Rynki energii w Polsce i USA oraz ich wpływ na rozwój infrastruktury elektroenergetycznej w obu krajach

• Autorzy: Rosocha Maciej , Opała Piotr , Kowalik Ryszard

Identyfikatory

DOI

10.15199/48.2025.01.23

Warianty tytułu

EN

Energy markets in Poland and the USA and their impact on the development of electricity infrastructure in both countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na obecnym etapie rozwoju naszej cywilizacji szeroko dostępna i tania energia elektryczna jest podstawą rozwoju. W celu osiągnięcia tego rodzaju cech, powoływane są do istnienia określone organizacje zajmujące się zapewnieniem jej nieprzerwanego dostępu. Jednym z tego rodzaju organizacji są rynki energii. W zależności od kraju i regionu świata sposób rozwiązania wyzwań związanych z optymalnym rozwojem zdolności, zapewniającego w krótkiej lub długiej perspektywie szeroki dostęp do taniej energii elektrycznej, może być różny. W niniejszym artykule przedstawiono porównanie rynków energii istniejących w Stanach Zjednoczonych i Polsce z perspektywy uzyskania właściwych inwestycji.

EN

At the current stage of development of our civilization, widely available and cheap electricity is the basis of development. In order to achieve such features, specific organizations are established to ensure its uninterrupted access. One of such organizations are energy markets. Depending on the country and region of the world, the way to solve the challenges related to the optimal development of capabilities, ensuring wide access to cheap electricity in the short or long term, may be different. This article presents a comparison of the energy markets existing in the United States and Poland from the perspective of obtaining the right investments.

Słowa kluczowe

PL

rynek energii elektrycznej; rynek węzłowy; rynek strefowy; inwestycja

EN

electrical energy market; nodal market; zonal market; investment

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Elektrotechniczny
• Rocznik: 2025
• Tom: R. 101, nr 1
• Strony: 118--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Rosocha Maciej

• Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki, Specjalista w Stoen Operator

• https://orcid.org/0009-0009-2670-4026

autor

Opała Piotr

• Analityk Ryzyka Rynkowego Energetyki w ORLEN S.A.

• https://orcid.org/0000-0001-7861-393X

autor

Kowalik Ryszard

• Politechniki Warszawskiej, Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki

• https://orcid.org/0000-0002-8744-7272

Bibliografia

• [1] Przygrodzki M., Gwóźdź R., Wakuliński Ł., Węzłowe i strefowe rozwiązania modelu rynku energii elektrycznej, Przegląd Elektrotechniczny, (2019), nr 10, s. 100–103
• [2] Borowski P. F., Zonal and Nodal Models of Energy Market in European Union, Energies, 2020; 13(16):4182
• [3] Bil J., Ure P., Ceny węzłowe jako mechanizm zarządzania ograniczeniami w systemie elektroenergetycznym, Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki, 6/2005, 108-111
• [4] Czosnyka M., Rynek mocy i jego wpływ na wysokość opłat za energię elektryczną, Przegląd Elektrotechniczny, (2022), nr 3, s. 138–142
• [5] Bartosik M., Polityka i porządek prawny w polskiej energetyce na tle polityki Unii Europejskiej, Przegląd Elektrotechniczny (2016), nr 9, s. 289–297
• [6] PJM Overview. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.pjm.com/-/media/about-pjm/ensuring-a-reliable-energy-transition/fact-sheet-for-policymakers.ashx
• [7] Fast Facts, spp.org. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.spp.org/about-us/fast-facts/
• [8] Navigating NYISO, Sustainable FERC Project. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://sustainableferc.org/navigating-nyiso/
• [9] CAISO Key Statistics. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.caiso.com/Documents/Key-Statistics-Jul-2021.pdf
• [10] Key Grid and Market Stats. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.iso-ne.com/about/key-stats
• [11] ERCOT Snapshot - Electric Reliability Council of Texas”. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://comptroller.texas.gov/economy/economic-data/energy/2023/ercot-snap.php
• [12] MISO Planning Overview. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.eesi.org/files/Clair_Moeller_021617.pdf
• [13] Nasza spółka w liczbach - PSE Raport. Dostęp: 20 maj 2024. [Online]. Dostępne na: https://raport.pse.pl/pse-i-otoczenie/nasza-spolka-w-liczbach
• [14] Schweppe F. C., Caramanis M. C., Tabors R. D., Bohn R. E., Spot Pricing of Electricity. Boston, MA: Springer US, 1988
• [15] Brown D. P., Zarnikau J., Woo C.-K., Does locational marginal pricing impact generation investment location decisions? An analysis of Texas’s wholesale electricity market, J Regul Econ (2020), t. 58, nr 2–3, s. 99–140
• [16] Hogan W. W., Contract Networks for Electric Power Transmission: Technical Reference. Harvard University, 1990
• [17] Benjamin R., Principles for Interregional Transmission Expansion, The Electricity Journal (2007), t. 20, nr 8, s. 36–47
• [18] Baratzadeh M., Sedaghati A., Financial Transmission Right effects on transmission expansion, International Research Journal of Engineering and Technology (2016) t. 03, nr 01.
• [19] Joskow P. L., Tirole J., Merchant Transmission Investement. National Bureau of Economic Research, luty 2003. [Online]. Dostępne na: http://www.nber.org/papers/w9534
• [20] Kristiansen T., Rosellón J., Merchant electricity transmission expansion: A European case study, Energy (2010), t. 35, nr 10, s. 4107–4115
• [21] Wu Z., Zheng R., Research on the impact of financial transmission rights on transmission expansion: A system dynamics model, Energy (2022), t. 239
• [22] Apt J., Lave L. B., Electric Gridlock: A National Solution. Public Utilities Fortnightly, 2003.
• [23] Przygrodzki M., Kwiatkowski M., „Ekonomiczno-rynkowa metodyka planowania rozwoju sieci przesyłowej owe”, Przegląd Elektrotechniczny (2014), nr 09, s. 118–121
• [24] Bertsch J., . Hagspiel, S, Just L., Congestion management in power systems: Long-term modeling framework and large-scale application, J Regul Econ (2016), t. 50, nr 3, s. 290–327
• [25] Benjamin R., A Further Inquiry into FTR Properties, USAEE, 2009
• [26] Eicke A., Schittekatte T, Fighting the wrong battle? A critical assessment of arguments against nodal electricity prices in the European debate, Energy Policy (2022), t. 170, s. 113220, lis. 2022, doi: 10.1016/j.enpol.2022.113220.
• [27] Mielczarski W., Rynek energii elektrycznej w Polsce - dokąd zmierzamy?, Elektroenergetyka Współczesność i Rozwój (2011), nr 2
• [28] Pollitt M. G., Locational Marginal Prices (LMPs) for Electricity in Europe? The Untold Story, Cambridge Working Papers on Economics 2023
• [29] Oren S. S., Spiller P. T., Varaiya P., Wu F., Nodal prices and transmission rights: A critical appraisal, The Electricity Journal (1995), t. 8, nr 3, s. 24–35
• [30] Złotecka D., Wpływ transformacji energetycznej na plany odbudowy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, Przegląd Elektrotechniczny (2024), nr 8, s. 97–100
• [31] Kozyra J., Increasing transmission potential of 110 kV alternating current lines, Przegląd Elektrotechniczny (2023), nr 11, s. 45–51