Porównanie metod odwzorowania wielowarstwowego układu krążenia wód systemu wodonośnego w rejonie ujęcia Lis na modelach lokalnych i regionalnych

• Autorzy: Matusiak M. , Dąbrowski S. , Rynarzewski W.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.5051

Warianty tytułu

EN

Comparison of local and regional groundwater flow modeling approaches of the multilayer groundwater system in the vicinity of the Lis groundwater intake

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizie poddano obszar o pow. 27 km2, który stanowi wycinek systemu wodonośnego doliny Prosny w rejonie Kalisza. Obszar ten wielokrotnie był przedmiotem badań modelowych, zarówno szczegółowych – w celu określenia zasobów i wyznaczenia strefy ochronnej ujęcia Lis dla Kalisza, jak i regionalnych – w celu udokumentowania zasobów dyspozycyjnych zlewni Prosny. Ponadto obszar objęto analizą modelową w celu określenia wielkości eksploatacji poziomu górnojurajskiego, stanowiącego z pozoru odrębny system krążenia w stosunku do systemów czwartorzędowych. Sporządzone modele różniły się rozmiarem zastosowanej siatki dyskretyzacyjnej (100, 125, 250 i 500 m), schematyzacją układu krążenia (dwu-, trój- i siedmiowarstwowy), a także programami użytymi do ich konstrukcji (Hydrylib i Modflow). Przepływy wód podziemnych analizowano w badaniu filtracji ustalonej. Otrzymane wyniki wykazują zasadniczy wpływ na wyniki bilansu przepływu wód schematyzacji warstwowego układu krążenia oraz rozmiaru siatki dyskretyzacyjnej oraz konieczność uwzględniania drenażu regionalnego wgłębnych poziomów wodonośnych w lokalnych modelach szczegółowych ujęć.

EN

We analyzed 27 km2 of the Prosna valley aquifer near Kalisz. The region was previously a subject of four model-based studies of local and regional range. Furthermore, additional modelling researches were conducted that aimed at evaluation of Upper Jurassic aquifer exploitation, which seems to be a separate groundwater circulation system. The models used in the analyses differed in terms of grid size (100, 125, 250 and 500 m), groundwater circulation scheme (two-, three- or seven-layered), and the software used (Hydrylib or Modflow). The results of groundwater steady-state flow indicate the essential influence of the groundwater circulation scheme and the mesh size on groundwater flow balance. It also emphasizes the importance of deep aquifers in the detailed model-based study in the case of groundwater intakes located within the river valleys of regional drainage range.

Słowa kluczowe

PL

modele przepływu quasi 3-D i 3-D; model lokalny i regionalny; bilans przepływu systemu wodonośnego doliny Prosny

EN

quasi 3-D and 3-D groundwater flow models; local and regional groundwater flow modelling; Prosna valley groundwater system balance

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 471, Hydrogeologia, z. 15
• Strony: 97--107
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Matusiak M.

• Hydroconsult Sp. z o.o., ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

autor

Dąbrowski S.

• Hydroconsult Sp. z o.o., ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

autor

Rynarzewski W.

• Hydroconsult Sp. z o.o., ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

Bibliografia

• [1] DĄBROWSKI S., PRZYBYŁEK J., 2012 – Ocena prognoz zasobów eksploatacyjnych poprzez porównanie szacunków zasobowych z wynikami długotrwałej eksploatacji ujęć wód podziemnych (studium metodyczne). Bogucki Wydaw. Nauk., Poznań.
• [2] DĄBROWSKI S., MATUSIAK M., OLEJNIK Z., DĄBROWSKA M., FLIEGER M., PAWLAK A., 2008 – Dodatek do „Dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych w kat. „B” na ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych – rejon Lis – Zadowice k. Kalisza” opracowanej w K.G. ZACHÓD we Wrocławiu w 1978 r., zawierający propozycję strefy ochronnej ujęcia komunalnego Lis w Kaliszu [niepubl.]. Arch. Hydroconsult Sp. z o.o., Poznań.
• [3]. DĄBROWSKI S., RYNARZEWSKI W., ZACHAŚ-JANECKA J., WESOŁOWSKI K., MATUSIAK M., KRYSZCZYŃSKA I., KOTLICKI A., PAWLAK A., 2015 – Dokumentacja hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 311 Zbiornik rzeki Prosna [niepubl.]. Arch. Hydroconsult Sp. z o.o., Poznań.
• [4] DĄBROWSKI S., RYNARZEWSKI W., ŚLIWKA S., 2017 – Odnawialność systemu wodonośnego zlewni Prosny według badań modelowych i oceny odpływu podziemnego metodami hydrologicznymi. Prz. Geol., 65, 11/2: 1189–1196.
• [5] MATUSIAK M., 2017 – Kształtowanie się zasobów wód podziemnych i warunki ich eksploatacji w utworach jury i kredy rejonu Kalisza w świetle badań modelowych [rozpr. doktor.; niepubl.]. Arch. UAM, Poznań.
• [6] MATUSIAK M., PRZYBYŁEK J., 2017 – Wykorzystanie niestacjonarnego modelu przepływu do oceny rzeczywistej wielkości eksploatacji wód podziemnych z piętra jurajsko-kredowego w obszarze intensywnych nawodnień rolniczych w rejonie Kalisza. Prz. Geol., 65, 11/2: 1218–1224.
• [7] MATUSIAK M., OLEJNIK Z., DĄBROWSKA M., FLIEGER- SZYMAŃSKA M., 2010 – Badania modelowe dla potrzeb ustanowienia strefy ochronnej ujęcia Lis w dolinie Prosny. W: Materiały na XVIII sympozjum naukowo-techniczne pt. „Dokumentowanie i eksploatacja małych i średnich ujęć wód podziemnych”. PZITS, Częstochowa.
• [8] MICHALAK J., 2007 – Wysokorozdzielcze hydrogeologiczne modele przepływu. W: XIII Sympozjum „Współczesne problemy hydrogeologii”, Kraków-Krynica 21–23 czerwca 2007: 707–714.
• [9] PLECZYŃSKI J., PRZYBYŁEK J., 1974 – Problematyka dokumentowania zasobów wód podziemnych w dolinach rzecznych. Wydaw. Geol., Warszawa.
• [10] PRZYBYŁEK J., DĄBROWSKI S., 2013 – Doliny rzeczne i pradoliny jako odrębne systemy wodonośne w badaniach i dokumentowaniu hydrogeologicznym. Biul. Państw. Inst. Geol., 456: 471–478.
• [11] RYNARZEWSKI W., DĄBROWSKI S., ZACHAŚ-JANECKA J., FILIPIAK P., FLIEGER-SZYMAŃSKA M., WESOŁOWSKI K., JANISZEWSKA B., MATUSIAK M., KRYSZCZYŃSKA I., OLEJNIK Z., STRABURZYŃSKA-JANISZEWSKA R., DĄBROWSKA M., PAWLAK A., KOTLICKI A., ŚLIWKA R., JEDYNAK A., OLEJNICZAK J., RYBAK P., SOBCZAK A., NOWAK R., PIOTROWSKA K., MIKOŁAJCZYK M., GAWRON M., PATEREK A., TYRALSKI M., DĘBICKA K., 2016 – Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych zlewni Prosny. Niepubl. Arch. Hydroconsult Sp. z o.o., Poznań.
• [12] STAŚKO S., 2004 – Modele wielowarstwowe czy zespolone. Doświadczenia w trakcie modelowania zlewni Łupawy i obszaru oleśnicko-nieciszowskiego. W: Modelowanie przepływu wód podziemnych (red. J. Gurwin, S. Staśko), Acta Univ. Wratisl., Hydrogeol., 2729: 225–237.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).