Mobilność pierwiastków towarzyszących odpadom hutnictwa cynku i ołowiu w środowisku

• Autorzy: Nowińska K. , Adamczyk Z.

Warianty tytułu

EN

The mobility of accompanying elements to wastes from metallurgy of the zinc and the leadon in the environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Odpady hutnictwa metali nieżelaznych stanowią źródło metali transferowanych do środowiska. Żużle i pyły, powstające w procesie technologicznym Huty Cynku „Miasteczko Śląskie" S.A., zawierają w swym składzie metale podstawowe (Zn, Pb) oraz szereg pierwiastków towarzyszących, charakteryzujących się często bardzo wysoką toksycznością (np. Cd, As, Tl). Pierwiastki te mogą występować w środowisku hipergenicznym w formie stabilnej lub mobilnej. O stabilności lub mobilności pierwiastków decydują głównie warunki środowiska oraz formy ich występowania. Na podstawie przeprowadzonych badań mikroskopowych i modelowych stwierdzono, że analizowane pierwiastki (As, Tl, Cd, Sb i Cu), a także ich związki występujące w pyłach i żużlach z procesu Imperial Smelting Process (ISP) otrzymywania cynku i ołowiu, w środowisku gruntowo-wodnym są nietrwałe i mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla środowiska.

EN

Non-ferrous metallurgy wastes are an important outlet of elements to environment. Slags and dust produced in technological process of Zinc Plant "Miasteczko Śląskie" S.A., contain main metals (Zn, Pb) and many accompanying elements which often are characterized by high toxicity (for ехатріе Cd, As, Tl). In hypergenic environment these elements тау be in the form of stable and unstable. Environmental conditions and forms of occurence of elements decide about metals stability and mobility. On the basis of laboratory and modeling studies was found that anlaysed elements (As, Tl, Cd, Sb i Cu) and their chemical compounds, occurence in ISP process's slags and dust are unstable in ground-water environment and mау be an potential threat.

Słowa kluczowe

PL

hutnictwo metali nieżelaznych; odpady pohutnicze; mobilność metali; zanieczyszczenie środowiska

EN

non-ferrous metallurgy; metallurgical wastes; metals mobility; environmental pollution

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Górnictwo i Geologia
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 8, z. 1
• Strony: 77--87
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Nowińska K.

• Politechnika Śląska

autor

Adamczyk Z.

• Politechnika Śląska

Bibliografia

• 1. Adamczyk Z., Melaniuk-Wolny E., Nowińska K: The mineralogical study of dust from the pyrometallurgical process of zinc and lead production, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010.
• 2. Adamczyk Z., Nowińska K.: Phase composition of metallurgical zinc and lead slags, Ci vii and Environmental Engineering Reports, 2013 (w recenzji).
• 3. Cabała J.: Metale ciężkie w środowisku glebowym olkuskiego rejonu eksploatacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.
• 4. Choel M., Deobut K., Flement Р., Lecornet G., Perdix E., Sobańska S.: Fast evolution of tropospheric Pb-Zn and Zn-rich particles in the vicinity of a lead smelter. Atmospheric Environment, 2006.
• 5. Dokumentacja dla uzyskania pozwolenia na wprowadzenie do powietrza pyłów i gazów ze źródeł i emitorów Huty Cynku „Miasteczko Śląskie", Eko-koks, Zabrze 2002.
• 6. Dokumentacja - operat dla uzyskania pozwolenia wodnoprawnego dla Huty Cynku „Miasteczko Śląskie" na szczególne korzystanie z wód, Eko-koks, Zabrze 2003.
• 7. Gordon R.B., Greadel Т.Е., Bertram M, Fuse K., Lifset R., Rechberger H., Spatari S.: The characterization of technological zinc cycles, Resources, Conservation and Recycling, 2003.
• 8. Girczys J., Sobik- Szołtysek J.: Odpady przemysłu cynkowo-ołowiowego, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2002.
• 9. Kabata-Pendias A., Pendias H.: Biogeochemia Pierwiastków śladowych, PWN, Warszawa 1999.
• 10. Lee Ch.S., Kao M.M.: Distribution of forms of heavy metals in soils contaminated by metallurgical smelter emissions. Journal of Environmental Science and Health. Part A, 2004.
• 11. Polański A., Smulikowski K.: Geochemia, Wydawnictwo Geologiczne Warszawa 1969.
• 12. Рourbaix М: Wykłady z korozji elektrochemicznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
• 13. Pozzi M., Nowińska K.: Dystrybucja wybranych pierwiastków towarzyszących koncentratom Zn-Pb w technologii Imperial Smelting Process, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2006.
• 14. Rieuwerts J., Farago M.: Heavy metal pollution in the vicinity of a secondary lead smelter in the Czech Republic, Applied Geochemistry.
• 15. Rostański A.: Zawartość metali ciężkich w glebie i roślinach z otoczenia niektórych emitorów zanieczyszczeń na Górnym Śląsku, Arch. Och Środ., nr 3-4, 1997, s. 181- 189.
• 16. Wolak W., Leboda R., Hudicki Z.,: Metale ciężkie w środowisku i ich analiza, Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ, Chełm 1995.
• 17. Technologia otrzymywania cynku i ołowiu w Hucie Cynku „Miasteczko Śląskie,
• 18. Materiały własne HC „Miasteczko Śląskie", 2002 (niepublikowane).