Współczesne tendencje w kształtowaniu przestrzeni publicznych w Budapeszcie

• Autorzy: Sykta Izabela , Grzybowski Michał

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2021.138722

Warianty tytułu

EN

Contemporary tendencies in creating public spaces in Budapest

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono przegląd zrealizowanych w Budapeszcie na przestrzeni ostatnich lat projektów przestrzeni publicznych - placów, bulwarów, skwerów i ogrodów - implementujących współczesne tendencje w architekturze krajobrazu i projektowaniu miejskim. Znajdują się one w historycznym centrum miasta, wchodząc w bezpośrednie - często kontrowersyjne - relacje przestrzenne z zabytkową zabudową. Prezentowane obiekty wyróżnia nowoczesna forma i estetyka oraz wysoka jakość rozwiązań projektowych. Wykorzystują współczesne, ahistoryczne materiały i nowoczesne technologie. Kreatywnie i nowocześnie aranżują tworzywo roślinne i wodę. Tworzą atrakcyjne, przyjazne, sprzyjające społecznej integracji miejsca rekreacji w otoczeniu zieleni, jednocześnie eksponujące zabytki i przybliżające je współczesnym odbiorcom.

EN

This paper presents contemporary tendencies in the shaping of public spaces and urban green areas in Budapest. It is a review of built designs of plazas, boulevards and city squares that have been completed in the span of the last few years and which implement contemporary trends in landscape architecture and city design. All of the presented sites are located in the historical city centre, entering into direct and often controversial relations with the historical built environment and monuments. The presented structures are distinguished by modern forms and aesthetics as well as a high quality of design solutions. They have been shaped with the use of modern, ahistoric materials and technologies, with creative plant and water arrangements. They create attractive recreation and contemplation spaces surrounded by greenery, conducive to social integration, and at the same time exposing monuments and bringing them closer to contemporary recipients.

Słowa kluczowe

PL

architektura krajobrazu; Budapeszt; krajobraz kulturowy; projektowanie biofiliczne; przestrzeń publiczna; strategia tworzenia miejsc; synergia urbanistyczna

EN

landscape architecture; Budapest; cultural landscape; biophilic design; public space; strategy of place-making; urban synergy

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2021
• Tom: T. 49
• Strony: 359--382
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Sykta Izabela

• Cracow University of Technology, Faculty of Architectur,e Chair of Landscape Architecture

• https://orcid.org/0000-0003-3056-1055

autor

Grzybowski Michał

Bibliografia

• Bell, P.A. et al. (1990), Environmental Psychology, Fort Worth: Holt, Rinehart and Winston, Inc.
• Böhm, A. (1981), O budowie i synergii wnętrz urbanistycznych, Kraków: Politechnika Krakowska.
• Budapeszt. Mini przewodnik (2012), Kraków: Wydawnictwo Bezdroża.
• Budapest: Stadtfuhrer und Atlas (1988/1989), Budapest: Cartographia.
• Buty na brzegu Dunaju, [online] https://pl.wikipedia.org/wiki/Buty_na_brzegu_Dunaju, (dostępne: 7.03.2018).
• Dömök, B.G. (2014), A Majestic Ornament, [online] http://budnews.hu/news/news/62/a-majestic-ornament, (accessed: 10.09.2016).
• Engels téri MÁVAUT pályaudvar - Design Terminal (2012), [online] http://egykor.hu/budapest-v--kerulet/engels-teri-mavaut-palyaudvar-design-terminal/3335, (accessed: 15.10.2016).
• Erzsébet Square Identity. Identity design and wayfinding system for Erzsébet Square. Hidden Characters (2014), [online] https://www.behance.net/gallery/17195165/Erzsebet-Square-Identity, (accessed: 17.10.2016).
• Granasztói, P. (1975), Budapeszt - krajobraz i architektura, Warszawa: Arkady.
• Grzybowski, M., Sykta, I. (2017) ‘Współczesne tendencje w kształtowaniu przestrzeni publicznych i terenów zieleni na przykładzie Budapesztu’ / ‘Contemporary tendencies in creating public spaces and urban greenery in Budapest’ [w: ] XX Forum Architektury Krajobrazu. Praktyka zawodowa - badania naukowe - -ydaktyka. Streszczenia / XX Forum of Landscape Architecture. Professional practice - research - didactics. Abstracts, Kraków: Instytut Architektury Krajobrazu, Politechnika Krakowska, s. 56.
• Hou, J. (2013), ‘Your place and/or My Place’ [in:] Hou, J. (ed.) Trancultural Cities: Border, Crossing and Placemaking, New York: Routledge, pp. 1–16.
• Kossuth Tér Rekonstrukció - Országház Látogatóközpont, Országgyűlési Múzeum És Mélygarázs (2014), [online] http://www.kozti.hu/index.php/2014/09/08/kossuth-ter-rekonstrukcio-orszaghaz-latogatokozpont-orszaggyulesi-muzeum-es-melygarazs/, (accessed: 20.08.2016).
• Kovács, D. (2015), Budapest Art Déco, Budapest: ANGOL.
• Krčmářová, J. ‘E.O. Wilson’s concept of biophilia and the environmental movement in the USA’, Klaudyán: Internet Journal of Historical Geography and Environmental History, Volume 6/2009, No. 1-2, pp. 4–17, [online] https://www.researchgate.net/publication/303961317_EO_Wilson’s_concept_of_biophilia_and_the_environmental_movement_in_the_USA, (accessed: 12.05.2021).
• Lasiewicz-Sych, A. ‘Strategia tworzenia miejsc - szkic o architekturze Seattle’ / ‘Strategy of Pleacemaking - an Essay on Seattle Architecture’, Czasopismo Techniczne. Architektura, T. VII, z. 3-A (3)/2015(112), s. 97–125.
• Lasiewicz-Sych, A. ‘Wpływ otoczenia na aktywną percepcję budynków - studium przypadku’ / ‘Impact of surroundings on the buildings’ active perception - case study’, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury / Urbanity and Architecture Files, Kraków: Oddział PAN w Krakowie, T. XLVIII/2020. s. 161–178.
• Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji (1978), Warszawa: PWN.
• Mehaffy, M., Salingaros, N. (2013), ‘Biophilia: Our Evolved Kinship To Biological Forms’ [in:] Salingaros, N. (ed.) Unified Architectural Theory: Form, Language, Complexity, Katmandu, Nepal: Vajra Books, pp. 99–105.
• Report of the World Heritage Committee. Eleventh session, (Unesco Headqarters, 7–11 December 1987) (1988), [online] https://whc.unesco.org/archive/repcom87.htm, (accessed: 05.05.2021).
• Roe, M., Taylor, K. (2014), ‘New Cultural Landscapes. Emerging Issues, Context and Themes’, [in:] Roe, M., Taylor, K. (eds.) New Cultural Landscapes, New York: Routledge, pp.1–23.
• Rygiel, P. ‘Odporność wizualna krajobrazu - zastosowanie w planowaniu przestrzennym’ / ‘Landscape visual sensitivity - its use in spatial planning’, Czasopismo Techniczne. Architektura, R. 104, z. 5-A(2007), s. 257–258.
• Stępień, P.M. ‘Zamki i pałace Budapesztu’, Renowacje i zabytki, 4(12)2004, s. 80–100.
• Sykta, I. ‘Synergia terenów wystaw światowych i struktur przestrzennych miast-gospodarzy’ / ‘Synergy of world’s exhibitions areas and spatial structures of host cities’, Budownictwo i Architektura, vol. 16(2) (2017), s. 5–30.
• Szilagyi, K., Demjén, I. (2007), ‘Hungary. The Garden of Somogy, Bonnya. Erzsebet Square, Budapest’ [in:] Thompson, I., Dam, T., Nielsen, J.B. (eds.) European Landscape Architecture: Best Practice in Detailing, Abingdon: Routledge, pp. 119–152.
• Taylor, M.N. (2014), Struggles in and over Public Space: Hungarian Heritage as a Homeless Free Zone, [online] http://critcom.councilforeuropeanstudies.org/struggles-in-and-over-public-space-hungarian-heritage-as-homeless-free-zone/, (accessed: 21.08.2016).
• Ulrich, R.S. (1986), ‘Human responses to vegetation and landscapes’, Landscape and Urban Planning, Vol. 13/1986, pp. 29–44.
• Várkert Bazár (2014), [online] http://www.kozti.hu/index.php/2014/09/06/varkert-bazar/, (accessed: 20.08.2016).
• Welsch, W. (2002), ‘Przestrzenie dla ludzi’ / ‘Spaces for Humans’ [w:] Budak, A. (red.), Co to jest architektura? / What is Architecture?, Kraków: Bunkier Sztuki, s. 161–195.
• Wesołowski, J. ‘Budapeszt - Paryż i Wiedeń Wschodu. Zarys rozwoju urbanistycznego’, Renowacje i zabytki, 4(12)2004, s. 12–52.
• Wilson, E.O. (1984), Biophilia: The Human Bond with Other Species, Cambridge, MA-London: Harvard University Press.
• Wilson, E.O. (1993), ‘Biophilia and the Conservation Ethic’ [in:] Kellert, S., Wilson. E.O. (eds.) The Biophilia Hypothesis, Washington, D.C.: Shearwater Books, pp. 31–40.
• Żórawski, J. (1973), O budowie formy architektonicznej, Warszawa: Arkady.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023)