Late Glacial and Holocene vegetation changes in the Wigry National Park, NE Poland - new pollen data from three small dystrophic lakes

• Autorzy: Fiłoc M , Kupryjanowicz M. , Drzymulska D

Identyfikatory

DOI

10.2478/squa-2014-0001

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The main phases of the Late Glacial and Holocene development of vegetation in the Wigry National Park were reconstructed based on the pollen analysis of sediments from three small dystrophic lakes (Lake Suchar Wielki, Lake Suchar II and Lake Slepe). At the current stage of research, the age of the studied deposits was determined by AMS radiocarbon dating of few samples only. This meant that the chronology of the investigated profiles had to be estimated also indirectly using their palynological correlation with a radiometrically well-dated profile from Lake Wigry. The obtained pollen data confirmed the picture of the postglacial vegetation changes of the Wigry National Park, which was based on earlier studies of Lake Wigry. Furthermore, it documented the existence, mainly in the Preboreal and Atlantic chronozones, of temporary changes in vegetation, which might be a reaction to a short-lived cold fluctuations of climate.

Słowa kluczowe

EN

postglacial succession of vegetation; palaeoecological reconstruction; climate changes; Late Glacial; Holocene; pollen analysis; Wigry National Park; NE Poland

• Wydawca: Institute of Geological Science Polish Academy of Science
• Czasopismo: Studia Quaternaria
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 31, Nr 1
• Strony: 5--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 53 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Fiłoc M

• Department of Botany, Institute of Biology, University of Białystok, Świerkowa 20b, 15-950 Białystok, Poland

autor

Kupryjanowicz M.

• Department of Botany, Institute of Biology, University of Białystok, Świerkowa 20b, 15-950 Białystok, Poland

autor

Drzymulska D

• Department of Botany, Institute of Biology, University of Białystok, Świerkowa 20b, 15-950 Białystok, Poland

Bibliografia

• 1. Berglund, B.E., Ralska-Jasiewiczowa, M., 1986. Pollen analysis. In Berglund B.E. (ed.) Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology, 455-484, John Wiley and Sons, Chichester-New York-Brisbane-Toronto-Singapore.
• 2. Beug, H.-J., 2004. Leitfaden der Pollenbestimmung für Mitteleuropa und angrenzende Gebiete. Verlag Dr. Friedrich Pfeil, München.
• 3. Björkmar, L., 1996. The Late Holocene hislory of beech Fagus sylvatica and Norway spruce Picea abies at stand-scale in southern Sweden. Lundqua Thesis 39. Lund University, Department of Quaternary Geology, Lund.
• 4. Bortenschlager, S., 1970. Konnte die Fichte die letzte Eiszeit im Ostalpenraum überdauern? Probleme der Weichsel-Spätglazialen Vegetationsentwicklung in Mittel-und Nordeuropa. Voraussetzungen, Vorträge, Diskussionen und Ergebnisse einer internat. pollenanalyt. Arbeitstagung in Frankfurt/Oder (DDR), 28-29.3.
• 5. Bronk Ramsey, C., 2009. Bayesian analysis of radiocarbondates. Radiocarbon, 51(1): 337-360.
• 6. Drzymulska, D., Kupryjanowicz, M., 2012. Humic lakes of Wigry National Park (NE Poland) development and expectations for the future. Peatlands International 2, 31-33.
• 7. Drzymulska, D., 2012. The Holocene history of dystrophic (humic) lakes of Wigry National Park a development of water bodies over thousands of years in the light of multi-proxy studies (Jeziora dystroficzne (humusowe) Wigierskiego Parku Narodowego rozwój zbiorników na przestrzeni tysięcy lat w świetle badań interdyscyplinarnych). Studia Limnologica et Telmatologica 6(2), 111-113 (in Polish).
• 8. Drzymulska, D., Kłosowski, S., Pawlikowski, P., Zieliński, P., Jabłońska, E., 2013a. The historical development of vegetation of foreshore mires beside humic lakes; different successional pathways under various environmental conditions. Hydrobiologia 703(1), 15-31.
• 9. Drzymulska, D., Zieliński, P., 2013b. Developmenial changes in the historical and present-day trophic staius of brown waier lakes. Are humic water bodies a uniform aquatic ecosystem? Wetlands 33(1), 909-919..
• 10. Drzymulska, D., Fiłoc, M., Kupryjanowicz, M., 2013c. Reconstruction of landscape paleohydrology using the sediment archives of three dystrophic lakes in northeastern Poland. Journal of Paleolymnology. DOI: 10.1007/s10933-0139754-2.
• 11. Faegri, K., Iversen J., 1975. Textbook ofpollen analysis. Blackwell Scientific Publications, Copenhagen.
• 12. Fiłoc, M., 2013a. Late Glacial and Holocene vegetation changes in the Wigry National Park preliminary results of palynological studies (Późnoglacjalne i holoceńskie zmiany roślinności Wigierskiego Parku Narodowego wstępne wyniki badań palinologicznych). In Proniewski M. (ed.) PFS Publikacje naukowe stypendystów, Tom I. Uniwersytet w Białymstoku, Białystok, 21-29 (in Polish).
• 13. Fiłoc, M., 2013b. Holocene succession of vegetation in dystrophic Lake Suchar II in the Wigry National Park preliminary results of pollen analysis (Holoceńska sukcesja roślinności dystroficznego jeziora Suchar II w Wigierskim Parku Narodowym wstępne wyniki analizy pyłkowej). In Proniewski M. (ed.) PFS Publikacje naukowe stypendystów, Tom II. Uniwersytet w Białymstoku, Białystok, 10-20 (in Polish).
• 14. Fiłoc, M., Kupryjanowicz, M., 2013a. The changes of vegetation of the W igierski National Park during the Holocene preliminary results of studies. In Abstract Book of Conference ”IsoG 2013 Environmental geochemistry: methods, trends, questions.” Warszawa, 13-15.03.2013, 22-23, Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences, Warszawa.
• 15. Fiłoc, M., Kupryjanowicz, M., 2013b. Late Glacial and Holocene development of vegetation in the Wigry National Park on the backdrop of climatic changes. In Abstract Book of Conference “Paleoecological reconstructions lacustrine, peat and cave sediments.” 22-24.05.2013 Białka Tatrzańska, 53, Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences, Warszawa.
• 16. Gałka, M., Tobolski, K., 2013. Macrofossil evidence of early Holocene presence of Picea abies (Norway spruce) in NE Poland. Annales Botanici Fennici 50, 129-141.
• 17. Gałka, M., Tobolski, K., Zawisza, E., Goslar, T., 2013. Postglacial history of vegetation, human activity and lake-level changes at Jezioro Linówek in northeast Potand, based on multi-proxy data. Vegetation History and Archaeobotany DOI 10.1007/ s00334-013-0401 -7.
• 18. Harmata, K., 1987. Late-Glacial and Holocene history of vegetation at Roztoki and Tarnowiec near Jasło (Jasło-Sanok Depression). Acta Palaeobotanica 27, 43-65.
• 19. Huntley, B., Birks, H.J.B., 1983. An atlas of past and present pollen maps for Europe: 013000 years ago. Cambridge University Press, Cambridge. Kondracki, J., 1994. Geography of Poland. Physical-geographical mezoregions (Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne). PWN, Warszawa (in Polish).
• 20. Krzysztofiak, L., Olszewski, K., 1999. Climate of the Wigry National Park (Klimat Wigierskiego Parku Narodowego). X lat Wigierskiego Parku Narodowego, 59-62. Wydawnictwo Włodzimierz Łapiński, Krzywe (in Polish).
• 21. Kupryjanowicz, M., 2004. The vegetation changes recorded in sediments of Kładkowe Bagno peat bog in Puszcza Knyszyńska Forest, north-eastern Poland. Acta Palaeobotanica 44(2), 175193.
• 22. Kupryjanowicz, M., 2007. Postglacial development of vegetation in the vicinity of the Lake Wigry. Geochronometria 27, 53-66.
• 23. Kupryjanowicz, M., 2008. Pelaeoecological research in North-East Poland (Badania palinologiczne w Polsce północno-wschodniej). In Wacnik, A. and Madejska, E., (eds) Polska północnowschodnia w holocenie. Człowiek i jego środowisko. Botanical Guidebooks 30, 77-95 (in Polish with English summary).
• 24. Kupryjanowicz, M., Jurochnik, A., 2009. Pollen record of postglacial vegetation changes regtstered in the sediments of the Wigry Lake (Zapis pyłkowy postglacjalnych zmian roślinności zawarty w osadach dennych jeziora Wigry). In Rutkowski J., Krzysztofiak L. (eds) Jezioro Wigry. Historia jeziora w świetle badań geologicznych i paleoekologicznych, 181-198. Stowarzyszenie ’’Człowiek i Przyroda”, Suwałki (in Polish).
• 25. Latałowa, M., 1992. Man and vegetation in the polten diagrams from Wolin Island (NW Poland). Acta Palaeobotanica 32(1), 123-249.
• 26. Latałowa, M., van der Knaap, W.O., 2006. Late Quaternary expansion of Norway spruce Picea abies (L.) Karst. In Europe according to pollen data. Quaternary Science Reviews 25, 27802805.
• 27. Lauterbach, S., Brauer, A., Andersen, N., Danielopol, D.L., Dulski, P., Hüls, M., Milecka, K., Namiotko, T., Plessen, B., von Grafenstein, U., DECLAKES Participants 2010. Multi-proxy evidence for early to mid-Holocene environmental and clima-
• 28. tic changes in northeastern Poland. Boreas 40(1), 57-52.
• 29. Litt, T., Brauer, A., Goslar, T., Merkt, J., Balaga, K., Müller, H., Ralska-Jasiewiczowa, M., Stebich, M., Negendank, J.F.W., 2001. Cortetation and synchronisation of Lateglacial conti t nental sequences in northern central Europe based on annually laminated lacustrine sediments. Quaternary Science Reviews 20, 1233-1249.
• 30. Makohonienko, M., 2000. Natutal history of Gniezno (Przyrodnicza historia Gniezna). Prace Zakładu Biogeografii i Paleoekologii, Tom 1. Homini, Poznań-Bydgoszcz, 1-148 (in Polish).
• 31. Mangerud, U.J., Andersen, S.T., Berglund, B.E., Donner J., 1974. Quaternary stratigraphy of Norden, a proposal for terminology and clas si fi cation. Boreas 3, 109-128.
• 32. Margraf, V., 1980. Pollen dispersal In a mountain area. Grana 19, 127-146.
• 33. Marks, L., 2002. Last Glacial maximum in Poland. Quaternary Science Review 21, 103-110.
• 34. Miotk-Szpiganowicz, G., Zachowicz, J., Ralska-Jasiewiczowa, M., Nalepka, D., 2004. Corylus avellana L. Hazel. In RalskaJasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H. E. Jr., Turner Ch. (eds) Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on iso-p ollen maps, 79-87. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• 35. Moor, P.D., Webb, J.A., Collinson, M.E., 1991. Polten analysis. Blackwell Scientific Publications.
• 36. Nalepka, D., Walanus, A., 2003. Data processing in pollen analysis. Acta Palaeobotanica 43(1), 125-134.
• 37. Obidowicz, A., Ralska-Jasiewiczowa, M., Kupryjanowicz, M., Szczepanek, K., Latałowa, M., Nalepka, D., 2004. Picea abies (L.) H. Karst. Spruce. In Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H. E. Jr., Turner Ch. (eds) Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, 147-157, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• 38. Ołtuszewski, W., 1937. History of the Suwałki-Augustów Lakeland forests in the light of the pollen analysis (Historia lasów Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego w świetle analizy pyłkowej). Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Matematyczno-Przyrodniczej, B8(4), 1-65 (in Poltsh with German summary).
• 39. OxCal. Available on: https://c14.arch.ox.ac.uk/oxcal/OxCal.html.
• 40. POLPAL. Available on: http://adamwalanus.pl/Polpal.html.
• 41. Piotrowska, N., Hajdas, I., Bonani, G., 2007. Construction of the calendar timescale for Lake Wigry (Ne Poland) sediments on the basis of radiocarbon dating. Radiocarbon, 49(2), 11331143.
• 42. Ralska-Jasiewiczowa, M., Geel van, B., Demske, D., 1998. Holocene regional vegetation history recorded in the Lake Gościąż sedtments. In Ralska-Jasiewiczowa, M., Goslar, T., Madeyska, T., Starkel, L., (eds) Lake Gościąż, ceniral Poiand. A monographic study, 202-218, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• 43. Ralska-Jasiewiczowa, M., Goslar, T., Bałaga, K., 1999. Biostratygraphy of the Lateglacial in the Lowland of Poland based on the calendar time scale. Terra Nostra, 99/10, 66-71.
• 44. Ralska-Jasiewiczowa, M., Latałowa, M., Wasylikowa, K., Tobolski, K., Madeyska, E., Wright, H.E. Jr, Turner, H., 2004. Late Glacial and Hoiocene hisiory of vegeiaiion in Poiand based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• 45. Rutkowski, J., Krzysztofiak, L., (ed.) 2009. Lake Wigry. History of the lake in the light of geol ogi cal and paleoecological researches (Jezioro Wigry. Historia jeziora w świetle badań geologicznych i paleoekologicznych). Stowarzyszenie “Człowiek i Przyroda”, Suwałki (in Polish).
• 46. Stasiak, J., 1971. Sedimentation rate of the calcareous gytja (Szybkość sedymentacj i złóż gytii wapiennej). Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 107, 113-119 (in Polish).
• 47. Stancikaite, M., Kabailiene, M., Ostrauskas, T., Guobyte, R., 2002. Environment and man in the vicinity of Lasek Duba and Pelesa, SE Lithuania, during the Late Glacial and Holocene. Geological Quarterly 46(4), 391-409.
• 48. Szafer, W., Zarzycki, K., 1977. Szata roślinna Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• 49. Szczepanek, K., Tobolski, K., Nalepka, D., 2004. Alnus Mill. Alder. In Ralska-Jasiewiczowa, M., Latałowa, M., Wasylikowa, K., Tobolski, K., Madeyska, E., Wright, H. E. Jr., Turner, Ch., (eds) Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, 47-55. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• 50. Terhürne-Berson, R., 2005. Changing disiribuiion patterns of selected conifers in the Quaternary of Europe caused by climatic variations. Dissertation zur Erlangung des Doktorgrades (Dr. rer. nat.) der Mathematisch-Naturwissenschftlichen Fakultät der Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Universität, Bonn.
• 51. Tylmann, W., Bubak, I., Fiłoc, M., Kupryjanowicz, M., Latałowa, M., Lutyńska, M., Makohonienko, M., Pędziszewska, A., Piortowska, N., Wacnik, A., Witak, M., Zgrundo, A., 2011. Climatic and environmental changes recorded in laminated lake sediments of Northern Poland TRANSECT-PL. The report on the implemeniaiion of own research proj ect (Zapis zmian klimatycznych i środowiskowych w rocznie laminowanych osadach jezior północnej Polski TRANSECT-PL). Sprawozdanie merytoryczne z realizacji projektu badawczego własnego. Typescript (in Polish).
• 52. Walanus, A., Nalepka, D., 1999. POLPAL Program for counting pollen grains, diagrams plotting and numerical analysis. Acta Palaeobotanica, Suppl. 2, 659-661.
• 53. Walanus, A., Nalepka, D., 2010. Calibration of Mangerud’s boundaries. Radiocarbon 52(4), 1639-1644.