Więcej niż nadzieja, mimo piekła i zdrady. Witraże w kościele św. Macieja we Wrocławiu

• Autorzy: Maliński Mirosław , Saraczyńska Agata

Warianty tytułu

EN

More than hope, despite hell and betrayal. Stained glass windows in St. Matthias Church in Wroclaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Projekt witraży w kościele świętego Macieja został opracowany w oparciu o jasną i klarowną myśl teologiczną. W osi wschód-zachód umieszczono przedstawienia symboliczne: na ścianie wschodniej, w prezbiterium – Zesłanie Ducha Świętego, na ścianie zachodniej, nad emporą organową – Wniebowstąpienie. W osi północpołudnie znajdują się przedstawienia figuratywne, których opowieść z reguły wykracza poza jedno okno i przechodzi do sąsiednich, tak jak samo przesłanie zbawcze nie da się zawrzeć w jednej opowieści. Witraże figuratywne zaczynają się od tryptyku przedstawiającego Zwiastowanie. W przeciwnym transepcie południowym znajduje się scena Zstąpienia do Otchłani. Wobec rozbudowanej w polskim Kościele katolickim tradycji Grobu Pańskiego, witraż ten zwraca uwagę na istotne i zaniedbane przesłanie teologiczne, wynikające z dynamicznych wydarzeń tego dnia. W prezbiterium na ścianie południowej umieszczono witraż „Mistycznej Wieczerzy”, rozpisany na podstawie ikony szkoły Nowogrodzkiej. Stanowi on otwarte pytanie o sens tejże Wieczerzy wobec faktu zdrady. Całość domyka umieszczony nad emporą na południowej ścianie witraż św. Macieja. Jest on zawieszony bezpośrednio nad ulicą, nad trotuarem dzięki czemu święty staje się jakoby częścią ruchliwego traktu komunikacyjnego. Dwie techniki witrażownicze, jakimi posłużono się wykonując witraże, mają również pewne odniesienie symboliczne. Wskazują na nieustannie toczący się – uwidoczniony w witrażach kościoła św. Macieja – dialog między tym, co nowoczesne a tym, co zakotwiczone w tradycji i historii. Dialog ten charakteryzuje wzajemny szacunek i uznanie. Jak było to możliwe? Drobna kobieta przyjęła wielkie wyzwanie i wypełniła pustkę gotyckiego kościoła swoimi intymnymi uczuciami i snami. Agata Saraczyńska napisała o Beacie Stankiewicz-Szczerbik, wrocławskiej artystce szkła, autorce witraży w kościele św. Macieja we Wrocławiu. O jej artystycznej drodze do malarstwa monumentalnego – od fascynacji sztuką średniowiecza oraz rzemieślniczymi osiągnięciami witreatorów przez dogłębne badania technologiczne po wypracowanie oryginalnego języka form. Sztuka Beaty Stankiewicz-Szczerbik udowadnia, że ograniczenia sprzyjają rozwojowi.

EN

The design of the stained-glass windows in the church of Saint Matthias was developed based on a clear and theological thought. Symbolic representations were placed on the east-west axis - on the eastern wall, in the presbytery, the Descent of the Holy Spirit, and on the western wall above the organ gallery, the Ascension. On the north-south axis there are figurative representations, whose story usually goes beyond one window and passes to the neighboring ones – just as the message of salvation cannot be contained in one story. The figurative stained-glass windows begin with a triptych depicting the Annunciation. In the opposite south transept, there is a scene of the Descent into Hades (the Abyss). In view of the tradition of the Lord's grave developed in the Polish Catholic Church, this stained-glass window draws attention to the important and neglected theological message of the dynamic events of the day. In the presbytery on the southern wall there is a stained-glass window of the ”Mystical Supper” based on the icon of the Novgorod school. It poses an open question about the meaning of this Supper in the face of betrayal. The whole is closed with a stained-glass window of St. Matthias above the matroneum on the South side. It is located directly above the street, above the footway so that the saint seems to be part of a busy communication route. The two stained glass techniques used to make the stained-glass windows also have some symbolic reference. It indicates the continual dialogue found in the stained-glass windows of St. Matthias Church, between what is modern and what is anchored in tradition and history. A dialogue that is characterized by mutual respect and recognition. How was that possible? A petite woman has taken on a great challenge and filled the void of a huge gothic church with her intimate emotions and dreams. Agata Saraczyńska wrote about Beata Stankiewicz-Szczerbik, a glass artist from Wrocław, the creator of the stained-glass windows in St. Matthew’s Church in Wrocław. The article describes her artistic journey towards creating contemporary monumental paintings, from her fascination for medieval art and the artisan achievements of vitreators, through technological research, to establishing an original language of forms - Beata Stankiewicz-Szczerbik’s art is living proof that restrictions lead to development.

Słowa kluczowe

PL

Maciejówka; kościół p.w. Św. Macieja; Św. Maciej; witraż; witraże; szkło artystyczne; rzeźba; gotyk; gotycki; Ksiądz Mirosław Maliński; Saraczyńska Agata; Beata Stankiewicz-Szczerbik; sztuka; artystka; szkło w architekturze; szkło we wnętrzu; unikat; zespół witraży; zwiastowanie; uczta mistyczna; zesłanie Ducha Świętego

EN

Maciejówka; St. Matthias Church; stained glass; artistic glass; sculpture; gothic; Priest Mirosław Maliński; Saraczyńska Agata; Beata Stankiewicz-Szczerbik; art; glass art; architectural glass; unique glass; Annunciation; Mistical Feast; descent to the Abbys; Ascention

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2020
• Tom: R. 71, nr 1
• Strony: 14--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Maliński Mirosław

• Centralny Ośrodek Duszpasterstwa Akademickiego Maciejówka we Wrocławiu. Kościół Św. Macieja, Wrocław

autor

Saraczyńska Agata

• Gazeta Wyborcza

Bibliografia

• [1] Niewęgłowski W., Leksykon Świętych, Warszawa 1998
• [2] Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 2001
• [3] Polski witraż współczesny, katalog wystawy, red. E. Grzech, Kraków 2000
• [4] Beata Stankiewicz-Szczerbik. Szkło i witraże, katalog wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2003
• [5] À la recherche de la lumière, katalog wystawy, red. E. Grzech, Paryż 2004, s. 19
• [6] Au carrefour du vitrail et des art du verre: de l'objet d'art à la sculpture [w:] Lumen, lumen... katalog wystawy, red. E. Grzech, Kraków – Paryż 2005, s. 26, il. s. 36
• [7] Splendor fenestrarum, katalog wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2006
• [8] Fekecz-Tomaszewska B., Wernisaż i otwarcie wystawy ”Splendor fenestrarum”, „Świat szkła”, 6 (98), czerwiec 2006, s. 14
• [9] Grzech E., Lumen, lumen II – współczesna europejska sztuka szkła i witrażu, „Świat szkła”, 6 (109), czerwiec 2007, s. 12
• [10] Fekecz-Tomaszewska B., Projekt i realizacja witraży w kościele pw. św. Macieja we Wrocławiu [w:] Tradycja i współczesność. Sztuka witrażowa po 1945 roku, red. B. Fekecz-Tomaszewska, M. Ławicka, Kraków – Legnica 2017, s. 150–159

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).