Elektromagnetyczne zagrożenia balistyczne podczas służby funkcjonariuszy straży pożarnej

• Autorzy: Leszko W. , Gryz K.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.46.2.2017.1

Warianty tytułu

EN

The Electromagnetic Ballistic Hazards Faced by Fire Service Officers While on Duty

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Cel: Pole magnetostatyczne (PMS) może być przyczyną przemieszczania się obiektów metalowych (ferromagnetycznych), które stanowi duże zagrożenie dla infrastruktury technicznej i ludzi znajdujących się w otoczeniu silnego źródła takiego pola. Takie zagrożenie wywołane przemieszczaniem się przedmiotów ferromagnetycznych w polu magnetostatycznym (PMS) potocznie określane jest jako zagrożenie balistyczne lub zagrożenie latającymi przedmiotami. Celem prezentowanych badań była analiza warunków możliwego wystąpienia elektromagnetycznych zagrożeń balistycznych podczas prowadzenia przez strażaków zróżnicowanych działań operacyjnych (ratowniczych, gaśniczych, rozpoznawczo-kontrolnych lub ewakuacji ćwiczebnych), a także określenie podatności indywidualnego wyposażenia strażaków oraz sprzętu ratowniczego na oddziaływanie PMS. Projekt i metody: Podatność na PMS sprawdzono w badaniach zarówno indywidualnego wyposażenia strażaków, jak i sprzętu ratowniczego wykorzystywanego przez strażaków, stanowiącego wyposażenie pojazdu gaśniczego. Wyposażenie do badań wybrano na podstawie wizyt studyjnych w jednostkach ratowniczo-gaśniczych oraz wywiadów przeprowadzanych ze strażakami, analizy wymagań przepisów prawnych dotyczących funkcjonowania PSP, a także ogólnodostępnych materiałów szkoleniowych. Dla indywidualnego wyposażenia strażackiego oraz sprzętu ratowniczego, będącego na wyposażeniu wozu strażackiego, przeprowadzono doświadczalne badania podatności na oddziaływanie PMS wykonane z zastosowaniem magnesu ferrytowego charakteryzującego się minimalną wartością indukcji magnetycznej remanencji 0,37 T. Badania obejmowały obserwację położenia magnesu, zlokalizowanego swobodnie w odległości 5–10 cm od badanych elementów wyposażenia strażaka. Wyniki: Stwierdzono, że wyposażenie strażackie, charakteryzuje się niewielką podatnością na oddziaływanie PMS. Odmienna sytuacja jest w przypadku elementów sprzętu ratowniczego. Zagrożenia balistyczne mogą mieć miejsce szczególnie w otoczeniu silnych źródeł PMS, takich jak medyczne skanery i laboratoryjne spektrometry rezonansu magnetycznego oraz chwytaki lub separatory magnetyczne, i powodować np. uszkodzenia sprzętu, uszkodzenie ciała, a nawet utratę życia. Funkcjonariusze straży pożarnej prowadzący działania operacyjne w bliskim otoczeniu skanerów i spektrometrów rezonansu magnetycznego mogą być narażeni na tego typu niebezpieczeństwa (najczęściej w placówkach medycznych i naukowych) z uwagi na specjalne procedury dezaktywacji magnesów i natychmiastowego przerwania generacji silnego PMS. Wnioski: Rozporządzenie MSWiA dotyczące BHP w czasie pełnienia służby nie określa wymagań na wypadek prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych w narażeniu na silne PMS. Rozpoznanie, oznakowanie i eliminacja takich zagrożeń powinny być omawiane w ramach szkoleń i ćwiczeń dla strażaków.

EN

Aim: Static magnetic fields (SMF) can cause metal (ferromagnetic) objects to move and thus pose a serious hazard for the utilities and the people who are close to the source of strong SMF. These kinds of electromagnetic hazards are identified as “flying objects” or “ballistic hazards”. The aim of this study was to analyse the conditions in which electromagnetic ballistic hazards can occur during the operations of Fire Service officers (rescue, firefighting, reconnaissance/inspection and evacuation drills) and also to test personal firefighter equipment and rescue equipment for SMF susceptibility. Project and methods: SMF susceptibility was tested for both personal firefighter equipment and fire-engine rescue equipment. The equipment to be tested was selected based on study visits to fire and rescue departments, and on the basis of interviews with firefighters, and also based on an analysis of the laws governing the functioning of the State Fire Service, as well as commonly available training materials. Both the personal firefighter equipment and fire-engine rescue equipment were subjected to experimental testing for SMF susceptibility. A ferrite permanent magnet with a minimum remanence of 0.37 T was used for the testing. Field testing involved the observation of the magnet’s location, with the magnet located unconstrained within a distance of 5-10 cm from the tested firefighter equipment. Results: We have found that personal firefighter equipment is only moderately susceptible to SMF, while pieces of rescue equipment show higher susceptibility. Furthermore, we have concluded that strong SMF sources, such as, especially, magnetic resonance imaging scanners and spectrometers, magnetic grippers and separators, might pose ballistic hazards in their surroundings, causing, for instance, damage to the equipment, bodily injuries, or even death. Firefighters engaging in operations near magnetic resonance imaging scanners or spectrometers are very likely to be exposed to these kinds of hazards (usually in medical centres and research institutes), since the immediate deactivation of the SMF of these devices is impracticable in emergencies, as it requires complex procedures to be followed. Conclusions: The Regulation of the Ministry of the Interior governing the safety of firefighters on duty does not specify any safety requirements for operations in the proximity of strong SMF sources. The identification, signage and elimination of hazards should be discussed during firefighters’ training and exercises.

Słowa kluczowe

PL

pole magnetostatyczne; zagrożenia balistyczne; pośrednie zagrożenia elektromagnetyczne

EN

static magnetic field; ballistic hazards; indirect electromagnetic hazards

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 46, iss. 2
• Strony: 12--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Leszko W.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Gryz K.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• [1] Karpowicz J., Gryz K., Politański P., Zmyślony M., Narażenie na pole magnetostatyczne i zagrożenia zdrowia przy obsłudze skanerów rezonansu magnetycznego, „Med. Pr.” 2011, 62(3), 309–321.
• [2] Karpowicz J., Gryz K., Ocena zagrożeń balistycznych w placówkach diagnostyki obrazowej na podstawie badań eksperymentalnych, „Pol. J. Radiol.” 2013; 78(2), DOI: 10.12659/PJR.883943.
• [3] Portal internetowy „BEZPIECZNIEJ”, http://www.ciop.pl/bezpieczniej [dostęp: 10.09.2016].
• [4] Resnick R., Halliday D., Walker J., Fundamentals of Physics, 9th edition, 2012.
• [5] Chen D.W., Boy, 6, dies of skull injury during M.R.I., “NY Times” 2001; Jul 31:Sec. B:1,5 [electr. doc.] http://ducknetweb.blogspot.com/2010/06/mri-accident-earlier-this-year-kills.html [accessed: 30.06.2016].
• [6] Materiały dydaktyczne prezentowane podczas kursu podstawowego dla Ochotniczych Straży Pożarnych „Szkolenie strażaków-ratowników OSP cz. 1”, KM PSP w Warszawie, 9.05–13.06.2015.
• [7] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 listopada 2005 r. w sprawie umundurowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2006 r. Nr 4, poz. 25).
• [8] Biuletyn Informacyjny Państwowej Straży Pożarnej za rok 2013, KG PSP, Warszawa 2014.
• [9] Sikora R., Teoria pola elektromagnetycznego, Wydawnictwa Naukowo--Techniczne, wydanie 3, 1997.
• [10] Karpowicz J. (red.), Zagrożenia w placówkach diagnostyki obrazowej – wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasady profilaktyki, CIOP-PIB, Warszawa 2015, 50.
• [11] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109, poz. 719).
• [12] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690).
• [13] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 września 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. Nr 180, poz. 1115).
• [14] Rozporządzenie Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.06.2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pola elektromagnetyczne (Dz.U. poz. 950).
• [15] Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27.06.2016 r. zmieniające rozporządzanie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. poz. 952).
• [16] PN-93/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.
• [17] PN-74/T-06260 Źródła promieniowania elektromagnetycznego. Znaki ostrzegawcze.
• [18] PN-ISO 7010:2012 Symbole graficzne. Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. Zarejestrowane znaki bezpieczeństwa.