Features and Performance of Forest Fire Access Roads and Fire Department Connections as Assessed by Employees of the Polish State Fire Service

• Autorzy: Grajewski Sylwester M. , Czerniak Andrzej , Szóstakowski Paweł

Identyfikatory

DOI

10.12845/sft.53.1.2019.4

Warianty tytułu

PL

Funkcjonalność leśnych dojazdów pożarowych i punktów czerpania wody w ocenie pracowników Państwowej Straży Pożarnej

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Goal: The main goal of this article was the evaluation of the applicable legal regulations in the field of fire access roads and fire department connections in forests. It was carried out by employees of municipal and district State Fire Service (PSP) departments. An additional goal was to explore the relationship between the characteristics of forest areas and the responses given by respondents to the questions in the questionnaire. Introduction: It has been 20 years since the introduction of the obligation to establish fire access roads in forest areas. Fire access roads are an extremely important element of the fire protection infrastructure in forest complexes, providing the basis for planning and organising rescue and firefighting operations. Fire access roads also function as the backbone of the transport network necessary to carry out all management tasks in any forest complex. Requirements for the specifications of fire access roads are provided in general laws and, in the case of State Forests, in industry regulations. Now that twenty years that have passed since the first set of requirements for forest fire protection systems was formulated for all forests regardless of their ownership form, it seems reasonable to try to reassess their relevance. Methods: The authors analysed the data collected during a survey of employees of municipal and district State Fire Service departments from all across Poland. The survey questionnaire consisted of 10 main questions – mostly multiple-choice, with the option of adding comments. The information obtained from the surveys served as the basis for creating a database in which the responses from individual departments were grouped by province on the basis of five criteria: terrain, location on the east-west axis, forest cover, average number of fires between 2013 and 2017, and the share of private forests. The significance of the correlation between these variables was tested using the chi-square test of independence, and the correlations were checked using the Spearman’s rank correlation coefficient. Results: In the opinion of the respondents, the applicable laws in the area of forest fire protection were in most cases sufficient for the purposes of preventive operations, active protection, and rescue operations. Survey results indicate that the expected changes in regulations are related primarily to the bearing capacity of fire access road surfaces and methods of arranging fire department connections. In addition, respondents emphasised the problem of the distance between fire access roads. Respondents did not show so much agreement on the other investigated issues. But the majority of them confirmed that the applicable regulations were reasonable and needed to be strictly enforced. Conclusions: The applicable requirements contained in the provisions of commonly applicable law and industry guidelines regarding fire access roads and fire department connections in forest areas, in the opinion of employees of municipal and district State Fire Service departments, were generally appropriate to support fast, efficient and safe firefighting operations in forest areas. The most serious doubts among respondents as to the relevance of the existing solutions pertained to the bearing capacity of fire access road surfaces and the arrangement of fire department connections. Opinions about forest fire protection elements in Poland, as formed by PSP employees, are, to a limited extent, affected by such features of their work environment as geographical location, terrain, forest cover, and ownership structure of forests.

PL

Cel: Zasadniczym celem artykułu była ewaluacja obecnie obowiązujących regulacji prawnych w zakresie dojazdów pożarowych i punktów czerpania wody w lasach przeprowadzona przez pracowników miejskich i powiatowych komend Państwowej Straży Pożarnej. Celem dodatkowym było zweryfikowanie zależności pomiędzy cechami obszarów leśnych a formułowanymi przez respondentów odpowiedziami na postawione w kwestionariuszu ankiety pytania. Wprowadzenie: Od wprowadzenia obowiązku wyznaczania dojazdów pożarowych na terenach leśnych mija 20 lat. Dojazdy pożarowe stanowią niezmiernie ważny element infrastruktury przeciwpożarowej kompleksów leśnych, dając podstawę planowania i organizowania akcji ratowniczo-gaśniczych w lasach. Dojazdy pożarowe pełnią również funkcję szkieletu sieci komunikacyjnej niezbędnego do realizacji wszystkich zadań gospodarczych w danym kompleksie leśnym. Wymagania odnośnie parametrów dojazdów pożarowych znajdują się w aktach prawa powszechnego jak również, w przypadku Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, w regulacjach branżowych. Dwadzieścia lat, jakie upłynęło od sformułowania pierwszego zbioru wymagań stawianych elementom zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów niezależnie od formy ich własności,wydaje się być dobrą okazją do podjęcia próby oceny ich aktualności. Metody: Analizie poddano dane zebrane podczas ankietowania pracowników miejskich i powiatowych komend Państwowej Straży Pożarnej z terenu całego kraju. Kwestionariusz ankiety składał się z 10 głównych pytań – w większości o charakterze zamkniętym z możliwością dodawania własnych komentarzy. Informacje pozyskane z ankiet posłużyły za podstawę utworzenia bazy danych, w której odpowiedzi z poszczególnych komend pogrupowano wg województw z uwzględnieniem pięciu kryteriów: ukształtowania terenu, położenia w osi wschód-zachód, lesistości, średniej liczby pożarów w pentadzie lat 2013–2017 oraz udziału lasów prywatnych. Istotność korelacji pomiędzy zmiennymi badano za pomocą testu niezależności chi-kwadrat, a współzależności sprawdzono z użyciem współczynnika korelacji rang Spearmana. Wyniki: W ocenie respondentów obecnie obowiązujące przepisy z obszaru zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów w większości są wystarczające do prowadzenia działań profilaktycznych, pełnienia czynnej ochrony oraz przeprowadzania akcji ratunkowych. Wyniki badań wskazują, że oczekiwania zmian w regulacjach dotyczą przede wszystkim nośności nawierzchni dojazdów pożarowych i metod organizowania punktów czerpania wody. Ponadto uwypuklono problem odległości między dojazdami pożarowymi. W pozostałych, będących przedmiotem badań kwestiach, ankietowani nie są już tak zgodni, przy czym większość potwierdza słuszność obowiązujących przepisów i konieczność bezwzględnego egzekwowania ich przestrzegania. Wnioski: Obecnie obowiązujące wymagania zawarte w przepisach prawa powszechnego i wytycznych branżowych, dotyczące dojazdów pożarowych i punktów czerpania wody na terenach leśnych, w ocenie pracowników miejskich i powiatowych komend Państwowej Straży Pożarnej w dużej mierze są właściwe dla szybkiego, sprawnego i bezpiecznego prowadzenia akcji gaśniczych na terenach leśnych. Największe wątpliwości wśród respondentów, co do słuszności obowiązujących rozwiązań, wzbudza nośność nawierzchni dojazdów pożarowych oraz organizacja punktów czerpania wody. Na formułowane przez pracowników PSP oceny elementów zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów w Polsce w ograniczonym zakresie wpływ mają takie cechy środowiska ich pracy jak położenie geograficzne, ukształtowanie terenu, lesistość i struktura własnościowa lasów.

Słowa kluczowe

EN

forest fire protection; forest road infrastructure; State Fire Service

PL

zabezpieczenie przeciwpożarowe lasów; leśna infrastruktura drogowa; Państwowa Straż Pożarna

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Safety & Fire Technology
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 53, iss. 1
• Strony: 68--87
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Grajewski Sylwester M.

• Poznań University of Life Sciences / Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Czerniak Andrzej

• Poznań University of Life Sciences / Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Szóstakowski Paweł

• Poznań University of Life Sciences / Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• [1] Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów (Dz. U. z 1999 r., Nr 73, poz. 824).
• [2] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych. Dz. U. z 2009 r., Nr 124 poz. 1030.
• [3] Instrukcja wyznaczania docelowej sieci drogowej nadleśnictwa, Załącznik do Zarządzenia nr 28 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 27 kwietnia 2018 roku w sprawie wprowadzenia „Instrukcji wyznaczania docelowej sieci drogowej nadleśnictwa” (OB.011.15.2018).
• [4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów (Dz. U. z 2006 r., Nr 58, poz. 405).
• [5] Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 2006 r. o sprostowaniu błędu (Dz. U. z 2006 r., Nr 82, poz. 573).
• [6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego lasów (Dz. U. z 2010 r., Nr 137, poz. 923).
• [7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów (Dz. U. z 2015 r., Nr 0, poz. 1070).
• [8] Instrukcja ochrony przeciwpożarowej lasu, Haze M. (red.), CILP, Warszawa 2011 (Załącznik do Zarządzenia nr 54 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z 21 listopada 2011 r. Obowiązuje w jednostkach lasów państwowych od 1 stycznia 2012 r.).
• [9] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 1994 r., Nr 89, poz. 414, z późn. zm., tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 290).
• [10] Czerniak A.(red.), Grajewski S., Kamiński B., Miler A.T., Okoński B., Leciejewski P., Trzciński G., Madaj A., Bańkowski J., Wojtkowski K., Wytyczne prowadzenia robót drogowych w lasach, PGL LP, OR-W LP w Bedoniu, Warszawa-Bedoń 2013.
• [11] Dzikowski, J., Szarłowicz, A., Burzyński, S., Rajsman, M., Satoła, J., Wiązowski, Z., Drogi leśne. Poradnik techniczny, Ośrodek Rozwojowo Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu, Warszawa–Bedoń 2006.
• [12] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r., Nr 109, poz. 719, z późn. zm.).
• [13] PN-N-01256-01:1992 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa.
• [14] PN-EN ISO 7010:2012 Symbole graficzne. Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. Zarejestrowane znaki bezpieczeństwa. PKN, Warszawa.
• [15] Informacja z Wydziału Ochrony Lasu Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w Warszawie z 10 maja 2019 r. Dokument elektroniczny, Katedra Inżynierii Leśnej, UPP.
• [16] PN-B-02857:2017-04 Ochrona przeciwpożarowa budynków. Przeciwpożarowe zbiorniki wodne. Wymagania ogólne. PKN, Warszawa 28.04.2017.
• [17] PN-B-02857:1982 Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie. Przeciwpożarowe zbiorniki wodne. Wymagania ogólne.
• [18] Przysiecki M., Fijałkowski L., Aby woda nie poszła w las, „Przegląd Pożarniczy” 2013, 4, 32–34.
• [19] Zarzycki J., Łapicz M., Ocena potencjału pododdziałów ratowniczych do gaszenia pożarów lasu, „Logistyka” 2015, 5, 1677–1682.
• [20] PN-EN 1846-1:2000, Samochody pożarnicze. Podział i oznaczenie. PKN. Warszawa 14.06.2000.
• [21] PN-EN 1846-1:2011, Samochody pożarnicze. Podział i oznaczenie. PKN, Warszawa 20.10.2011.
• [22] http://www.straz.gov.pl, [dostęp: 2.06.2017].
• [23] Wieczorek M., Atlas geograficzny Polski. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2012.
• [24] Raport o stanie lasów w Polsce 2017. CILP, PGL LP, Warszawa 2018.
• [25] GUS, Leśnictwo – Informacje i opracowania statystyczne 2011–2018 (2010–2017), Warszawa.
• [26] Platt C., Problemy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej, PWN, Warszawa 1977.
• [27] Jóźwiak J., Podgórski J., Statystyka od podstaw. Wyd. VI, zm. PWE, Warszawa 2006.
• [28] Czerniak A. (red.), Gornowicz R., Miler A.T., Trzciński G., Grajewski S.M., Kapuścińska J., Wytyczne dla praktyki. Opracowane na podstawie tematu: Planowanie sieci dróg leśnych i składnic oraz optymalizacja (racjonalizacja) wskaźników gęstości dróg leśnych dla różnych terenów Polski. Maszynopis, Katedra Inżynierii Leśnej UPP, Poznań 2016.
• [29] Grajewski S.M., Wieloletnia zmienność pożarów lasu w wybranych 28 krajach Europy, Kanadzie i USA, BiTP Vol. 47 Issue 3, 2017, pp. https://doi.org/10.12845/bitp.47.3.2017.3.
• [30] Grajewski S.M., Effectiveness of forest fire security systems in Poland. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich IV/2, 2017, 1563–1576, https://doi.org/ 10.14597/infraeco.2017.4.2.118.
• [31] Trzciński G., Czerniak A., Horizontal curve radii versus turning abilities of vehicle combinations for timber transport, „Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich” 2018, II(1), 263–275, https://doi.org/10.14597/INFRAECO.2018.2.1.017.
• [32] Grajewski S.M., Funkcjonalność leśnych dojazdów pożarowych względem wymogów współczesnych pojazdów ratowniczo-gaśniczych oraz aktualnie stosowanych taktyk i technologii gaszenia pożarów lasów. Rozprawy Naukowe 511, Wyd. UP w Poznaniu, Poznań 2019.
• [33] Trzciński G., Czerniak A., Stan techniczny dróg leśnych – potrzeby remontowe. „Sylwan” 2017, 161 (7), 2017, 539–547.
• [34] PN-EN 1846-2+A1:2013-07 „Samochody pożarnicze. Część 2. Wymagania ogólne. Bezpieczeństwo i parametry”. PKN, Warszawa 13.12.2016.
• [35] Czerniak A. (red.), Gornowicz R., Miler A.T., Trzciński G., Grajewski S.M., Kapuścińska J., Planowanie sieci dróg leśnych i składnic oraz optymalizacja wskaźników gęstości dróg leśnych dla różnych terenów Polski. Usługa badawcza wykonywana na podstawie umowy nr OR-2717-19/14 (nr wewnętrzny: 49/2014/LL), zawartej w dniu 19 maja 2014 r. pomiędzy Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych w Warszawie a Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu, UPP w Poznaniu, 2016.