Zmiany powierzchni leśnej wybranych terenów osadniczych Ziemi Lubuskiej w latach 1822 -2003

• Autorzy: Wojterska M. , Szrama K.

Warianty tytułu

EN

Changes in forest area of chosen types of rural settlements in Ziemia Lubuska in the years 1822-2003

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad szatą roślinną różnych typów osadniczych prowadzone są na terenie zachodniej Polski od 2007 r. Wśród 140 analizowanych osad na terenie Ziemi Lubuskiej dominują owalnice (65) oraz ulicówki (25). Szczegółowe studia roślinności na poziomie kompleksów zbiorowisk przeprowadzono w 33 obiektach o najlepiej zachowanej strukturze, z których większość powstała w XIII i XIV wieku. W niniejszym opracowaniu dane te zostały uzupełnione o charakterystykę przemian krajobrazu w otoczeniu 15 z tych wsi, dla których dostępne były historyczne materiały kartograficzne. Szczególną uwagę zwrócono na zmiany powierzchni leśnej, jako wskaźnika natężenia antropopresji. Wykorzystano w tym celu mapy z lat 1822-1828, 1933-1938 oraz 2003. Dla każdego przedziału czasowego obliczony został udział powierzchniowy lasów. Uzyskane wyniki potwierdzają tendencję wzrostu powierzchni leśnej w ostatnich dziesięcioleciach, przy jednoczesnej wyraźnej dynamice przemian krajobrazu w całym analizowanym okresie. Podobny udział powierzchniowy lasów na mapach z lat 1822-28 i współczesnych nie oznacza trwałości kompleksów leśnych. W całym okresie objętym badaniami obserwowane jest powstawanie i zanikanie powierzchni leśnych.

EN

Vegetation studies in different types of settlements are conducted in western Poland since 2007. Out of 140 analysed settlements in the Ziemia Lubuska region, the most common were villages of oval (65) and linear (25) shape. For detailed vegetation studies conducted within spatial complexes, 33 settlements with best preserved structure have been chosen. Their origin has been traced back to the XIII or XIV century. In this study those data have been completed with the description of landscape transformation around 15 villages, for which the historical cartographic sources were available. The share of forests, as indicator of intensity of human impact has been estimated on the maps from the years 1822-1828, 1933-1938 and 2003. The obtained results confirm the tendency of the increment of forest area in last decades. There is however distinct dynamics in the landscape transformation. Similar share of forests on maps from 1822-28 and on contemporary ones does not indicate their persistence, there are observed both decline and emerging of new forest areas.

Słowa kluczowe

PL

zmiany powierzchni leśnej; krajobraz kulturowy; Ziemia Lubuska; mapy historyczne; GIS; stare lasy

EN

forest area changes; cultural landscape; Ziemia Lubuska; historical maps; GIS; ancient forest

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 16
• Strony: 181--190
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., ryc., tab., map., wykr.

Twórcy

autor

Wojterska M.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Poznań, Polska

autor

Szrama K.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Poznań, Polska

Bibliografia

• Filibrandt-Czaja A., 2009: Studia nad historią szaty roślinnej krajobrazu Borów Tucholskich. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Toruń: 1-131.
• Ihse, M., 1995: Swedish agricultural landscapes – patterns and changes during the last 50 years, studied by aerial photos. Landscape and Urban Planning 31: 21-37.
• Lachota A., 2009: Zmiany krajobrazu wiejskiego w Sudetach w okresie powojennym. Polskie Krajobrazy wiejskie dawne i współczesne. Prace Komsji Krajobrazu Kulturowego PTG 12, Sosnowiec: 130-139.
• Koch N.E., Skovsgaard J.P., 1999: Sustainable management of planted forests: some comparisons between central Europe and the United States. New Forest, 17: 11-22.
• Orczewska A., 2009: Wykorzystanie historycznych źródeł kartograficznych we współczesnych badaniach z zakresu ekologii lasu. Problemy ekologii krajobrazu 23: 155-160.
• Orczewska A., 2010: Odtwarzanie się roślinności runa we wtórnych lasach olszowych powstałych na gruntach porolnych w południowo-zachodniej Polsce. Acta Bot. Silesiaca 5: 5-26.
• Peterken G.P., 1974: A method for assessing woodland flora for conservation using indicator species. Biol. Conserv. 6(4): 239-245.
• Plit J., 2009: Przestrzenne zmiany użytkowania gruntów na Ziemi Sławieńskiej w ciągu ostatnich 400 lat. [w:] (red.) Rączkowski W., Sroka J. Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej. T. IX. Krajobrazy okolic Sławna. Sławno: 93-112.
• Plit J., 2010: Przestrzenne zmiany zasięgu lasów i gospodarowania w lasach gminy Polanów w ciągu ostatnich 400 lat. [w:] (red.) Rączkowski W., Sroka J. Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej. T. X. Miasto i gmina Polanów. Sławno-Polanów: 269-288.
• Wojterska M., Ratyńska H., Rączkowski W., 2007a: Współczesna struktura krajobrazu roślinnego średniowiecznych założeń osadniczych w zachodniej Polsce [w:] Sztuka kształtowania krajobrazu: materiały z międzyuczelnianej konferencji "Architektura krajobrazu kulturowego", (red.) Dreszer W. Akademia Sztuk Pięknych. Katedra Bioniki. Pracownia Fizjotektoniki, Poznań, s. 38-43.
• Wojterska M, Ratyńska H, Rączkowski W., 2007b: Vegetation of rural settlements in Western Poland versus their spatial structure and history. [in:] Cultural Landscapes – Changing Landscapes. The International Association for Vegetation Science: 50th Annual Symposium University of Swansea, 23-27.07.2007: 46-47.