Największe przedmieście Krakowa. Zarys rozwoju przestrzennego Garbar. Część I

• Autorzy: Petrus K.

Warianty tytułu

EN

The largest suburb of Cracow. A brief history of urban development of Garbary. Part I

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie historii rozwoju urbanistyczno-architektonicznego Garbar, największego przedmieścia Krakowa. Osada ta, o wczesnośredniowiecznym rodowodzie, już w połowie XIV wieku cieszyła się własną samorządnością, a przyjęta nazwa odzwierciedlała stopień jej specjalistycznego uprzemysłowienia. W XVI wieku Garbary stały się u najlepiej rozwiniętym krakowskim przedmieściem i jednym z ważniejszych ośrodków produkcyjnych w Małopolsce. Pierwsza część artykułu obejmuje okres rozwoju przedmieścia od wczesnego średniowiecza, a więc od czasu powstania pierwszych zdefiniowanych układów osadniczych na tym terenie, do końca XIV wieku.

EN

This paper presents the history of architectural and urban development of Garbary (Tanner’s Suburb), the largest suburb of Cracow. This early medieval settlement in the middle of the XIVth century had its own local-government; its name reflected the level of industrial specialization. In the XVIth century Garbary became the most advanced suburb of Cracow and one of the most important production centers in Malopolska region. The first part of this article presents the history of urban development in the area of Garbary from the early medieval period, since the first defined settlement systems were created, till the end of the XIVth century.

Słowa kluczowe

PL

Garbary; średniowieczny Kraków; przedmieście; urbanistyka; rozwój przestrzenny

EN

Garbary (Tanner’s Suburb); Cracow in middle ages; architectural and urban development; suburbs; urban systems

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 108, z. 5-A
• Strony: 139--151
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., il.

Twórcy

autor

Petrus K.

• Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• J. Wyrozumski, Lokacja czy lokacje Krakowa na prawie niemieckim? [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, pr. zbiorowa pod red. J. Wyrozumskiego, Kraków 2007.
• K. Pieradzka, Garbary, przedmieście Krakowa (1363-1587), Kraków 1931.
• J. Wiśniewski, Garbary [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, Wrocław-Łódź 1986.
• J. Laberscheka, Rozwój przestrzenny krakowskiego zespołu osadniczego extra muros XIII-XVIII w. [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, pr. zbiorowa pod red. J. Wyrozumskiego, Kraków 2007.
• K. Radwański, Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny, Kraków 1975.
• A. Wałowy, Badania przy ul. Krupniczej 26 w Krakowie, "Materiały archeologiczne", t. 23, 1986.
• A. Wałowy, Badania przy kościele i klasztorze OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie w 1963 roku (wykop I), "Materiały archeologiczne", 25, 1990.
• A. Wałowy, Badania przy kościele i klasztorze OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie w 1964 roku (wykop II), "Materiały archeologiczne", 28, 1995.
• P. Tyszka, Ulica Szewska w Krakowie, miejsce rozboju dokonanego wiosną roku 1497, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej", nr 47, z. 1-2, 1999, s. 103-112.
• B. Krasnowolski, Lokacje i rozwój Krakowa, Kazimierza i Okołu [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, pr. zbiorowa pod red. J. Wyrozumskiego, Kraków 2007.
• B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, cz. 1, Kraków 2004.
• J. Rajman, Kraków, zespół osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333, Kraków 2004.
• Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, Wrocław-Łódź 1986.
• B. Krasnowolski, Młynówka Królewska - geneza i przekształcenia, "Rocznik Krakowski", t. 59, 2003.
• Z. Leszczyńska-Skrętowa, Czarna Ulica, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 3, Wrocław-Łódź 1985.
• S. Tomkowicz, Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów, ich nazwy i zmiany postaci, Kraków 1926.
• W. Włodarczyk, Kościół Karmelitów na Piasku, "Rocznik Krakowski", t. 36, z. 2/3, Wrocław-Kraków 1963.
• W. Łuszczkiewicz, Zabytki sztuk pięknych Krakowa. Pomniki architektury od XI do XVIII w. ze stanowiska historyi sztuki, Kraków 1872.
• Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000.
• J. Wiśniewski, Fryszbark [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, Wrocław-Kraków 1985.
• F. Sikora, Bieniasza Młyn [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 1, Wrocław-Gdańsk, 1980.
• J. Stoksik, Znane i nieznane plany Krakowa z XVII i XVIII w. w wykonaniu geodetów Akademii Krakowskiej, Krakowski Rocznik Archiwalny, t. 11, 2005.