Chemical ideas and the development of chemical and petroleum industry on the Polish territory since 1850 to 1920

• Autorzy: Mierzecki R.

Warianty tytułu

PL

Pojęcia chemiczne i rozwój przemysłu chemicznego i naftowego na terenach polskich w latach 1850‒1920

• Konferencja: The reception of exact sciences in Central-Eastern Europe in 1850-1920 (20-22.09.2013 ; Cracow, Poland)
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The information about: 1) the liquefaction of oxygen and nitrogen in 1883 in Kraków, 2) the formulation in Lwow of the hypothesis of vegetal origin of crude oil, 3) the discovery of chromatography in 1903 in Warsaw, is given. The situation of chemical industry in the three parts of Poland partitioned among Russia, Germany and Austria is reported. A special attention is paid to the activity of Ignacy Łukasiewicz, who received for the first time in the world the kerosene from the crude oil, constructed and lighted in Lwow pharmacy in March 1853 the kerosene lamp. In 1854 he excavated petroleum shaft in Bóbrka and in 1856 he built a petroleum refinery in Ulaszowice near Jasło, getting ahead of USA, where the first petroleum refinery at Oil Creek was built five years later, in 1861.

PL

W artykule poinformowano o: 1) otrzymaniu w Krakowie w 1883 r. ciekłego tlenu i azotu, 2) sformułowaniu we Lwowie hipotezy roślinnego pochodzenia ropy naftowej, 3) odkryciu w 1903 r. w Warszawie chromatografii. Omówiono sytuację przemysłu chemicznego w trzech częściach Polski podzielonej między Rosję, Niemcy i Austrię. Szczególną uwagę zwrócono na działalność Ignacego Łukasiewicza, który otrzymał naftę z ropy naftowej, skonstruował i zapalił w marcu 1853 r. w lwowskiej aptece pierwszą w świecie lampę naftową; w 1854 r. wykopał szyb naftowy w Bóbrce, a w 1856 r. zbudował rafinerię ropy naftowej w Ulaszowicach, uprzedzając o pięć lat USA, gdzie pierwsza rafineria w Oil Creek została wybudowana w 1861 r.

Słowa kluczowe

EN

chemical industry; petroleum industry; Poland; 1850-1920

PL

przemysł chemiczny; przemysł naftowy; Polska; 1850-1920

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 111, z. 1-NP
• Strony: 151--158
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., il.

Twórcy

autor

Mierzecki R.

Bibliografia

• Roman Mierzecki, The Polish Chemical Industry; Isolated Developments in a Divided Country, [in] Ernst Homburg, Anthony S. Travis, Harm G. Schröter, ed., The Chemical Industry in  Europe,1850-1914: Industrial Growth, Pollution, and Professionalization, Kluwer Academic Publishers, 1998, p. 60.
• Zdzisław Wojtaszek, Halina Kuzyk, Alojzy Modrzyniec, Jerzy Dubowy, Krystyna Łopata, Karol Olszewski, PWN, Warszawa, Kraków 1990.
• Ignacy Z. Siemion, Bronisław Radziszewski i lwowska szkoła chemii organicznej, Wrocław 1999, 108-122.
• J. Łukaszewicz, Przewrót techniczny w przemyśle Królestwa Polskiego 1852-1896, Warszawa 1963.
• A. Mączak ed., Encyklopedia historii gospodarczej Polski do roku 1945, vol. II, Warszawa 1981.
• J. Dębicki, Przemysł cynkowy, Warszawa 1927.
• L.F. Haber, The Chemical Industry during the Nineteenth Century: A study of the Economic Aspects of applied Chemistry in Europe and North America, Oxford 1971, 127.
• E. Kwiatkowski, W takim żyliśmy świecie, Kraków 1990, 69-86.
• J. Iwaszkiewicz, Przemysł cukrowniczy w Polsce dawniej i dziś, Warszawa 1938.
• Florian Kruszka, Adam Wartalski, Historia polskiego przemysłu nieorganicznego, Warszawa 1996.
• E. Kwiatkowski, Dzieje chemii i przemysłu chemicznego, Warszawa 1962, 97.
• K. Smoleński, E. Trepka, Historia przemysłu chemicznego i widoki jego rozwoju w Polsce, Warszawa 1919; Die chemische Industrie, 1905, 28, 375-408; A History of Chemists, Companies, Products and Changes, Manchester 1987, 79.
• I. Kikta, Przemysł farmaceutyczny w Polsce 1829-1939, Warszawa 1972.
• S.B. Książkiewicz, Historia polskiego przemysłu chemicznego w latach 1815‒1918, Warszawa 1995, 44.
• Z. Przerębel, Historia cukrownictwa, Warszawa 1927.
• Z. Ruziewicz, Początki przerobu galicyjskiej ropy naftowej i pierwsze gazowe oświetlenie we Lwowie, Wiadomości Chemiczne, 1993, 47, 681-695.
• W. Kisielow, Chemia i technologia chemiczna ropy naftowej w Polsce 1816‒1988, Gliwice 1992.
• Lampy naftowe ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Krośnie i Muzeum-Skansenu Przemysłu Naftowego im. Ignacego Łuksiewicza w Bóbrce, Krosno 1996, 5.
• Kwaśnicki.prawo.uni.wroc.pl/pliki/Drozen%20o%20Lukasiewicz.pdf