Przejawy mineralizacji polimetalicznej w strukturze elewacji Brudzowic (Siewierza) na bloku górnośląskim (południowa Polska)

• Autorzy: Markowiak Marek , Habryn Ryszard

Identyfikatory

DOI

10.7306./2020.18

Warianty tytułu

EN

Polymetallic hydrothermal mineralization of the Brudzowice (Siewierz) elevation structurein the Upper Silesian Block (southern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the northern part of the Upper Silesian Block, there is a latitudinal structure, several kilometres wide, stretching from Zawiercie through Siewierz towards Tworóg, where Devonian carbonate formations occur directly under the Triassic overburden. This tectonically controlled elevated structure, redefined in this paper as the Brudzowice (Siewierz) elevation, is the effect of Variscan restructuring of the area, which was accompanied by magmatism carrying polymetallic mineralization, and by intense erosion reaching the Lower Devonian formations. The Bibiela PIG-1 borehole, drilled in 2016, revealed the presence of Ordovician and Ediacaran clastics under the Devonian, in which metasomatic changes and ore mineralization located within the range of low-temperature hydrothermal effects associated with an acid magmatic intrusion were observed. A complex ore association with Cu, Fe, Zn, Pb, and Ni and As minerals have been found. The presence of chalcopyrite extends the list of documented manifestations of copper mineralization in the Upper Silesian Block, so far observed in the late Paleozoic and Lower Triassic formations, thus indicating the prospect for further exploration in this area.

Słowa kluczowe

PL

odwiert Bibiela PIG-1; Blok Górnośląski; konstrukcja elewacji Brudzowice; Siewierz; ordowik; ediakar; mineralizacja polimetaliczna

EN

Bibiela PIG-1 borehole; Upper Silesian Block; Brudzowice elevation structure; Siewierz; Ordovician; Ediacaran; polymetallic mineralization

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 68, nr 6
• Strony: 511--525
• Opis fizyczny: Biblogr. 25 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Markowiak Marek

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Górnośląski, ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200Sosnowiec

autor

Habryn Ryszard

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Górnośląski, ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200Sosnowiec

Bibliografia

• 1. BOLEWSKI A. 1982 - Mineralogia szczegółowa. Wyd. Geol., Warszawa.
• 2. BUŁA Z. (red.), HABRYN R., KRIEGER W., KUREK S., MARKOWIAK M., WOŹNIAK P. 2002 - Atlas geologiczny paleozoiku bez permu w strefie kontaktu bloków górnośląskiego i małopolskiego. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 3. BUŁAZ., HABRYN R. (red.) BUŁAZ., BYŚ I., FLOREK R., HABRYN R., JACHOWICZ M., KWARCIŃSKI J., LASKOWICZ R., LISZKA B., MADEJ K., MAKSYM A., MARKOWIAK M., PIETRUSIAK M., PROBULSKI J., RYŁKO W., SALWA S., SIKORA R., STARYSZAK G., TABOL-WÓJCIK P., TOMAŚ A., ZACHARSKI J. 2008 - Atlas geologiczno-strukturalny paleozoicznego podłoża Karpat zewnętrznych i zapadliska przedkarpackiego. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 4. CZERNY J., HEFLIK W., MUSZYŃSKI M. 2000 - Granitoid and dioritic enclaves in the porphyries of the Cracow area. Pol. Tow. Miner. Pr. Spec., 17: 18-19.
• 5. EKIERT F. 1971 - Budowa geologiczna podpermskiego podłoża północno-wschodniego obrzeżenia GZW. Pr. Inst. Geol., 66: 5-77.
• 6. GŁADYSZ J., ŚLIWIŃSKI S. 1979 - Nowe dane o mineralizacji cynkowo-ołowiowej w obszarze siewierskim. Prz. Geol., 27 (12): 677-683.
• 7. HABRYN R. i in. 2017 - Dokumentacja geologiczna otworu badawczego Bibiela PIG-1 dla potrzeb przedsięwzięcia z dziedziny geologii pod tytułem „Program wierceń badawczych państwowej służby geologicznej PIG-PIB - Wiertnicze zbadanie nierozpoznanych profili prekambru i dolnego paleozoiku w północno-wschodniej części bloku górnośląskiego i ich potencjału złożowego. Etap I - otwór badawczy Bibiela PIG-1”. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 8. JAMBOR J.L., KOVALENKER V.A., ROBERTS A.C. 2003 - New mineral names. American Mineralogist, 88: 931-935.
• 9. LEWANDOWSKA A., BOCHENEK K. 2001 - Mineralogia nowych ksenolitów granitoidowych z ryodacytów z Zalasu. Prz. Geol., 49 (4): 346.
• 10. LISITSIN D.V., DOBROVOL'SKAYA M.G., TSEPIN A.I., SHCHERBACHEV D.K., TRUBKIN N.V., KONONKOVA N.N. 2002 – Sulfide mineralization in high-alkaline pegmatites of the Koashva deposit (Khibiny massif, Kola Peninsula). Geol. Ore Deposits, 44: 385-395.
• 11. MARKIEWICZ J., MARKOWIAK M. 1998 - Inwentaryzacja (kolekcja skał i baza danych) paleozoicznych skał krystalicznych i piroklastycznych regionu krakowsko-częstochowskiego. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
• 12. MARKOWIAK M. 2015 - Charakterystyka mineralizacji kruszcowej na tle przeobrażeń termiczno-metasomatycznych skał w rejonie Żarek-Kotowic. Pr. Państw. Inst. Geol., 203: 1-74.
• 13. MIKULSKI S.Z., MARKOWIAK M., SADŁOWSKA K. CHMIELEWSKI A., ZIELIŃSKI G. 2015 - Pilotażowe badania pierwiastków ziem rzadkich (REE) w strefie kontaktu bloku górnośląskiego z blokiem małopolskim. Biul. Państw. Inst. Geol., 465: 77-98.
• 14. MIKULSKI S. Z., WILLIAMS I. S., MARKOWIAK M. 2019 - Carboniferous-Permian magmatism and Mo-Cu (W) mineralization in the contact zone between the Małopolska and Upper Silesia Blocks (south Poland): an echo of the Baltica-Gondwana collision. Inter. J. Earth Sci., 108: 1467-1492.
• 15. MUSZYŃSKI M., CZERNY J. 1999 - Granitoid autoliths from the porphyry of Zalas near Krzeszowice. Mineral. Pol., 30 (1): 85-94.
• 16. OSZCZEPALSKI S., MARKOWIAK M., MIKULSKI S. Z., LASOŃ K., BUŁA Z., HABRYN R. 2010 - Porfirowa mineralizacja Mo-Cu-W w utworach prekambryjsko-paleozoicznych - analiza prognostyczna strefy kontaktu bloków górnośląskiego i małopolskiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 439: 339-354.
• 17. PAŃCZYK M., MARKOWIAK M., ZIELIŃSKI G., GIRO L. 2012 - Mineralizacja kruszcowa w obrębie zmetasomatyzowanej intruzji magmowej w rejonie Koziegłów (blok górnośląski). Biul. Państw. Inst. Geol., 448 (2): 359-370.
• 18. PAŃCZYK M., CZUPYT Z., GIRO L., RECHOWICZ M. 2017 - Charakterystyka petrograficzna skał magmowych. [W:] Habryn R. (red.), Dokumentacja geologiczna otworu badawczego Bibiela PIG-1 dla potrzeb przedsięwzięcia z dziedziny geologii pod tytułem „Program wierceń badawczych państwowej służby geologicznej PIG-PIB - Wiertnicze zbadanie nierozpoznanych profili prekambru i dolnego paleozoiku w północno-wschodniej części bloku górnośląskiego i ich potencjału złożowego. Etap I - otwór badawczy Bibiela PIG-1”. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 19. PIECZONKA J. 2010 - Polymetallic mineralization in Triassic strata of the NW part of the Kraków-Częstochowa Monocline. Mineralogia, 41 (1-2): 35-53.
• 20. ROSENBAUM M. (red.) 2017 - Odczytano z torfowisk. Początki i sposoby pozyskiwania metali na terenie tarnogórskiego obszaru kruszconośnego. Katalog wystawy. Stow. Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, Tarnowskie Góry.
• 21. SIEDLECKI S. 1954-Utwory paleozoiczne okolic Krakowa. Biul. Inst. Geol., 73: 1-224.
• 22. SMITH D.G.W., NICKEL E.H. 2007 - A system of codification for unnamed minerals: Report of the Subcommittee for Unnamed Minerals of the IMA Commission on New Minerals, Nomenclature and Classification. Canadian Mineralogist, 45: 983-1055.
• 23. ŚLIWIŃSKI S. 1960 - Skały wulkaniczne i dolomityzacja wapieni dewońskich w Dziewkach (koło Siewierza). Rudy i Met. Nieżel., 5 (11): 474-478.
• 24. TRDLIČKA Z., HOFFMAN V. 1976 - Untersuchungen der chemischen Zusammensetzung der Gangkarbonate von Kutna Hora (ČSSR). Freib. Forschungshefte, C321: 29-81.
• 25. ŻABA J. 1999 - Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych w strefie granicznej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 166: 1-162.