The influence of the reformation on the design and furnishing of new castle chapels, lutheran churches, and the adaptation of catholic sacred buildings in the Duchy of Pomerania

• Autorzy: Arlet Joanna

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2023.55.E-01

Warianty tytułu

PL

Wpływ reformacji na formę i wyposażenie nowych kaplic zamkowych, kościołów luterańskich i na adaptacje katolickich budowli sakralnych na terenie Księstwa Pomorskiego

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The sacred architecture underwent transformations following the conversion of the Duchy of Pomerania to Protestantism in 1534. The scope and direction of changes in the forms of churches and Protestant chapels, as well as key elements of their furnishings, were the subjects of research and analysis. This encompassed structures constructed as Protestant places of worship, selected Gothic churches adapted for the new rite, and timber-framed churches built with post-and-beam construction techniques from 1534 until the end of the Griffin dynasty's rule. Due to sporadic alterations in the forms and structures of these objects, particular attention was paid to their design and details, including altars, pulpits, and baptismal fonts.

PL

Architektura sakralna uległa przekształceniu po przejściu Księstwa Pomorskiego na protestantyzm w 1534 r. Tematem badań i analiz był zakres i kierunek zmian form kościołów i kaplic protestanckich oraz kluczowych elementów wyposażenia. Objęto nimi obiekty wznoszone jako protestanckie, wybrane kościoły gotyckie przekształcone do nowego rytu i kościoły drewniane o konstrukcji ryglowej wznoszone od 1534 do końca panowania dynastii Gryfitów. Ze względu na sporadyczne przekształcenia form i konstrukcji obiektów zwrócono uwagę na formę i detal: ołtarzy, ambon, chrzcielnic.

Słowa kluczowe

EN

Duchy of Pomerania; Protestantism; sacred architecture

PL

Księstwo Pomorskie; protestantyzm; architektura sakralna

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 55
• Strony: 277--304
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot.

Twórcy

autor

Arlet Joanna

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland. Faculty of Architecture, Department of History and Theory of Architecture

• https://orcid.org/0000-0001-5476-1698

Bibliografia

• [1] Adamiak J, Pillep R., Zabytki architektury i sztuki NRD, Przewodnik, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1989, ISBN 83-213-3410-5, s.1-383.
• [2] Arlet J., Drewniane budownictwo szkieletowe na Pomorzu Zachodnim, Wyd. Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin, 2004 r., ISBN 83-88764-58-6, s. 1-173.
• [3] Arlet J., Impact of House of Griffins’ Dynastic Policy on West Pomeranian Architecture / Wpływ polityki dynastycznej Gryfitów na Architekturę Pomorza Zachodniego, Przestrzeń i Forma, nr 29, Szczecin 2017, e – ISSN 2391-7725 / ISSN 1895-3247, s. 169-186.
• [4] Buske Norbert, Die pommersche Kirchenordung von Johannes Bugenhagen 1535, Wyd. Union Verlag, Berlin 1985.
• [5] Filipowiak Wł., Januszkiewicz B. Mecenat artystyczny książąt Pomorza Zachodniego, Wydawnictwo: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Wydział Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie, Szczecin 1990.
• [6] Harasimowicz Jan Protestancka architektura kościelna XVI-XVIII wieku w Polsce i krajach sąsiednich, Rocznik Historii Sztuki, tom XLII PAN, 2017.
• [7] Kochanowska J., Wybrane problemy konserwacji wyposażeń kościołów poewangelickich na terenie Pomorza Zachodniego i nowej Marchii w latach 80.-90. XX w. Portal Architektura sakralna Pomorza Zachodniego, 2006.
• [8] Kochanowska J. Perły Pomorza, Wydawnictwo Oficyna IN PLUS, Szczecin 2011, ISBN 978 83 89402 81 3, s. 1-239.
• [9] Leder H. G., Buske N., Reform und Ordnung aus dem Wort. Johannes Bugenhagen und die Reformation im Herzogtum Pommern, Berlin 1985.
• [10] Łoziński Jerzy, Pomniki sztuki w Polsce, Pomorze, Wyd. Arkady 1992, ISBN 83-213-3558-6, t II, cz. I, s. 1- 507.
• [11] Makała R. Złoty wiek Pomorza w XVI i XVII w., Wydawnictwo: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Szczecin 2013 r. ISBN 978-83-63365-12-7.
• [12] Rębas M. Śladami Lubinusa, przewodnik niezwykły, Wydawnictwo Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 2014, ISBN 978-83-60816-60-8.
• [13] Wisłocki M., Sztuka protestancka na Pomorzu 1535-1684, Biblioteka Naukowa Muzeum Narodowego w Szczecinie, Szczecin 2005 r., ISBN 83-86136-20-0, s. 1-492.
• [14] Wisłocki M. Protestanckie adaptacje ołtarzy średniowiecznych na Pomorzu w XVI i XVII w., „Materiały Zachodniopomorskie”, XLII, 1996, s. 1-403.
• [15] Wisłocki M. Wybrałem cię spośród ludu”. Uwagi o relacjach między władzą, religią i pobożnością w sztuce luterańskiej około roku 1600, Kwartalnik Quart nr 3, Wrocław 2021 PL ISSN 1896-4133, s. 56-73, https://quart.uni.wroc.pl/pdf/61/Quart61_05_Wislocki.pdf

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).