Habitat jako proces. Koncepcja środowiska zbudowanego w ujęciu dynamicznym

• Autorzy: Januszewski Wojciech

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.20.011.12685

Warianty tytułu

EN

Habitat as a process: The concept of the built environment from a dynamic perspectiv

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest wstępny szkic teorii organizacji środowiska zbudowanego, będącej odpowiedzią na dynamikę procesów urbanizacji w XXI wieku. Podstawowe założenia tej teorii to: 1) temporalność i zmienność elementów habitatu, 2) nieredukowalność środowiska do jego części, 3) powiązanie różnych skal organizacji, 4) równoważenie czynników indywidualnych i kolektywnych, ciągłości i nowości, oraz uwarunkowania i wolności twórczej, 4) udział człowieka jako integralna część opisu systemu. W pracy skorzystano z wcześniejszych koncepcji strukturalistycznych, zwłaszcza teorii J. Habrakena, a także z założeń filozofii procesu A.N. Whiteheada. Rezultatem badań jest zarys procesualnego modelu organizacji środowiska, oparty o autorski zestaw pojęć technicznych, m.in. pole, zdarzenie, potencjał zdarzeń, transformacja, kontrola, wzorzec relacyjny. Elementy modelu tworzą hierarchiczny system, łączący zróżnicowane zagadnienia architektoniczne i urbanistyczne. W konkluzji przedstawiono uwagi na temat roli architekta w procesie organizacji habitatu, wynikające z przyjętych założeń teoretycznych.

EN

The subject of the paper is a preliminary sketch of the theory of organization of the built environment, as an answer to the dynamics of urbanisation processes in the twenty-first century. The basic assumptions of this theory are: 1) the temporality and variability of habitat elements, 2) the irreducibility of the environment to its part, 3) the linking of different organisation scales, 4) balancing individual and collective factors, continuity and novelty, as well as conditioning and creative freedom; 5) human participation as an integral part of system description. The work uses earlier structuralist concepts, especially theories by J. Habraken, and also the assumptions of process philosophy by A.N. Whitehead. The result of the study is an outline of a processual model of environmental organisation, based on a original set of technical concepts, including the field, the event, event potential, transformation, control and the relational pattern. The model offers a description of the habitat as a hierarchical system synthesising various elements of architectural and urban design. This results in a new perspective of the architect’s role in the organisation process of the habitat.

Słowa kluczowe

PL

habitat; środowisko zbudowane; proces organizacji; pole; architektura

EN

habitat; built environment; organization process; field; architecture habitat

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 31
• Strony: 18--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., il.

Twórcy

autor

Januszewski Wojciech

• Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

• https://orcid.org/0000-0002-7385-7430

Bibliografia

• [1] Alexander, C., Ishikawa, S., Silverstein, M., A Pattern Language, Oxford University Press, New York 1977.
• [2] Alexander Ch., Notes on the synthesis of form, Harvard University Press, Cambridge MA 1964
• [3] Baranowski A. Dylematy paradygmatu architektury , [w:] Gzell S. (red.), Architektura, urbanistyka, nauka, PWN, Warszawa 2019, s.217-225.
• [4] Brand S., How buildings learn. What happens after they’re built, Penguin Books, New York 1994.
• [5] Cobb J., Słownik pojęć Whiteheada, Copernicus Center Press, Kraków 2016.
• [6] Deleuze G,. Foucault, Bloomsbury Academic, London 2006.
• [7] Gibson J.J., The Ecological Approach to Visual Perception, Psychology Press, New York 1986.
• [8] Giedion S., Przestrzeń, czas i architektura. Narodziny nowej tradycji, PWN, Warszawa 1968
• [9] Habraken N., J., Aap Noot Mies Huis. Three r’s for housing, “Forum” 1966, No. 1, s. 138.
• [10] Habraken N., J., Palladio’s Children, Taylor&Francis, New York 2005.
• [11] Habraken N., J., The Structure of the Ordinary: Form and Control in the Built Environment, The MIT Press, Cambridge, Mass. 2000.
• [12] Hall E., T., Ukryty wymiar, PIW, Warszawa 1976.
• [13] Hillier B., Space is the Machine, Space Syntax, London 2004.
• [14] Hillier, B. and Hanson, J., The social logic of space, Cambridge University Press, Cambridge 1984.
• [15] Januszewski W., Habitat as a research model: relations, territory, process, [w:] Bać Z. (red.), Teoria habitatu. Współczesny kontekst, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2019, s. 91-101.
• [16] Lenartowicz K., Słownik psychologii architektury dla studiujących architekturę, Politechnika Krakowska, Kraków 1997.
• [17] Marchi L.Z., The Heart of the City. Legacy and Complexity of a Modern Design Idea, Routledge, New York 2018.
• [18] NorbergSchulz Ch., Bycie, przestrzeń i architektura, Architektura-Murator, Warszawa 2000.
• [19] Piaget J., Strukturalizm, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972.
• [20] Portzamparc Ch., The new age of the city, www.pca-stream.com/en/articles/the-challenges-of-urban-despatialization-30 [dostęp 20.06.2020]
• [21] Rapoport, A., Human Aspects of Urban Form, Pergamon, Oxford 1977.
• [22] Rowe C., Koetter C., Crisis of the Object. Predicament of Texture, “Perspecta”, Vol. 16 (1980), s. 108-141.
• [23] Scruton, R., Aesthetics of Architecture, Methuen & Co., London 1979.
• [24] Van Eyck, A., Doorstep, [w:] Smithson, A. (red.) Team 10 Primer, Studio Vista, London 1968, s.96.
• [25] Whitehead A.N., Process and Reality. Corrected Edition, The Free Press, London 1978.