Analiza uwarunkowań i kosztów transportu kruszyw żwirowo-piaskowych koleją i samochodami ciężarowymi w Polsce

• Autorzy: Kryzia K. , Kopacz M.

Warianty tytułu

EN

The Analysis of the Conditions and Transport Costs of Gravel and Sand Aggregates by Rail and by Heavy Trucks in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obserwowany w ostatnich latach rozwój inwestycji w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym i infrastrukturalnym wymaga znacznych ilości kruszyw żwirowo-piaskowych. W sytuacji istotnych niedoborów kruszyw w regionach, w których popyt dominuje nad podażą zachodzi potrzeba transportowania kruszyw z regionów posiadających nadwyżki surowców. Ze względu na relatywnie niewielką cenę kruszyw żwirowo-piaskowych i wysokie koszty ich transportu, istotne jest wskazanie optymalnych kierunków przewozu, pozwalających na zbilansowanie rynku. Kluczowym elementem procesu bilansowania jest wybór środków transportu i określenie kosztów przewozu w kontekście istniejących ograniczeń infrastrukturalnych, komunikacyjnych i logistycznych. Do przewozu kruszyw w Polsce wykorzystywane są w zasadzie dwa rodzaje środków transportu − kolej i samochody ciężarowe. Wybór rodzaju środka transportu uwarunkowany jest możliwościami technicznymi przewozu, względami ekonomicznymi oraz ograniczeniami społecznymi i środowiskowymi. Transport kolejowy praktycznie nie występuje jako samodzielny środek przewozu, ponieważ zwykle za-chodzi konieczność dostarczenia kruszywa samochodem ciężarowym do rampy/bocznicy kolejowej, a później do odbiorcy. W artykule zaprezentowano wyniki analizy kosztów transportu kruszyw samochodami ciężarowymi i – oddzielnie − koleją. Badania przeprowadzono analizując aktualne ceny przewozu samochodami ciężarowymi o ładowności powyżej 20 ton. W przypadku kolei średnie koszty transportu ustalono biorąc pod uwagę aktualną taryfę przewozową oraz możliwe połączenia komunikacyjne. W publikacji wyprowadzono również wzory matematyczne, reprezentujące krzywe kosztów w funkcji odległości. Na tej podstawie określono graniczną opłacalną odległość przewozu analizowanymi środkami transportu względem siebie.

EN

Observed in recent years, the growth of investment in housing sector, industry and infrastructure requires a significant amount of sand and gravel aggregates. In the event of significant shortages of aggregates in particular provinces where demand dominates the supply the need to transport surplus aggregates occurs. Due to the relatively low price of sand and gravel aggregates and the high cost of transport, it is important to identify the optimal directions of trans-port allowing for the market balancing. A key element of the balancing process is the choice of means of transport and to determine the cost of transport in the context of existing constraints of infrastructure, communications and logistics. For the transport of rock raw materials used in Poland are basically two types of transport – rail and heave trucks. Selection of the type of transport is determined by the technical capabilities of transport and also by economic, social and environmental constraints. Rail transport is not an independent, because there is very often necessity to provide truck support to mine ramp, and later on − to end user. The article presents the results of sand and gravel aggregates costs analysis of transport by heavy trucks and – separately – by rail. The study was conducted by analyzing the current price of transport of heavy trucks with a capacity of over 20 tonnes. In the case of rail, average costs of transport are established taking into account the current tariff and possible connections. The publication also presents derived mathematical formulas representing the cost curves as a function of distance. On this basis, the marginal effective distance of different means of transport was estimated.

Słowa kluczowe

PL

surowce skalne; kruszywa żwirowo-piaskowe; transport kolejowy; transport samochodami ciężarowymi; popyt i podaż; analiza kosztów transportu

EN

raw materials; sand and gravel aggregates; rail transport; heavy truck transport; demand and supply; transport cost analysis

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Logistyka
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 4
• Strony: 4573--4583
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., rys., tab., wykr., pełen tekst na CD

Twórcy

autor

Kryzia K.

• IGSMiE PAN w Krakowie

autor

Kopacz M.

• IGSMiE PAN w Krakowie

Bibliografia

• [1] Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.: Analiza zapotrzebowania i możliwości produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych w trzech województwach północno-zachodniej części Polski. „Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN”, nr 85/2013, s. 65–77.
• [2] Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.: Koszty transportu kolejowego i samochodowego w kontekście bilansowania rynku surowców skalnych w Polsce. „Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały”, tom 136, nr 43/2013, s. 21–35.
• [3] Regulamin sprzedaży usług przewozów towarowych przez PKP CARGO SA obowiązujący od 1 stycznia 2014.
• [4] Tabela odległości między wybranymi miejscowościami w Polsce [w:] Polska – mapa samochodowa 2013/2014. Wydawca Rokard, 2013.
• [5] Taryfa towarowa PKP CARGO SA, obowiązująca od 1 stycznia 2013 r.
• [6] Wykaz odległości taryfowych PKP CARGO S.A. (www.pkp-cargo.pl/pl/clients/52/7/52/Odleglosci-taryfowe.html).