Blaski i cienie światła niebieskiego

• Autorzy: Wolska A. , Sawicki D.

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2017.21.2.16

Warianty tytułu

EN

The bright and dark sides of blue light

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W widmie promieniowania widzialnego pasmo światła niebieskiego zawiera się w przedziale od ok. 440 nm do ok. 490 nm. Od ok. 2000 r. zaczęły pojawiać się doniesienia naukowe wykazujące na istotne znaczenie światła niebieskiego dla uprawy roślin, dla zdrowia człowieka i jego chronobiologii. Wykazano, że światło niebieskie może wpływać zarówno pozytywnie na stan zdrowia człowieka (leczenie zaburzeń snu i cyklu okołodobowego, poprawa sprawności psychofizycznej i czujności) jak i negatywnie (potencjalne uszkodzenie fotochemiczne siatkówki oka, rozwój nowotworów hormonozależnych). Artykuł przedstawia wybrane aspekty sposobu oddziaływania światła niebieskiego na organizm człowieka oraz skutków ekspozycji na to światło. Skutków zarówno pozytywnych jak i negatywnych.

EN

In the spectrum of visual radiation the blue light covers the range from about 440 nm to about 490 nm. The scientific reports about significant importance of blue light in human chronobiology, photosynthesis of plants and human health have been published since about 2000. It was demonstrated that blue light could influence human health both positively (sleep and circadian rhythm disorders treatment, enhancement of psychophysical performance and vigilance) and negatively (potential photochemical retinal injury, hormone dependent cancers development). The article presents selected aspects of blue light effects on human body as well as positive and negative results of exposure to that light.

Słowa kluczowe

PL

światło niebieskie; melatonina; oddziaływanie; człowiek

EN

blue light; melatonin; impact of blue light on the human

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 21, cz. 2
• Strony: 145--152
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys.

Twórcy

autor

Wolska A.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Sawicki D.

• Politechnika Warszawska, Instytut Elektrotechniki Teoretycznej i Systemów Informacyjno-Pomiarowych

Bibliografia

• 1. Aube M., Roby J., Kocifaj M. 2013. Evaluating potential spectra impacts of various artificial lights on melatonin suppression, photosynthesis, and star visibility. PLOS ONE. 8(7). 67798.
• 2. Behar-Cohen F., Martinsons C., Vienot F., Zissis G., Barlier-Salsi A., Cesarini J.P. 2011. Light emitting diodes (LED) for domestic lighting: Any risks for the eye? Progress in Retinal and Eye Research. 30. 239-257.
• 3. Blask D.E., Dauchy R.T., Brainard G.C., Hanifin J.P. 2009. Circadian stage-dependent inhibition of human breast cancer metabolism and growth by the nocturnal melatonin signal: consequences of its disruption by light at night in rats and women. Integr. Cancer Ther. 8(4). 347-53.
• 4. Brainard G.C., Hanifin J.P., Greeson J.M., Byrne B., Glickman G., Gerner E. 2001. Action spectrum for melatonin regulation in humans: Evidence for a novel circadian photoreceptors. J. Neurosci. 21(16). 6405-6412.
• 5. Cipolla-Neto J., Amaral F.G., Afeche S.C., Tan D.X., Reiter R.J. 2014. Melatonin, energy metabolism, and obesity: a review. Journal of Pineal Research. 56(4). 371-381.
• 6. Digital eye strain report. 2015. Hindsight is 20/20/20: Protect your eyes from digital devices. The Vision Council. Alexandria. USA.
• 7. Figueiro M.G., Bullough J.D., Rea M.S. 2015. Spectra sensitivity of the circadian system. Lighting Research Center. [dok. elektr.: www.lrc.rpi.edu/programs /lightHealth/pdf/spectralSensitivity.pdf. data wejścia 8.10.2016]
• 8. Karasek M. 2007. Znaczenie kliniczne melatoniny. Postępy Nauk Medycznych. 10. 395-398.
• 9. Lavoie S., Paquet J., Selamoui B., Rufiange M., Dumont M. 2003. Vigilance levels during and after bright light exposure in the first half of the night. Chronobiology International. 20(6). 1019-1038.
• 10. Lehmann G. 1996. Praktyczna fizjologia pracy. PZWL. Warszawa.
• 11. Lockley S.W., Evans E.E., Scheer F.A., Brainard G.C., Czeisler C.A., Aeschbach D. 2006. Short-wavelength sensitivity for the direct effects of light on alertness, vigilance, and the waking electroencephalogram in humans. Sleep. 29(2). 161-168.
• 12. Lucas R.J., Peirson S.N., Berson D.M., Brown T.M., Cooper H.M., Czeisler C.A. i in. 2014. Measuring and using light in the melanopsin age. Trends Neurosci. 37(1). 1-9.
• 13. Paul M.P., Miller J.C., Gray G., Buick F., Blazeski S., Arendt J. 2007. Circadian phase delay induced by phototherapeutic. Aviat. Space Environ. Med. 78(7). 645-652.
• 14. Piazena H.F, Franke L., Uebelhack R., Kockott D., Volker S. 2010. Light-controlled melatonin suppression considering person’s age. Abstract Booklet of CIE Conference Light Quality & Energy Efficiency. March 14-17. 2010. Vienna. Austria. OP31.
• 15. Rahman S.A., Flynn-Evans E.E., Aeschbach D., Brainard G.C., Czeisler C.A., Lockley S.W. 2014. Diurnal spectral sensitivity of the acute alerting effects of light. Sleep. 1. 37(2). 271-81.
• 16. Richter K., Acker J., Kamcev N., Bajraktarov S., Piehl A., Niklewski G. 2011. Recommendations for the prevention of breast cancer in shift Wolkers. EPMA Journal. 2(4). 351-356.
• 17. Sahin L., Figueiro M.G. 2013. Alerting effects of short-wavelengths (blue) and long –wavelengths (red) lights in the afternoon. Physiology&Behaviour. 116-117(5). 1-7.
• 18. Srinivasan V., Maestroni G.J., Cardinali D.P., Esquifino A.I., Pandi-Perumal S.R., Miller S.C. 2005. Melatonin, immune function and aging. Immunity & Ageing. 2(17).
• 19. Thapan K., Arendt J., Skene D. 2001. An action spectrum for melatonin suppression: Evidence for a novel non-rod, non-cone photoreceptor system in humans. J. Physiol. 535. 1. 261-267.
• 20. Treder J., Sowik I., Borkowska A., Klamkowski K., Treder W. 2014. Aklimatyzacja mikrosadzek truskawki z zastosowaniem doświetlenia lampami LED. Materiały VI Konferencji Promieniowanie Optyczne, Oddziaływanie, Metrologia, Technologie POOMT. Baranów Sandomierski. 28-30 maja 2014. 299-305.
• 21. Viola A.U., James L.M., Schlangen L.J., Dijk D.J. 2008. Blue-enriched white light in the workplace improves self-reported alertness, performance and sleep quality. Scand J. Work Environ. Health. 34(4). 297-306.
• 22. West K.E., Jablonski M.R., Warfield B., Cecil K.S., James M., Ayers M.A. 2011. Blue light from light-emitting diodes elicits a dose-dependent suppression of melatonin in humans. J. Appl. Physiol. (1985). 110(3). 619-26.
• 23. Wolska A., Sawicki D., Tomczuk K., Mazurek P. 2016. Rozkład widmowy światła sztucznego a skuteczność hamowania wydzielania melatoniny. Przegląd Elektrotechniczny. 92(9). 186-190.
• 24. Wolska A., Zużewicz K. 2015. Barwa światła a poziom czujności człowieka. Przegląd Elektrotechniczny. 91(7). 77-80.
• 25. Wood B., Rea M.S., Plitnick B., Figueiro M.G. 2013. Light level and duration of exposure determine the impact of self-luminous tablets on melatonin suppression. Applied Ergonomics. 44(2). 237-240.
• 26. Zawilska J.B, Czarnecka K. 2006. Melanopsyna – nowo odkryty chronobiologiczny receptor światła. Postępy Biologii Komórki. 33(2). 229-246.
• 27. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia z 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. (DzU z 2014 poz. 817).
• 28. PN-EN 14255-2:2010. Pomiar i ocena ekspozycji osób na niespójne promieniowanie optyczne. Część 2: Promieniowanie widzialne i podczerwone emitowane przez źródła sztuczne na stanowisku pracy.
• 29. PN-EN 62471:2010. Bezpieczeństwo fotobiologiczne lamp i systemów lampowych.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).