Structural-textural nature and sorption properties of limestones from the mesozoic-neogene contact zone in the Bełchatów deposit

• Autorzy: Hycnar E.

Identyfikatory

DOI

10.1515/gospo-2015-0033

Warianty tytułu

PL

Charakter strukturalno-teksturalny a właściwości sorpcyjne wapieni ze strefy kontaktu mezozoik-neogen w złożu Bełchatów

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Limestones of the Jurassic age are one of the most important minerals accompanying the Bełchatów lignite deposits. They are part of the Bełchatów and Szczerców rock subsoil complex and form natural hillsides of exploitation fields, which are gradually being exposed due to the progressive exploitation of coal. So far in Bełchatów Lignite Mine nearly 2 million tonnes of limestones have been extracted, which were used in the form of highway aggregate. For the extraction (mineral recovery) approx. 2 million tonnes remained in the Bełchatów field and from 20 to nearly 70 million tonnes in the Szczerców field. The limestones occurring in the deposit Bełchatów are differential qualitatively. Those situated in direct contact with Neogene deposits are characterized by strong karstification (karst formation), and even occur in the form of detrital minerals. Furthermore, they are covered by processes of secondary mineralization. These processes caused significant diversity of phase and chemical composition, and thereby have contributed to reducing the CaCO₃ content. [...]

PL

Jedną najważniejszych kopalin towarzyszących w złożu węgla brunatnego Bełchatów są wapienie wieku jurajskiego. Wchodzą one w skład kompleksu skał podłoża oraz budują zbocza pól eksploatacyjnych Bełchatów i Szczerców gdzie na skutek postępującej eksploatacji węgla są sukcesywnie odsłaniane. Do tej pory w KWB Bełchatów wydobyto prawie 2 mln ton wapieni, które wykorzystano w formie kruszywa drogowego. Do wydobycia pozostało około 2 mln ton w polu Bełchatów i od 20 do prawie 70 mln ton w polu Szczerców. Wapienie występujące w złożu Bełchatów są zróżnicowane jakościowo. Te znajdujące się w bezpośrednim kontakcie z osadami neogeńskimi charakteryzują się silnym skrasowieniem, a nawet występowaniem w formie zwietrzelin. Ponadto objęte są procesami wtórnej mineralizacji. Procesy te spowodowały znaczne urozmaicenie składu mineralnego i chemicznego, a tym samym przyczyniły się do obniżenia zawartości CaCO₃. [...]

Słowa kluczowe

EN

SO2 sorbents; fluidised furnace; indicators reactivity; absolute sorption

PL

sorbenty SO2; technologia spalania fluidalnego; współczynnik reaktywności; współczynnik sorpcji bezwględnej

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 31, z. 4
• Strony: 75--93
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Hycnar E.

• AGH University of Science and Technology, Krakow, Poland

Bibliografia

• [1] Adamczyk et al. 2012 – Adamczyk, K., Jończyk, M. and Skórzak, A. 2012. Wapienie w kopalni węgla brunatnego Bełchatów. Górnictwo Odkrywkowe R. 53, Nr 1–2, pp. 47–54 (in Polish).
• [2] Anthony, E.J. and Granatstein, D.L. 2001. Sulfation phenomena in fluidized bed combustion systems. Progress in Energy and Combustion Science 27, pp. 215–236.
• [3] Alsthrom Pyropower Reactivity index. Alsthrom Pyropower 1995.
• [4] Boynton, R.S., 1966. Chemistry and technology of lime and limestone. John Wiley and Sons Inc.; New York, London, Sydney, pp. 132–164.
• [5] Chan et al. 1970 – Chan, R.K., Murthai, K.S. and Harrison, D. 1970. Thermogravimetric analysis of Ontario limestones and dolomites. II . Reactivity of sulfur dioxide with calcined samples. Canadian Journal of Chemistry 48, pp. 2979–2982.
• [6] Dodatek 1989 – Dodatek do Kompleksowej Dokumentacji Geologicznej Złoża Węgla Brunatnego Bełchatów – Pole Szczerców w kat.C1 + B. Część geologiczno-inżynierska. Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu, styczeń 1989 (in Polish).
• [7] Dodatek nr 1 1989 – Dodatek nr 1 do Kompleksowej Dokumentacji Geologicznej złoża węgla brunatnego Bełchatów – Pole Bełchatów w kategorii C1 + B. Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu, Wrocław, czerwiec 1989 (in Polish).
• [8] Dodatek w kat B 1975 – Dodatek w kat. B do Kompleksowej Dokumentacji Geologicznej Złoża Węgla Brunatnego Bełchatów – Pole Bełchatów w kat.C1 + B (rejon wkopu) z 1964 r. Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu, Wrocław 1975 (in Polish).
• [9] Dokumentacja Geologiczna Złoża Węgla Brunatnego Bełchatów w kat.C1 + B (rejon wkopu). Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu, Wrocław 1964 (in Polish).
• [10] Hycnar et al. 2007 – Hycnar, E., Gilarska, A., Wisła-Walsh, E., Zych, Ł. and Sikorska, M. 2007. Wapienie ze strefy kontaktu trzeciorzęd – mezozoik w złożu węgla brunatnego Bełchatów i możliwości ich wykorzystania jako sorbentów do obniżania emisji SO2. Górnictwo Odkrywkowe R. 49, Nr 7, pp. 30–36 (in Polish).
• [11] Kompleksowa Dokumentacja Geologiczna złoża węgla brunatnego Bełchatów w kat. C1 + B – Pole Szczerców. Kombinat Geologiczny „Zachód”, Zakład Projektów i Dokumentacji Geologicznych, Wrocław, czerwiec 1977 (in Polish).
• [12] Kompleksowa Dokumentacja Geologiczna Złoża Węgla Brunatnego Bełchatów – Pole Bełchatów w kategorii C1 + B, Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu. Wrocław czerwiec 1983 (in Polish).
• [13] Lech, R. 2011. Właściwości wapieni i produktu ich dysocjacji termicznej. Część I. Wapienie. Cement, Wapno, Beton Nr 3, pp. 148–160 (in Polish).
• [14] Lysek, N. 1971. Sorbenty do odsiarczania gazów. Produkcja i zastosowanie. Opolwap S.A., Tarnów Opolski, 156 p.
• [15] Olszewska, M. 1971. Cytologia roślin. Warszawa, PWN, 586 pp. (in Polish).
• [16] Pole Bełchatów. Ocena stopnia zagrożenia oraz wytyczne do prowadzenia skarp stałych zbocza południowego 0/–110 m n.p.m. między liniami 63SN–55SN – etap VII. Biuro Projektów Górniczych i Geologicznych PROGiG Sp. z o. o.Wrocław, 2011 (in Polish).
• [17] Pole Szczerców. Aktualizacja konturu zboczy stałych wyrobiska od zbocza tymczasowo-stałego do końca eksploatacji. Poltegor – Projekt Sp. z o.o., Wrocław, czerwiec 2009 (in Polish).
• [18] Pole Szczerców. Aktualizacja konturu zboczy stałych wyrobiska od zbocza tymczasowo-stałego do końca eksploatacji. Poltegor – Projekt Sp. z o.o. Wrocław, czerwiec 2009 (in Polish).
• [19] Sawłowicz, Z. 2000. Framboids: from their origin to applictaion. Prace Mineralogiczne t. 88. Wydawnictwo Oddziału Polskiej Akademii Nauk, 80 pp.
• [20] Schroeder, G. and Grzesiak, P., ed. 2011. Środowisko i przemysł. Tom II. Wydawnictwo Cursiva, 200 pp. (in Polish).
• [21] Sikorska, M. 2005. Badania katodoluminescencyjne minerałów. Wydawnictwo Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa, pp. 1–64 (in Polish).
• [22] Smakowski et al. ed. 2014 – Smakowski, T., Ney, R. and Galos, K. 2014. Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i Świata 2012. Wydawnictwo IGSMiE PAN , Warszawa, 1171 pp. (in Polish).
• [23] Stachura, E. and Ratajczak, T. 2004. The origin of pyrite in Miocene lignite from the Bełchatów deposit. Prace Specjalne, Polskie Towarzystwo Mineralogiczne z. 24 pp. 361–364.
• [24] Wieczorek-Ciurowa, K. 1995. Analysis, Catalytic sulphation of limetstone/lime with platinum: a thermal analysis study. Journal of Thermal 38, pp. 2101–7.
• [25] Wisła-Walsh, E. 1997. Nowoczesne metody odsiarczania gazów odlotowych. Materiały II ogólnopolskiej konferencji naukowo-technicznej pt. „Sorbenty do odsiarczania spalin”, Kamień Śląski (in Polish).