Porównanie bezpieczeństwa energetycznego Polski i Ukrainy

• Autorzy: Boiko O. , Szurlej A.

Identyfikatory

DOI

10.24425/124365

Warianty tytułu

EN

Comparison of the energy security of Poland and Ukraine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przeprowadzono porównanie gospodarki surowcami energetycznymi w Polsce i na Ukrainie w latach 2000–2017. Przeanalizowano zmiany w zakresie stanu zasobów węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego. Wskaźniki wystarczalności zasobów rozpatrywanych paliw dla Polski i Ukrainy dodatkowo porównano z wybranymi krajami UE. Dla przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa energetycznego Polski i Ukrainy przeanalizowano najpierw zmiany w zakresie zużycia energii pierwotnej ogółem, a następnie określono, jak kształtowały się możliwości pokrycia zapotrzebowania na gaz ziemny, węgiel i ropę naftową poprzez wydobycie własne poszczególnych surowców energetycznych. Takie porównanie wskazuje w przypadku Polski na przewagę węgla, zaś na Ukrainie wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego w wyższym stopniu pokrywa zapotrzebowanie krajowe. W latach 2000–2017 odmiennie przedstawiały się tendencje w zakresie zużycia energii pierwotnej, w Polsce odnotowano 17% wzrost, zaś na Ukrainie blisko 40% spadek. Zidentyfikowano główne czynniki odpowiedzialne za radykalne zmiany w gospodarce paliwowo-energetycznej Ukrainy: działania wojenne na wschodzie kraju oraz aneksja Krymu, zmiany demograficzne. Wydarzenia te negatywnie wpłynęły szczególnie na wielkość wydobycia węgla kamiennego na Ukrainie, a niezbędny dla zbilansowania był znaczący wzrost importu z 5,36 do 19,14 mln ton w latach 2011–2017. Porównano także saldo wymiany zagranicznej dla energii elektrycznej. To porównanie w ciągu ostatnich lat wypada korzystanie dla Ukrainy, gdzie zauważalna jest przewaga eksportu energii elektrycznej nad importem, co wygenerowało przychody przewyższające 200 mln USD w 2017 r.

EN

The article compares the management of energy resources in Poland and Ukraine over the period 2000–2017. The analysis took changes in the volume of coal, oil and natural gas resources into consideration. The indicators of supplies of these fuels for Poland and Ukraine have additionally been compared with selected EU countries. In order to assess energy security of Poland and Ukraine, the changes in the primary energy consumption have been analyzed in general in first order, then the possibilities of meeting the demand for natural gas, coal and oil have been determined based on the domestic extraction of individual energy resources. Such a comparison indicates the dominant role of coal in Poland while the extraction of oil and natural gas meets the domestic demand to a greater extent in Ukraine. Over the period 2000-2017, trends in primary energy consumption were different; a 17% increase was noted in Poland, while a nearly 40% decline was noted in Ukraine. The main factors responsible for radical changes in fuel and energy management in Ukraine have been identified: military operations in the east of the country and the annexation of Crimea, demographic changes. These events had a negative impact especially on the volume of hard coal mining in Ukraine; the significant increase in imports from 5.36 to 19.14 million tons in 2011-2017 was necessary for balancing. The balance of foreign exchange for electricity was also compared. Over the past years, this comparison has been favorable for Ukraine, where the dominance of electricity exports over imports is noticeable, which generated revenues of over USD 200 million in 2017.

Słowa kluczowe

PL

ropa naftowa; węgiel kamienny; gaz ziemny; energia elektryczna; polityka energetyczna; bezpieczeństwo energetyczne

EN

crude oil; natural gas; hard coal; electricity; energy policy; energy security

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 104
• Strony: 19--29
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Boiko O.

• Uczestnik Programu Stypendialnego im. Lane’a Kirklanda 2017/2018

autor

Szurlej A.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] BP 2018: BP Statistical Review of World Energy. [Online] www.bp.com [Dostęp: 2.08.2018].
• [2] Державна фіскальна служба України 2018. [Online] http://sfs.gov.ua [Dostęp: 2.08.2018].
• [3] Eurostat 2017. Energy, transport and environment indicators – 2017 edition. Luxemburg, s. 48.
• [4] Gawlik, L. red. 2013.Węgiel dla polskiej energetyki w perspektywie 2050 roku – analizy scenariuszowe. Katowice: Wyd. IGSMiE PAN, s. 299.
• [5] Gawlik, L. i Mokrzycki, E. 2017. Paliwa kopalne w krajowej energetyce – problemy i wyzwania. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 20, z. 4, s. 6–24.
• [6] Grudziński, Z. i Stala-Szlugaj, K., 2014. Pozycja węgla kamiennego w bilansie paliw i energii w kraju. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 17 z. 3, s. 49–66.
• [7] Gryz i in. 2018 – Gryz, J., Podraza, A. i Ruszel, M. red. 2018. Bezpieczeństwo energetyczne. Koncepcje – wyzwania – interesy. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, s. 268.
• [8] Інтерфакс-Україна 2018. [Online] https://interfax.com.ua/news/economic/480328.html [Dostęp: 2.08.2018].
• [9] Kaliski, M. i Staśko, D. 2006. Bezpieczeństwo energetyczne w gospodarce paliwowej Polski. Studia, Rozprawy, Monografie nr 138. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• [10] Kaliski i in. 2012 – Kaliski, M., Krupa, M. i Sikora, A. 2012. Analiza istniejących prognoz rozwoju konsumpcji i podaży gazu ziemnego w Polsce w świetle dostępnych prognoz Unii Europejskiej. AGH Drilling Oil Gas Vol. 29, No. 1, s. 185–195.
• [11] Kamiński i in. 2016 – Kamiński, J., Kaszyński, P. i Malik, A. 2016. Analiza ukraińskiego rynku energii elektrycznej. Rynek Energii t. 4, z. 125, s. 3–10.
• [12] Kosowska, K. i Kosowski, P. 2015. Wpływ konfliktu gazowego z Ukrainą na zmianę polityki zewnętrznej Gazpromu. Rynek Energii nr 3, s. 29–34.
• [13] Mokrzycki i in. 2008 – Mokrzycki, E., Ney, R. i Siemek, J. 2008. Światowe zasoby surowców energetycznych. Wnioski dla Polski. Rynek Energii nr 6, s. 2–13.
• [14] Olkuski, T. 2013a. Ocena wystarczalności krajowych zasobów węgla kamiennego energetycznego w świetle perspektyw jego użytkowania. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Managament t. 29, z. 2, s. 25–38.
• [15] Olkuski, T. 2013b. Zależność Polski w zakresie importu węgla kamiennego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Managament t. 29, z. 3, s. 115–130.
• [16] Paska, J. i Surma, T. 2014. Wyzwania dla Polski w świetle nowej polityki energetycznej Unii Europejskiej. Rynek Energii nr 4, s. 3–8.
• [17] Paska, J. i Surma, T. 2017. „Pakiet zimowy” Komisji Europejskiej a kierunki i realizacja polityki energetycznej do 2030 roku. Rynek Energii nr 2, s. 21–28.
• [18] PSE 2018. Miesięczne raporty z funkcjonowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i Rynku Bilansującego. [Online] https://www.pse.pl/dane-systemowe/funkcjonowanie-kse/raporty-miesieczne-z-funkcjonowania-kse/raporty-miesieczne [Dostęp: 2.08.2018].
• [19] Ruszel i in. 2017 – Ruszel, M., Młynarski, T. i Szurlej, A. red. 2017. Energy policy transition – the perspective of different states. Rzeszów: Ignacy Lukasiewicz Energy Policy Institute, s. 305.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).