Chapel at St. Joseph’s Church in Gdańsk

• Autorzy: Piwek Aleksander

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc220301

Warianty tytułu

PL

Kaplica przy kościele św. Józefa w Gdańsku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The subject of this article is the chapel located in the former Gdańsk Carmelite monastery complex. The results of the architectural research carried out in it in 2014–2015 are presented. As a result, the time and purpose of the building’s construction were established. The original appearance and traces of later alterations were also recognised. The recesses found on the longitudinal walls, of similar dimensions, not reaching the floor, were considered to be the original decoration of the chapel. Other details, such as the original passage into the church and the west matroneum, also belonged to it. The wide cupboard recesses reaching to the floor were evidence of later changes, also linked to the function of the sacristy. Other changes include a major redesign of the interior at the beginning of the 20^th century. This involved the construction of two stone pillars and the installation of vaults on top of them. Recent construction and restoration work has left exposed medieval details, some reconstructed in fragments or even as a whole. Traces of alterations considered secondary have been eliminated. The principle adopted allowed the medieval decoration of the chapel to be shown to a considerable extent for the first time in centuries. The building is one of the most interesting to be found in the city today.

PL

Tematem artykułu jest kaplica znajdująca się w dawnym gdańskim zespole klasztornym karmelitów. W pracy przedstawiono wyniki badań architektonicznych przeprowadzonych w niej w latach 2014–2015. W ich rezultacie ustalono czas i cel powstania obiektu. Rozpoznano także pierwotny wygląd i ślady późniejszych przebudów. Znalezione wnęki na ścianach wzdłużnych, o podobnych wymiarach, niedochodzące do posadzki uznane zostały za oryginalny wystrój kaplicy. Do niego należały także inne detale, takie jak pierwotne przejście do kościoła, empora zachodnia. Świadectwem późniejszych zmian, powiązanych także z funkcją zakrystii, były szerokie dochodzące do posadzki wnęki szafowe. Do innych należała przeprowadzona w początkach XX w. zasadnicza zmiana wystroju wnętrza. Polegała na ustawieniu dwóch kamiennych filarów i założeniu na nich sklepień. Niedawno podjęte prace budowlano-konserwatorskie pozostawiły odsłonięte średniowieczne detale, niektóre po zrekonstruowaniu fragmentów, a nawet całości. Ślady uznane za wtórne zostały zlikwidowane. Przyjęta zasada pozwoliła po raz pierwszy od stuleci pokazać w znacznym stopniu średniowieczny wystrój kaplicy. Obiekt ten jest jednym z ciekawszych, jakie obecnie znajdują się mieście.

Słowa kluczowe

EN

Gdańsk; Carmelite monastery; chapel; crypt

PL

Gdańsk; klasztor karmelitów; kaplica; krypta

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 3 (71)
• Strony: 3--15
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., il.

Twórcy

autor

Piwek Aleksander

• Faculty of Architecture, Gdańsk University of Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-9487-5091

Bibliografia

• [1] Barton-Piórkowska J., Stare Miasto, POLNORD – Wydawnictwo Oskar, Gdańsk 2010.
• [2] S[ławomir] K[ościelak], Kościół św. Józefa, [in:] B. Śliwiński (red.), Encyklopedia Gdańska, Fundacja Gdańska, Gdańsk 2012, 513–516.
• [3] Domańska H., Zespół klasztorny pw. św. Józefa Misjonarzy Oblatów Marii Niepokalanej w Gdańsku. Studium historyczno-architektoniczne, Gdańsk 1972–1973 [manuscript in: NID, Oddział Gdańsk].
• [4] Piwek A., Inwentaryzacje i wyniki badań architektonicznych kaplicy kościoła pw. św. Józefa w Gdańsku, Gdańsk 2015 [manuscript in: Miejski Konserwator Zabytków, Gdańsk].
• [5] Biszewski K., Chorzewski J., Gdańsk. Zespół Klasztoru Karmelitów ul. Elżbietańska. Klasztor i kościół parafialny pw. św. Józefa. Projekt odbudowy, 1947 [manuscript in: NID, Oddział Gdańsk].
• [6] Kasprzak M., Samól P., Przemiany przestrzenne w obrębie średniowiecznego założenia klasztornego karmelitów przy kościele św. Józefa w Gdańsku w świetle wykopalisk archeologicznych, “Archeologia Gdańska” 2021, t. 8, 191–214.
• [7] Samól P., Opinia o czterech oknach w ścianie północnej refektarza dawnego klasztoru karmelitów w Gdańsku, [Gdańsk] 2019 [manuscript in: Dom zakonny Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, Gdańsk].
• [8] Ranisch B., Beschreibung aller Kirchen-Gebäude der Stadt Danzig, Danzig 1695.
• [9] Trajdos T.M., U zarania karmelitów w Polsce, Instytut Historii PAN, Warszawa 1993.
• [10] Samól P., Młode Miasto Gdańsk (1380–1455) i jego patrymonium, Wydawnictwo UG, Gdańsk 2018.
• [11] Zimnowoda-Krajewska B., Prarat M., Badania architektoniczne refektarza w zespole klasztornym misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Gdańsku, Toruń–Gdańsk 2016 [manuscript in: Miejski Konserwator Zabytków, Gdańsk].
• [12] Kościelak S., Katolicy w protestanckim Gdańsku od drugiej połowy XVI do końca XVIII wieku, Wydawnictwo UG, Gdańsk 2012.
• [13] Januszajtis A., Kościół Świętego Józefa w Gdańsku. Dzieje i zabytki, Marpress, Gdańsk 2020.
• [14] Drost W., Kunstdenkmäler der Stadt Danzig, Bd. 3, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1959.