Half-timbered resort architecture from the turn of the nineteenth and twentieth centuries in fore pomerania and western pomerania: in search of a style

• Autorzy: Arlet Joanna

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2022.51.E-01

Warianty tytułu

PL

Ryglowa architektura uzdrowiskowa przełomu XIX I XX w. Na Pomorzu Przednim i Pomorzu Zachodnim. W poszukiwaniu stylu

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Resort architecture, guesthouse and villa buildings, with a timber frame structure, are wellrepresented in the coastal towns of Fore Pomerania and Western Pomerania. In German it is called Bäderarchitektur, or resort architecture. Its intensive development took place in the years 1793–1918, only a few examples come from the interwar period. The studied examples of buildings in seaside and spa towns of the south-west Baltic coast show a variety of building types and a multitude of inspirations.

PL

Zabudowa uzdrowiskowa, pensjonatowa i willowa, o szkieletowej konstrukcji drewnianej, jest dobrze reprezentowana w miejscowościach nadmorskich Pomorza Przedniego i Pomorza Zachodniego. W języku niemieckim nosi nazwę Bäderarchitektur, czyli architektura kurortu. Jej intensywne kształtowanie miało miejsce w latach 1793-1918, tylko nieliczne przykłady pochodzą z okresu międzywojennego. Badane przykłady obiektów w miejscowościach nadmorskich i uzdrowiskowych południowo-zachodniego wybrzeża Bałtyku wykazują różnorodność typów budynków i wielotorowość inspiracji.

Słowa kluczowe

EN

half-timbered architecture; resorts; Fore Pomerania; Western Pomerania

PL

architektura ryglowa; kurort; Pomorze Przednie; Pomorze Zachodnie

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 51
• Strony: 241--262
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., zdj.

Twórcy

autor

Arlet Joanna

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland. Faculty of Architecture, Department of History and Theory of Architecture

• https://orcid.org/0000-0001-5476-1698

Bibliografia

• [1] Arlet J., Arlet P., Ryglowe budynki mieszkalne w miastach Pomorza Zachodniego, w materiałach konferencyjnych III Polsko – Niemieckiej Konferencji - Architektura ryglowa wspólne dziedzictwo, SZCZECIN-EXPO, Szczecin 2002 r., ISBN 83-913544-6-6, s. 25-32.
• [2] Arlet Joanna, Wybrane problemy ochrony krajobrazu kulturowego, kwartalnik naukowo-dydaktyczny Przestrzeń i Forma, nr 3, Wyd. Hogben, Szczecin 2006 r., ISBN 13 978-83-60637-03-6, s. 135-140.
• [3] Arlet J., Drewniane budownictwo szkieletowe na Pomorzu Zachodnim, monografia Wyd. Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin, 2004 r., ISBN 83-88764-58-6, s. 1-173.
• [4] Arlet P., Rosyjska kolonia Aleksandrówka w Poczdamie, założenie i drewniana architektura zespołu, w: Tożsamość krajobrazu miasta/Identity of the Landscape of the City Wydaw. Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, Szczecin 2012, ISBN 978-83-7663-045-8, s. 241–244.
• [5] Arlet J., Arlet P., Kolonizacja wewnętrzna w ustrojach republiki szlacheckiej i oświeconego absolutyzmu na przykładach z Rzeczypospolitej i Królestwa Pruskiego, ANTIKON 2014, wydawca SZCZECIN-EXPO 2014 r., s. 215-227.
• [6] Bal W., Architektura kurortów nadmorskich i ich wpływ na odzyskanie tożsamości kulturowej regionu, kwartalnik naukowo-dydaktyczny Space&form / Przestrzeń i Forma, nr 2, Wyd. Hogben, Szczecin 2005 r., ISBN 83-921923-1-1, s.113-124.
• [7] Bal W., Tożsamość kulturowa kurortów nadmorskich. Przestrzeń inspirująca, wymagające dziedzictwo, kwartalnik naukowo-dydaktyczny Space&form / Przestrzeń i Forma, nr 12, Wyd. Hogben, Szczecin 2009 r., ISSN 2391-7725, ISSN 1895-3247, s. 133-150.
• [8] Bohle H., BÄDERARCHITEKTUR: Zucker, Holz und Stein–ArchitekturinUsedom https://thelink.berlin/2020/01/usedom-baederarchitektur-kaiserbaeder-bansin-heringsdorf-ahlbeck/
• [9] https://miastokolobrzeg.pl/historia/10349-20-lat-temu-rozebrano-morskie-oko.html, (Access: 20-08-2022).
• [10] Hamberg-Federowicz A., Międzyzdroje. Detal architektoniczny z przełomu XIX i XX w., III Polsko-Niemiecka Konferencja Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo, ANTIKON 2002, wydawca SZCZECIN-EXPO, październik 2002, ISBN 83-913544-6-6, s. 75-83.
• [11] Horoszko D., Tradycja i współczesność w architekturze ryglowej, ANTIKON 2001, wydawca SZCZECIN-EXPO grudzień 2001 r., s.167-174.
• [12] Horoszko D., Horoszko S., Uzdrowisko jako nowy temat architektury XIX w., III Polsko-Niemiecka Konferencja Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo, ANTIKON 2002, wydawca SZCZECIN-EXPO, październik 2002, ISBN 83-913544-6-6, s. 93-99.
• [13] Makowska B., Ostatnie drewniane domy Szczecina, ANTIKON 2003, wydawca SZCZECIN-EXPO, wrzesień 2003, ISBN 83-913544-6-6, s. 181-189.
• [14] Morskie Oko, (2015). 20 lat temu rozebrano Morskie Oko https://miastokolobrzeg.pl/historia/10349-20-lat-temu-rozebrano-morskie-oko.html, (Access: 23.08.2021).
• [15] Omilanowska M., Architektura uzdrowiskowa Połągi w latach 1870-1914, Porta Aurea, 7/8 (2009), s. 346-365. Walkiewicz A., Walkiewicz R., Park Teatralny w Kołobrzegu Określenie historycznych granic i wartości zabytkowych http://zabytki.kolobrzeg.eu/bazazabytkow?format=raw&task=download&fid=588 (Access: 2022-09-12).
• [16] Walkiewicz Anna opracowała. Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie, Biała Karta, Willa przy ul. Henryka Sienkiewicza 3, opracowała Anna Walkiewicz OT NID Szczecin, 2018.
• [17] Winands K., Domy w stylu szwajcarskim jako elementy architektury w uzdrowiskach na Rugii i wyspie Uznam, ANTIKON 2001, wydawca SZCZECIN-EXPO grudzień 2001 r., s. 149-160.
• [18] Wolender T., Problematyka konserwatorska drewnianego budownictwa pensjonatowego na wybranych przykładach z terenu Międzyzdrojów, III Polsko-Niemiecka Konferencja Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo, ANTIKON 2002, wydawca SZCZECIN-EXPO, październik 2002, ISBN 83-913544-6-6, s. 235-243.
• [19] Wolender Tomasz opracował. Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie, Biała Karta Pensjonat, ob. ośrodek wypoczynkowy Posejdon w Świnoujściu, opracował Tomasz Wolender. PSOZ Szczecin.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).