Historia eksploatacji węgla kamiennego na polu „Piast” w Nowej Rudzie na Dolnym Śląsku z uwzględnieniem zjawiska wyrzutów gazów i skał

• Autorzy: Bodlak M. , Borzęcki R. , Zibrow A.

Identyfikatory

DOI

10.5277/hm160304

Warianty tytułu

EN

The hazard of gas and rock outbursts in the old mine Ruben (“Piast” – Nowa Ruda)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Górnictwo węgla kamiennego w rejonie Zacisza w Nowej Rudzie przez większość swojej historii borykało się z licznymi, naturalnymi zagrożeniami. Początkowo głównym zagrożeniem były tu wody opadowe, które przenikając szczelinami z powierzchni do podziemnych wyrobisk powodowały ich zatopienie, nieraz całkowicie uniemożliwiając dalsze urabianie węgla kamiennego. Pod koniec XIX wieku, po podjęciu eksploatacji w ławach łupków ogniotrwałych, pojawiało się także niebezpieczeństwo samozapalenia występujących w nich wkładek węgla kamiennego. Największe zagrożenie stanowiły jednak wyrzuty gazów i skał. Artykuł prezentuje unikalne, niepublikowane dotychczas, materiały (sprawozdania, mapy i szkice sytuacyjne) dotyczące przypadków wyrzutów o największej sile. Znajdują się one w zbiorze dokumentów pokopalnianych przechowywanych w archiwum Muzeum Górnictwa Węglowego w Nowej Rudzie.

EN

In 1941 the old coal mine of Ruben (“Piast Nowa Ruda”) in Nowa Ruda saw the biggest gas and rock outbursts in the history of mining on the current Polish territory. The outburst was also the most tragic causing the death of 187 miners. Tis article discusses important documents related to that tragic accident. The authors came into possession of the documents courtesy of the private owner of the museum of the Coal Mine in Nowa Ruda. There was a need to summarize the history of mining as there are chances for the resumption of coal mining in the area of the discussed mine. The research concerning the not yet fully understood problem of gas and rock outbursts revealed those outbursts played a decisive role in mining. Therefore any resumption of mining could be an unprecedented opportunity to start research in this area. Throughout the history of exploitation of the mines “Ruben” and “Piast” there were more than 1200 gas and rock outburst, and 13 accidents in which a total of 241 miners were killed, most of whom were the victims of the outburst of 1941. After analyzing the history of the mine, attention has been drawn to the political and social background of the history of Nowa Ruda. The largest number of gas and rock outburst occurred in periods when the mine underwent pillaging exploitation and during the personnel problems. It is argued that indication of the influence of the human factor as the cause of accidents seems to be unreasonable for the time before 1927. In the indicated period the miners were only beginning to learn about carrying out excavations under the ever changing conditions and trying to understand the phenomenon of gas and rock outburst.

Słowa kluczowe

PL

Ruben Grube; wyrzuty gazów; wyrzuty skał; Dolnośląskie Zagłębie Węglowe

EN

Ruben Grube; gas; outbursts; rocks; Nowa Ruda; coal mine

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 3
• Strony: 53--81
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Bodlak M.

• KGHM Cuprum. Centrum Badawczo Rozwojowe w Wrocławiu, ul. Gen. Wł. Sikorskiego 2-8, 53-659 Wrocław

autor

Borzęcki R.

• Muzeum Minerałów, Obozowa 4, 57-401 Nowa Ruda

autor

Zibrow A.

• Coal Holding Sp. z o.o., Grupa Kapitałowa Balamara, Kopernika 4/8, 40-064 Katowice

Bibliografia

• Archiwum Muzeum Górnictwa Węglowego w Nowej Rudzie, ul. Obozowa 4, 57–401 Nowa Ruda.
• BANDURSKI B., BAWECKI J., KIERZENKOWSKI T., STALSKI L., 1989. Historia i kronika Kopalni Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”. Zarys Dziejów. KWK „Nowa Ruda”.
• BOSSOWSKI A., IHNATOWICZ A., 2006. Atlas geologiczny Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego 1:100000. Wyd. Geol.. Warszawa
• CIS J. 1971. Wyrzuty gazów i skał w dolnośląskim zagłębiu węgla kamiennego. Wyd. „Śląsk”. Katowice.
• Dokumentacja wyrzutów gazów i skał w kopalni „Nowa Ruda”. Brak autora. KWK „Nowa Ruda”, b.r., 150 rysunków technicznych
• DZIEDZIC K., 1971. Sedymentacja i paleografia utworów górnokarbońskich w niecce śródsudeckiej. Geol. Sud., 5, 1: 7–75.
• JAROS J., 1972. Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Zesz. Nauk Śląskiego Inst. Nauk., 59: 137.
• Gewerkschaft Neuroder Kohlen- und Thonwerke, Neurode (Eulengebirge). Geschäftsbericht über das Jahr 1941.
• Wybrane prace z zakresu wyrzutów gazów i skał oraz ewidencja wyrzutów gazów i skał w kopalniach węgla kamiennego w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. 1976, 4. Wyd. Geol. Warszawa.
• Wybrane prace z zakresu wyrzutów gazów i skał oraz ewidencja wyrzutów gazów i skał w kopalniach węgla kamiennego w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. 1978, 5. Dolnośl. Zjednocz. Przem. Węglowego. Wrocław.
• Wybrane prace z zakresu wyrzutów gazów i skał oraz ewidencja wyrzutów gazów i skał w kopalniach węgla kamiennego w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. 1983, 7. SITG. Wałbrzych.
• Wybrane prace z zakresu wyrzutów gazów i skał oraz ewidencja wyrzutów gazów i skał w kopalniach węgla kamiennego w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. 1985, 8. SITG. Wałbrzych.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).