pzwszczecin.com/wykaz-wod/wykazwod- krainy-pstraga-lipienia-wody-gorskie/#
• RADKE G., BERNAŚ R., DĘBOWSKI P., MORZUCH J., SKÓRA M. 2017. Tarliska łososia, Salmo salar L., w dorzeczu Słupi [Spawning grounds of atlantic salmon, Salmo salar L., in the Słupia River system]. Warszawa. Wydaw. PZW. T. 30. ISSN 0860-648X s. 5–17.
• RICHTER B.D., THOMAS G.A. 2007. Restoring environmental flows by modifying dam operations. Ecology and Society. Vol. 12(1) s. 12–38.
• TAŃSKI A., BONISŁAWSKA M., SZULC J., BRYSIEWICZ A., FORMICKI K. 2011. Zasadność budowy tarlisk dla wędrownych ryb łososiowatych w zlewni rzeki Iny na tle badań środowiskowych. Cz. I. Rzeka Ina [The possibility of building spawning grounds for migratory salmonids in the Ina River catchment based on environmental studies. Part 1. The Ina River]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 11. Z. 3 (35) s. 253–268.
• TAŃSKI A., FORMICKI K., BONISŁAWSKA M., KORZELECKA-ORKISZ A., WINNICKI A. 2008a. Możliwości wspomagania naturalnego rozrodu łososia atlantyckiego (Salmo salar L.) i troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta L.) w zlewni rzeki Iny. W: Biotechnologia w akwakulturze [The opportunities to support the natural reproduction of Atlantic salmon (Salmo salar L.) and migratory trout (Salmo trutta m. trutta L.) in Ina River catchment. In: Biotechnology in aquaculture]. Red. Z. Zakęś, J. Wolnicki, K. Dęmska-Zakęś, R. Kamiński, D. Ulikowski. Olsztyn. Wydaw. IRŚ s. 173–180.
• TAŃSKI A., KARPUK M., RAFTOWICZ T., SZULC J., PENDER R. 2011b. Możliwości naturalnego rozrodu troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta L.) w rzece Wołczenica [Possibilities of natural breeding of sea trout (Salmo trutta m. trutta L.) in the Wołczenica River]. Gospodarka Wodna. Nr 11 s. 472–477.
• TAŃSKI A., KORZELECKA-ORKISZ A., BONISŁAWSKA M., KESZKA S., SOBOCIŃSKI A., FORMICKI K. 2008b. Zabudowa hydrotechniczna cieków jako przeszkoda w wędrówkach i rozrodzie dwuśrodowiskowych ryb łososiowatych na przykładzie zlewni rzeki Iny. W: Rybackie perspektywy pobrzeża Południowego Bałtyku. T. 3. Ryby wędrowne w polskiej gospodarce wobec nowej polityki wspólnotowej [Hydrotechnical construction as a barrier in migrations and reproduction cycle of salmonid fish in Ina River catchment. In: Fisheries prospects of the South Baltic coast. T. 3. Migratory fish in the Polish economy against the new Community policy]. Red. W. Wawrzyniak, I. Dunin-Kwinta, K. Formicki, R. Bartel. Szczecin. Wydaw. FOKA s. 115–124.
• TYMIŃSKI T., MUMOT J., STROJNY R., KARPOWICZ D. 2016. Analysis of the potential of building ramps in hydrotechnical structures as a means of facilitating fish migration. Acta Scientiarum Polonorum Formatio Circumiectus. No. 15 (3) s. 151–162. WIŚNIEWOLSKI W. 2003. Możliwości przeciwdziałania skutkom przegradzania rzek i odtwarzania szlaków migracji ryb [Possibilities of counteracting the effects of river closures and restoration of fish migration routes]. Supplementa ad Acta Hydrobiologica. T. 6 s. 45–64.
• ZUT w Szczecinie 2013. Wspieranie naturalnego rozrodu wędrownych ryb łososiowatych (troć i łosoś), zlewni Dolnej Odry i Zalewu Szczecińskiego w oparciu o przyjazne środowisku działanie w postaci budowy tarlisk, monitoring biologiczny i środowiskowy oraz znaczenie projektu dla rozwoju i restrukturyzacji społeczno-gospodarczej regionu [Support for natural reproduction of migratory salmonids (trout and salmon), catchment area of Dolna Odra and Zalew Szczeciński based on environmentally friendly operation in the form of spawning construction, biological and environmental monitoring and the importance of the project for the development and socio-economic restructuring of the region]. Raport z projektu. Maszynopis. Szczecin. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny ss. 179.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019)