Andrzej Tomaszewski's "Pluralistic conservation philosophy" as a challenge: Do we have a problem with European identity?

• Autorzy: Krawczyk Janusz

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.6480

Warianty tytułu

PL

"Pluralistyczna filozofia ochrony przyrody" Andrzeja Tomaszewskiego jako wyzwanie: Czy mamy problem z tożsamością europejską?

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the well-known and frequently cited article by Prof. Andrzej Tomaszewski, Towards a Pluralistic Philosophy of Conservation in the 21st Century, from 2002, the history of heritage conservation was divided into three periods. The earliest was called the period of “primary pluralism” because the diversity of concepts and approaches to conservation issues resulted from the isolation of individual “cultural areas” on the world map. The specificity of the second period was determined by efforts to unify the theoretical foundations of conservation work by popularising European experiences and models which, as it was once believed, were universal. The third period, which Tomaszewski believed we entered at the beginning of the 21st century, should be a time of “universal pluralism”, and the contemporary philosophy of conservation, focused on the issues of protecting cultural diversity on a global scale, will no longer turn against local experiences and traditions. The article aims to analyse the assumptions of the pluralism postulated by Tomaszewski in the context of the development of heritage studies and the transformation of UNESCO's global conservation policy. The periodisation proposed by Tomaszewski will be used as a primary reference for analyses aimed at identifying those trends in contemporary conservation discourse that engage in polemics with Eurocentric views. In the summary of considerations on Eurocentrism, an attempt will also be made to answer whether the progressive relativisation of European conservation traditions and values ​​is equivalent to their invalidation as a starting point for new regional concepts for the protection and conservation of architectural heritage. The article will use the results of an analysis of UNESCO and ICOMOS documents, current research by conservation theorists and selected publications in contemporary heritage studies.

PL

W znanym i często cytowanym artykule prof. Andrzeja Tomaszewskiego "Towards a Pluralistic Philosophy of Conservation in the 21st Century" z 2002 roku historia ochrony dziedzictwa została podzielona na trzy okresy. Najwcześniejszy z nich nazwano okresem „pierwotnego pluralizmu”, ponieważ różnorodność koncepcji i podejść do zagadnień konserwatorskich wynikała z wyodrębnienia się na mapie świata poszczególnych „obszarów kulturowych”. Specyfikę drugiego okresu wyznaczały dążenia do ujednolicenia teoretycznych podstaw działań konserwatorskich poprzez popularyzację europejskich doświadczeń i modeli, które - jak niegdyś sądzono - miały charakter uniwersalny. Trzeci okres, w który zdaniem Tomaszewskiego wkroczyliśmy na początku XXI wieku, ma być czasem „uniwersalnego pluralizmu”, a współczesna filozofia konserwatorska, skupiona na zagadnieniach ochrony różnorodności kulturowej w skali globalnej, nie będzie już obracać się przeciwko lokalnym doświadczeniom i tradycjom. Celem artykułu jest analiza założeń postulowanego przez Tomaszewskiego pluralizmu w kontekście rozwoju studiów nad dziedzictwem i transformacji globalnej polityki konserwatorskiej UNESCO. Zaproponowana przez Tomaszewskiego periodyzacja posłuży jako podstawowy punkt odniesienia dla analiz mających na celu identyfikację tych nurtów we współczesnym dyskursie konserwatorskim, które podejmują polemikę z poglądami europocentrycznymi. W podsumowaniu rozważań na temat europocentryzmu podjęta zostanie również próba odpowiedzi na pytanie, czy postępująca relatywizacja europejskich tradycji i wartości konserwatorskich jest równoznaczna z ich unieważnieniem jako punktu wyjścia dla nowych regionalnych koncepcji ochrony i konserwacji dziedzictwa architektonicznego. W artykule wykorzystane zostaną wyniki analizy dokumentów UNESCO i ICOMOS, aktualne badania teoretyków konserwacji oraz wybrane publikacje z zakresu współczesnych studiów nad dziedzictwem.

Słowa kluczowe

EN

conservation theory; Nara Document; pluralism; conservation Eurocentrism; difficult heritage

PL

teoria konserwacji; Dokumenty Nara; pluralizm; europocentryzm konserwatorski; trudne dziedzictwo

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 21
• Strony: 51--61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Krawczyk Janusz

• Faculty of Fine Arts, Nicolaus Copernicus University in Toruń

• https://orcid.org/0000-0002-3518-6023

Bibliografia

• 1. Araoz, G.F. (2015). Tendencje dziedzictwa dziś i jutro – z perspektywy ewolucji filozofii i teorii konserwacji; Heritage trends today and tomorrow as seen from evolving conservation philosophy and practice. Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation, (44), 9-18. DOI: 10.17425/WK44CONSERVATION.
• 2. Brumann, Ch. (2018). Anthropological Utopia, Closet Eurocentrism, and Culture Chaos in the UNESCO World Heritage Arena, Anthropological Quarterly”, t. 91, no 4, 1203-1233. DOI: 10.1353/anq.2018.0063.
• 3. Cameron Ch., & Rössler, M. (2013). Many Voices, One Vision: The Early Years of the World Heritage Convention, London : Routledge.
• 4. Choay, F. (1992). L’Allégorie du patrimoine, Paris: Éd. du Seuil.
• 5. Falser, M. (2015). Cultural Heritage as Civilizing Mission: Methodological Considerations. In: Cultural Heritage as Civilizing Mission: From Decay to Recovery. (1-32): Heidelberg: Springer.
• 6. Gfeller, A.É. (2017). The Authenticity of Heritage: Global Norm-Making at the Crossroads of Cultures. The American Historical Review”, 122(3), 758-791. DOI:10.1093/ahr/122.3.758.
• 7. Glendinning, M. (2013). The Conservation Movement: A History of Architectural Preservation, Antiquity to Modernity. London: Routledge.
• 8. Harrison, R. (2010a). What is heritage. In: Understanding the Politics of Heritage. (5-42): Manchester: Manchester University Press.
• 9. Harrison, R. (2010b). The politics of heritage, In: Understanding the Politics of Heritage. (154-196): Manchester: Manchester University Press.
• 10. Harrison, R. (2013). Heritage. Critical Approaches. London: Routledge.
• 11. Huxley, J. (1946). UNESCO: Its Purposes and Its Philosophy. London: Preparatory Commission of the UN Educational, Scientific, and Cultural Organization.
• 12. ICOMOS, (1996). 10th General Assembly Colombo Proceedings. Padukka: ICOMOS Sri Lanka. (https://openarchive.icomos.org/id/eprint/1679/1/AG1993.pdf) (retrieved: 20.10.2022).
• 13. Kołakowski, L. (1990). Szukanie barbarzyńcy. Złudzenia uniwersalizmu kulturalnego. In: Cywilizacja na ławie oskarżonych. (7-36): Warszawa: ResPublica.
• 14. Kondylis, P. (2013). Etyczne zabarwienie liberalnej utopii. Studia z Historii Filozofii, 3(4), 33-44. DOI 10.12775/szhf.2013.030.
• 15. Krawczyk, J. (2024). The Venice Charter in the light of research on conservation Eurocentrism; Karta Wenecka w świetle badań nad europocentryzmem konserwatorskim. Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation, 79.
• 16. Labadi, S. (2005). A review of the Global Strategy for a balanced, representative and credible World Heritage List 1994–2004. Conservation and Management ofArchaeological Sites, 7:2, 89-102, DOI: 10.1179/135050305793137477.
• 17. Larsen, K. (1995). Preface. In: Nara Conference on Authenticity in Relation to the World Heritage Convention, Nara, Japan, 1–6 November 1994: proceedings. (xi-xiv): Trondheim: Tapir Publishers.
• 18. Luxen, J.-L. (1995). Approches de L’authenticité: modestie et pluralism, In: Nara Conference on Authenticity in Relation to the World Heritage Convention, Nara, Japan, 1–6 November 1994: proceedings. (371-374): Trondheim: Tapir Publishers.
• 19. Meskell, L. (2018). A Future in Ruins: UNESCO, World Heritage, and the Dream of Peace, Oxford–New York: Oxford University Press.
• 20. Nara Document on Authenticity, (1995). In: Nara Conference on Authenticity in Relation to the World Heritage Convention, Nara, Japan, 1–6 November 1994: proceedings. (xxi-xxvi): Trondheim: Tapir Publishers.
• 21. Passini, M., Le patrimoine à l’épreuve de l’histoire transnationale. Circulations culturelles et évolutions du régime patrimonial pendant les années 1930. In: Vingtième Siècle. Revue d'histoire. 137, 49-61. DOI: 10.3917/ving.137.0049.
• 22. Pressouyre, L. (1993). La Convention du patrimoine mondial, vingt ans après. Paris: Editions UNESCO.
• 23. Rehling, A. (2014). Kulturen unter Artenschutz”? Vom Schutz der Kulturschätze als Gemeinsames Erbe der Menschheit zur Erhaltung kultureller Vielfalt. In: Global Commons im 20. Jahrhundert: Entwürfe für eine globale Welt. (109-138): Berlin, München, Boston: De Gruyter Oldenbourg.
• 24. Schatt-Babińska, K (2016). Europocentryczne i dalekowschodnie spojrzenie na wartość autentyzmu zabytku – dokument z Nara jako próba pogodzenia odmiennych poglądów. Gdańskie Studia Azji Wschodniej, 10, 28-40. DOI: 10.4467/23538724GS.16.014.6171.
• 25. Smith, L. (2006). Uses of Heritage. London: Routledge.
• 26. Sroczyńska, J. (2021). Wartość społeczna zabytków architektury w świetle wybranych dokumentów UNESCO, ICOMOS, Rady Europy, kształtujących teorię ochrony dziedzictwa kulturowego; The Social Value of Architectural Monuments in the Light of Selected Documents of UNESCO Icomos, the Council of Europe, Shaping the Theory of Cultural Heritage Protection. Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation”, 65, 7-19, DOI: 10.48234/WK65MONUMENTS.
• 27. Stoczkowski, W. (2009). UNESCO’s doctrine of human diversity: A secular soteriology?. Anthropology Today, 25(3), 7-11. DOI: 10.1111/j.1467-8322.2009.00666.x.
• 28. Stubbs, J.H. (2009). Time Honored: A Global View of Architectural Conservation, Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
• 29. Szmygin, B. (2023). Współczesna teoria konserwatorska w świetle tekstów doktrynalnych – zmiana paradygmatu. In: Międzynarodowe teksty doktrynalne w ochronie i konserwacji zabytków, (31-43): Lublin, Warszawa: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS POLSKA.
• 30. Tomaszewski, A. (2000). Ku pluralistycznej filozofii konserwatorskiej w XXI wieku. Ochrona Zabytków, 1, 1-4.
• 31. Tomaszewski, A. (2002) Towards a pluralistic philosophy of conservation. In: Estrategias relativas al patrimonio cultural mundial. La salvaguarda en un mundo globalizado. Principios, practicas y perspectivas. 13th ICOMOS General Assembly and Scientific Symposium. Actas. (212-215): Madrid: Comité Nacional Español del ICOMOS.
• 32. Understanding the Politics of Heritage. (2010). Manchester: Manchester University Press.
• 33. UNESCO, Mexico City Declaration on Cultural Policies. World Conference on Cultural Policies Mexico City, 26 July – 6 August 1982, (https://culturalrights.net/descargas/drets_culturals401.pdf) (retrieved: 17.03.2022).
• 34. World Heritage Committee, (1994). Report of the Expert Meeting on the "Global Strategy" and Thematic Studies for a Representative World Heritage List (20-22 June 1994) (WHC-94/CONF.003/INF.6), (https://whc.unesco.org/en/documents/1566) (retrieved: 21.05.2023).
• 35. World Heritage Committee. (1997). Twenty-first Session, Naples, Italy, 1-6 December 1997, Report, WHC-97/CONF.208/17, https://whc.unesco.org/archive/repcom97.htm (retrieved: 30.11.2022).