Znaczenie pojemności asymilacyjnej wód przejściowych i przy-brzeżnych w ocenie bezpieczeństwa ekologicznego akwenów morskich

• Autorzy: Neverova-Dziopak E.

Warianty tytułu

EN

Assimilative capacity of transitional and coastal waters in ecological security assessment of marine areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono autorską koncepcję sposobu oceny pojemności asymilacyjnej ekosystemów wodnych, będących odbiornikami zanieczyszczeń antropogenicznych ze źródeł punktowych i rozproszonych. Może ona stanowić podstawę do ustalania maksymalnej wartości ładunku zanieczyszczeń, dopuszczalnej z uwagi na bezpieczeństwo ekologiczne wód. Obecne metody ustalania warunków wprowadzania zanieczyszczeń do wód powierzchniowych opierają się na granicznych wartościach zanieczyszczeń w ściekach, ustalanych z uwzględnieniem możliwości technologicznych. Takie podejście nie zapewnia bezpieczeństwa ekologicznego wód powierzchniowych, ponieważ nie uwzględnia mechanizmów ekologicznych funkcjonowania oddzielnych ekosystemów wodnych. Mając to na uwadze sformułowano definicję pojemności asymilacyjnej wód powierzchniowych, rozumianej jako ilość zanieczyszczeń, która może ulec akumulacji, transformacjom biochemicznym, a także zostać odprowadzona poza ekosystem bez zaburzenia jego funkcjonowania. Przedstawiono przykłady obliczeń pojemności asymilacyjnej wybranych akwenów Morza Bałtyckiego z uwagi na różne zanieczyszczenia antropogeniczne (metale śladowe, benzopiren, polichlorowane bifenyle oraz substancje biogenne). Analiza wyników obliczeń pozwoliła stwierdzić, że pojemność asymilacyjna różnych basenów Morza Bałtyckiego zależy od ich właściwości hydromorfologicznych i hydrobiologicznych i jest już wyczerpana z uwagi na ładunki związków miedzi i ołowiu oraz polichlorowanych bifenyli. Pozostaje natomiast jeszcze znacząca rezerwa ekologiczna w jego poszczególnych akwenach z uwagi na ładunki związków cynku, kadmu i rtęci oraz mineralnych substancji biogennych.

EN

The proprietary concept is presented of assimilative capacity assessment of aquatic ecosystems, which are pollution recipients from both point and diffuse sources. The assimilative capacity may serve as a basis for determining the maximum ecologically permissible pollutant loads. Existing methods of setting the conditions of pollutant discharge into surface water recipients are predominantly based on pollutant limit values in wastewater. These are established on the basis of technological capabilities. Such an approach, however, does not ensure the ecological safety of surface waters as it does not take into account the ecological functioning mechanisms of separate aquatic ecosystems. Considering the above, the assimilative capacity of surface waters was defined as the amount of pollution that might be accumulated, transformed in biochemical processes and discharged to the outside of the ecosystem without disturbing its ecological equilibrium. Examples of assimilative capacity calculations for selected marine areas of the Baltic Sea were presented in terms of various anthropogenic pollutants, e.g. trace metals, benzopyrene, polychlorinated biphenyls and nutrients. Analysis of calculation results revealed that assimilative capacity of the Baltic Sea in its various areas depended on local hydromorphological and hydrobiological properties and was getting exhausted due to the loads of copper and lead compounds as well as polychlorinated biphenyls. In contrast, there are still significant ecological reserves present in the individual areas of the Sea with respect to the loads of zinc, cadmium, mercury and mineral nutrients.

Słowa kluczowe

PL

wody powierzchniowe; ekosystem wodny; ładunek zanieczyszczeń

EN

surface water; aquatic ecosystem; pollution load

• Wydawca: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski
• Czasopismo: Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 37, nr 2
• Strony: 17--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., tab.

Twórcy

autor

Neverova-Dziopak E.

• Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. R.V. O’NEILL: The systems approach to environmental assessment. In: J. CAIRNS Jr., T.V. CRAWFORD [Eds.]: Integrated Environmental Management. Lewis Publishers Inc., Chelsea, Michigan 1991, Chapter 4, pp. 39–51.
• 2. E. NEVEROVA-DZIOPAK: Podstawy zarządzania procesem eutrofizacji antropogenicznej. Wydawnictwa AGH, Kraków 2010.
• 3. C. BROWN, B RODGERS: Protecting surface water quality from wastewater discharges through assimilative capacity studies. Environmental Science & Engineering Magazine 2014, May/June, pp. 42/44.
• 4. M. MARINO, J. BOLAND: An Integrated Approach to Wastewater Treatment. The World Bank, Washington D.C. 1999.
• 5. E. NEVEROVA-DZIOPAK, M. PREISNER: Analiza metod ustalania warunków wprowadzania ścieków komunalnych do odbiorników w wybranych państwach (Analysis of methods for determination of conditions of municipal wastewater discharge into recipients in selected countries). Ochrona Środowiska 2015, vol. 37, nr 1, ss. 3–9.
• 6. J.A. IZRAIL, A.W. CYBAŃ: Antopogenna ekologia oceanu. Gidrometeoizdat, Leningrad 1989.
• 7. W.W. DMITRIJEW, G.T. FRUMIN: Ekologiczeskoje normirowanie i ustojchiwost prirodnych sistem. Nauka, Sankt-Petersburg 2004.
• 8. J.A. IZRAIL, A.W. CYBAŃ, M.W. WENTCEL, W.W. SHIGAJEW: Obobzsennaja model assimilacyonnoj emkosti morskoj ekosystemy. Dokłady Akademii Nauk, Moskwa 1988, t. 272, nr 2, s. 459–462.
• 9. J. CAIRNS Jr.: Assimilative capacity – the key to sustainable use of the planet. Journal of Aquatic Ecosystem Stress and Recovery 1999, Vol. 6, pp. 259–263.
• 10. I.C. CAMPBELL: A critique of assimilative capacity. Journal Water Pollution Control Federation 1981, Vol. 53, No. 5, pp. 604–607.
• 11. A.M. WLADIMIROW, J.I LACHIN, L.T. MATWEJEW, W.G. ORLOW: Ochrana okrużajuszej sredy. Gidrometeoizdat, Leningrad 1991.
• 12. Razrabotka regionalnych normatywow ekologiczeskogo blagopoluchija wodnych objektow (newsko guby i wostocznoj czaski Finskogo zaliwa) – 1 etap. Goskontrakt N 536, UDK 574, Sankt Petersburg 2007.