Role of Polish Armed Forces and Crisis Management System in Cultural Property Protection – review and analysis

• Autorzy: Grzebielucha Jacek

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.8977

Warianty tytułu

PL

Rola Sił Zbrojnych RP i systemu zarządzania kryzysowego w zapewnieniu ochrony dóbr kultury – przegląd i analiza

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Deterring a crisis or war requires the commitment of large forces and resources that may include armed forces, security services or other non-military defense elements. The entire crisis management system is organized by the public administration. A crisis and the threat of war necessitate the implementation of a wide range of tasks aimed at securing life, health and property. Cultural property is a special category of property protected under the Polish legal system. The Republic of Poland undertook to protect it upon accession to the Hague Convention of 1954 on the Protection of Cultural Property in the Time of an Armed Conflict. This international agreement, along with the Polish experiences of the Second World War, laid the foundations for building an efficiently functioning system for the protection of cultural property during an armed conflict. Recent years have brought an increase in global interest in this area. Asymmetric threats against cultural heritage objects forced the involvement of military entities in developing security mechanisms. The author will provide an overview of national institutions tasked with the protection of cultural property in times of peace, assess the quality of these institutions as well as propose de lege ferenda postulates that could improve their functioning.

PL

Czas kryzysu i wojny wymaga dużego zaangażowania sił i środków. Mają one różnorakie pochodzenie – mogą to być siły zbrojne, służby bezpieczeństwa bądź inne pozamilitarne ogniwa obronne. Cały ten system organizowany jest przez administrację publiczną. Kryzys i zagrożenie wojenne wymuszają realizację całego szeregu zadań, których efektem ma być zabezpieczenia życia, zdrowia i mienia. Szczególną kategorią mienia chronionego na podstawie polskiego porządku prawnego są dobra kultury. Do ich chronienia Rzeczpospolita Polska zobowiązała się wraz z przystąpieniem do konwencji haskiej z 1954 r. o ochronie dóbr kultury w czasie konfliktu zbrojnego. Ta umowa międzynarodowa, wraz z polskimi doświadczeniami z II wojny światowej, dała podwaliny pod zbudowanie sprawnie funkcjonującego systemu ochrony dóbr kulturalnych na czas konfliktu zbrojnego. Ostatnie lata przyniosły wzrost globalnego zainteresowania tym obszarem zadań. Zagrożenia asymetryczne wymierzone przeciwko obiektom dziedzictwa kulturowego wymusiły zaangażowanie podmiotów militarnych do kreowania mechanizmów bezpieczeństwa. Autor przedstawi charakter krajowych instytucji realizujących zadania z zakresu ochrony dóbr kultury, które określone są z konwencji haskiej z 1954 roku.

Słowa kluczowe

EN

monument protection law; security; armed forces; public administration; international law

PL

prawo ochrony zabytków; bezpieczeństwo; siły zbrojne; administracja publiczna; prawo międzynarodowe

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Scientific Journal of the Military University of Land Forces
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 54, No. 2(204)
• Strony: 256--266
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz.

Twórcy

autor

Grzebielucha Jacek

• International Centre for Training and Research on Cultural Heritage at Risk, Wrocław, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-5821-5667

Bibliografia

• 1. The Hague Convention and the Hague Protocol. Message from the President of the United States transmitting The Hague Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict (the Convention) and, for accession, the Hague Protocol, concluded on May 14, 1954, and entered into force on August 7, 1956 with accompanying report from the Department of State on the Convention and the Hague Protocol. Washington: U.S. Government Printing Office; 1999.
• 2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568).
• 3. O’Keefe R. Protection of Cultural Property. Military Manual. Paris: UNESCO; 2016.
• 4. Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 212, poz. 2153).
• 5. Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 62, poz. 558).
• 6. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1967 r. Nr 44, poz. 220).
• 7. Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 904).
• 8. Dyda M. Zagrożenia mikrobiologiczne zbiorów muzealnych. Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zabytków; 2020.
• 9. Tandon A. First aid to cultural heritage in times of crisis 2 Toolkit. Rome: International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property (ICCROM); Amsterdam: Prince Claus Fund for Culture and Development Amsterdam; 2018.
• 10. Stąporek M. Pożar kościoła św. Katarzyny, [online]. Trojmiasto.pl. 22 May 2006. Available at: https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Pozar-kosciola-sw-Katarzyny-n19549.html [Accessed: 29 June 2021].
• 11. Osowski E. Tragedia Miasta. Brama – Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej. 1997;29:3-5.
• 12. Romey K. Nepal’s 8 Key Historic Sites: What’s Rubble, What’s Still Standing, [online]. National Geographic. Available at https://www.nationalgeographic.com/science/article/150427-nepal-earthquake-damage-temples-buddhism-hinduism-world-heritage-monuments-unesco [Accessed: 20 February 2016].
• 13. Wełnic R. Wichura nad Szczecinkiem i okolicami. Zerwany dach kościoła, [online]. Szczecinek Naszemiasto. 12 March 2020. Available at: https://szczecinek.naszemiasto.pl/wichura-nad-szczecinkiem-i-okolicami-zerwany-dach-kosciola/ar/c1-7595733 [Accessed: 29 June 2021].
• 14. Rodgers L. Syrian heritage destruction revealed in satellite images, [online]. BBCNews. 19 September 2014. Available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-29255315 [Accessed: 29 June 2021].
• 15. Jahn IR. A Preliminary Assessment of Housing, Land and Property Right Issues Caused by the Current Displacement Crisis in Iraq, [online]. International Organization for Migration. 2016. Available at: https://www.iom.int/sites/g/files/tmzbdl486/files/our_work/DOE/LPR/A-Preliminary-Assessment-of-Hous [Accessed: 20 November 2021].
• 16. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 89, poz. 590).
• 17. Ziarko J, Walas-Trębacz J. Podstawy zarządzania kryzysowego. Cz. 1. Zarządzanie kryzysowe w administracji publicznej. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego; 2010.
• 18. Kuśmierek Z. Udział wojska w sytuacjach kryzysowych. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy. 2014;1(10):15-22.
• 19. Decyzja Nr 72/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 6 marca 2014 r. w sprawie przestrzegania zasad ochrony dóbr kulturalnych w resorcie obrony narodowej (Dz. Urz. MON z 2014 r., poz. 83).
• 20. Rozkaz Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych nr 26 z dnia 25 stycznia 2015 r. w sprawie przestrzegania zasad ochrony dóbr kulturalnych w Dowództwie Generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych i podległych strukturach organizacyjnych.
• 21. Wytyczne Dowódcy Operacyjnego z dnia 17 stycznia 2014 roku w sprawie ochrony dóbr kulturalnych.
• 22. Rozkaz nr 36 Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych z dnia 04 lutego 2015 roku, [online]. Available at: www.szi.wp.mil.pl/u/rozkaz_Szef_IWspSZ_nr36_4-02-2015_i_26_DG.pdf [Accessed: 10 November 2021].
• 23. Część praktyczna warsztatów pk. ZABYTEK-21 nt. „Ćwiczenie z zakresu ochrony dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych”, [online]. Available at: www.mosibndkwz.wp.mil.pl/pl/articlesaktualnosci/czesc-praktyczna-warsztatow-pk-zabytek-21 [Accessed: 10 November 2021].
• 24. Sobolewski G, Majchrzak D. System Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej w uwarunkowaniach narodowych i międzynarodowych. Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej; 2017.
• 25. Kręcikij J, Lewandowski J. Organizacja dowodzenia na poziomie strategicznym i operacyjnym. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM; 2015.
• 26. WOT w Systemie Zarządzania Kryzysowego resortu obrony narodowej (SZK RON), [online]. Wojsko Polskie. Available at: www.wojsko-polskie.pl/dwot/wola-wot-w-zk/ [Accessed: 29 June 2021].
• 27. Dąbrowski M. Użycie Sił Zbrojnych RP w sytuacjach kryzysowych. Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego. 2014;8:227-50.
• 28. Decyzja nr 184/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 13 czerwca 2012 r. w sprawie organizacji systemu kształcenia i szkolenia z „Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych” w resorcie obrony narodowej (Dz. Urz. MON z 2012 r., poz. 221).
• 29. Decyzja nr 95/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie Metodyki szkolenia żołnierzy z przedmiotów „Kształcenie obywatelskie” oraz „Profilaktyka i dyscyplina wojskowa” (Dz. Urz. MON z 2020 r., poz. 114).
• 30. Decyzja nr 5/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 13 stycznia 2021 r. w sprawie wprowadzenia do użytku dokumentu uzupełniającego Szkolenie z międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych w resorcie obrony narodowej – DU.7.0.1(B).
• 31. Decyzja nr 166/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 października 2019 r. w sprawie utworzenia Międzynarodowego Ośrodka Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu (Dz. Urz. MON z 2019 r., poz. 206).
• 32. Szkolenie z międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych w Resorcie Obrony Narodowej. DU.7.0.1(B). Bydgoszcz: Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych; 2021.
• 33. NATO Standard AJP-3.19. Allied Joint Doctrine for Civil-Military Cooperation, [online]. Available at: https://www.handbook.cimic-coe.org/8.-annex/reference-docs/ajp-3.19-eda-v1-e.pdf/ [Accessed: 29 June 2021].
• 34. Rush L. Cultural Property Protection as a force multiplier. Implementation for all phases of a military operation. The NATO Science for Peace and Security Programme; 2016.
• 35. Projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, [online]. Rządowe Centrum Legislacji. Available at: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12322353 [Accessed: 29 June 2021].
• 36. Konieczny A. Prawo musi dogonić rzeczywistość, [online]. Available at: https://ppoz.pl/index.php/zajrzyj-do-srodka/organizacka/2142-prawo-musi-dogonic-rzeczywistosc [Accessed: 29 June 2021].