Wtórna emisja pyłów na terenie semirekreacyjnym

• Autorzy: Kwapuliński J. , Kowol J. , Librowska G. , Będkowska K. , Kwiecień K. , Oleśków U. , Swoboda M. , Brewczyński P. Z.

Warianty tytułu

EN

The secondary dust emission on the rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego w Szczyrku, jako obszaru turystycznego wpływa wielkość i rodzaj emisji pyłów z gospodarstw domowych, wtórna emisja pyłów znad powierzchni utwardzanych (parkingi, boiska) oraz gwałtowny wzrost natężenia ruchu samochodowego w okresach weekendowych oraz letniej turystyki. Dzięki badaniom wtórnej emisji pyłów na terenie Szczyrku wyznaczono ilość pyłu zawieszonego, współczynnik wtórnej emisji pyłów w okresie weekendowym, przy małym natężeniu ruchu samochodowego oraz po wietrznej pogodzie. Dla pełniejszego zobrazowania uciążliwej roli zjawiska wtórnego pylenia w odniesieniu do ludzi i środowiska przyrodniczego obliczono współczynnik kontaminacji powietrza określonymi pierwiastkami. Metodą AAS oznaczono w pyłach zawartość Fe, Mn, Pb, Zn, Cu, Ni, Cd, Cr, Co. Dodatko¬wy udział w zanieczyszczeniu powietrza był znaczący i wahał się w zależności od rodzaju pierwiastków od 6% dla Co do 82% dla Cd. Dodatkowe dawki związków badanych metali wynosiły: Pb - 389 µg, Cd - 192 µg, Ni - 396 µg, Mn - 76 µg, Co - 5 µg, Cr - 17 µg, Fe -418 µg, Zn - 6428 µg, Cu - 443 µg. Na podstawie uzyskanych wyników badań widać wyraźnie, że nie tylko ogólna ilość pyłu zawieszonego posiada znaczenie toksykologiczne, lecz również rodzaj pierwiastka. W rezultacie, wskutek obecności zjawiska wtórnego pylenia do przyziemnej warstwy powietrza, każdy jeden gram wyniesionego pyłu z powierzchni utwardzonej ulicy, powoduje wzrost ilości poszczególnych pierwiastków o określone dawki. Należy zatem podkreślić szkodliwy wpływ dodatkowych, dużych dawek pyłów pojawiających się wskutek zjawiska wtórnego pylenia na jakość środowiska przyrodniczego Szczyrku jako terenu semirekreacyjnego.

EN

The level of air pollution in the touristic area of Szczyrk is influenced by the volume and type of emission of household and road dust (including dust from parking lots and playground) as well as by the increase in traffic during weekends and summer tourism period. Thanks to the examination of secondary dust emission in Szczyrk it was possible to establish the level of particulate matter, the coefficient of secondary dust emission during weekends and the periods of Iow traffic and windy weather. In order to fully present the negative impact of secondary emission on humans and environment, the ratio of air pollution with various chemical elements was calculated. With the use of AAS method, the amount of Fe, Mn, Pb, Zn, Cu, Ni, Cd, Cr and Co in the dust was determined. The additional air contamination levels were significant and varied from 6% for Co up to 82% for Cd. The additional doses of metals that were subject to examination were found to be present in the following amounts: Pb - 389 µg, Cd - 192 µg, Ni - 396 µg, Mn - 76 µg. Co - 5 µg, Cr - 17µg, Fe - 418 µg, Zn - 6428 µg, Cu - 443 µg. As proved by the examination, not only general particulate matter level but also the types of chemical elements contained within it have toxicological significance. In result, due to secondary dust emission to the ground air layer, each gram of emitted road dust results in the increased amount of certain chemical elements by respective doses. It is, therefore, worth to emphasize the detrimental effect of additional high levels of secondary emitted dust on the quality of environment of Szczyrk as a semi-recreational area.

Słowa kluczowe

PL

pył zawieszony; środowisko przyrodnicze; wtórna emisja; metale ciężkie; narażenie ludzi

EN

suspended dust; rural environmental; secondary emission; heavy metals; exposure people

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 23, nr 3
• Strony: 116--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., tab.

Twórcy

autor

Kwapuliński J.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Kowol J.

• Śląski Uniwersytet Medyczny, Wydział Farmacji, 41-200 Sosnowiec, ul. Jagiellońska 4

autor

Librowska G.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Będkowska K.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Kwiecień K.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Oleśków U.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Swoboda M.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Brewczyński P. Z.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Zakład Szkodliwości Biologicznych i Immunoloalergologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

Bibliografia

• 1. Bebek M.: Charakterystyka statystyczna występowania metali ciężkich w glebach objętych oddziaływaniem ruchu komunikacyjnego w pobliżu stacji paliw. Rozprawa doktorska. GIG, Katowice, 2001.
• 2. Gondko R., Zgirski A., Adamska M.: Biostatystyka w zadaniach. Wyd. Uniw. Łódź. 2001.
• 3. Kwapuliński J., Mirosławski J., Kalita T.: Usability of directional dust sampter for estimating the air pollution. Environm Protectt Eng 4, 81-87, 1986.
• 4. Kwapuliński J., Mirosławski J., Podleska J., Brodziak B., Wróbel H., Matera L., Bogunia M.: Chemiczne formy występowania metali w ulicznym pyle osiadłym na terenach rekreacyjnych - gmina Brenna. Problemy Ekologii, 3, (2), 1999.
• 5. Kwapuliński J., Pastuszka J., Dybizbański J., Mirosławski.: Badania aprobacyjne prototypu przyrządu do pomiaru kierunkowego opadu pyłów. Temat badawczy AN-562-15/85. 1985.
• 6. Librowska G.: Ocena ekotoksykologiczna roślin leczniczych na przykładzie terenów semirekreacyjnych. Rozprawa doktorska. Med. Un. Wrocławski. Wydz. Farmacji, 2012.
• 7. Mirosławski J., Rzepka J., Kwapuliński J.: Zjawisko wtórnego pylenia jako zagrożenie cywilizacyjne dzieci i młodzieży. Materiały z V Konferencji Naukowej, Katowice, 169-183. 2007.
• 8. Misiołek M., Kwapuliński J., Mocioł Z., Nogaj E., Kita A., Namysłowski G., Librowska G.: Pharyngeal Tonsil Cadmium Contamination in Children from Region of Upper Silesia and Małopolska. Buli Environ Contam. Toxicol, 78,436-439. 2007.
• 9. Pastuszka J., Kwapuliński J.: Wpływ emisji pyłu z dróg na zmianę niektórych parametrów środowiska. Ochrona Powietrza, 2, 29-39. 1988.
• 10. Rzepka J., Nogaj E., Kwapuliński J., Rochel R., Bogunia M.: Zjawisko wtórnej emisji ołowiu, kadmu jako zagrożenie cywilizacyjne dzieci i młodzieży. Materiały z V Konferencji Naukowej, Katowice, 184-195. 2007.
• 11. Stanisz A.: Przystępny kurs statystyki w oparciu o program Statistica.pl na przykładach z medycyny. Kraków: StatSoftPolska Sp. z o.o. 1998.
• 12. Steward K.: Proc of Symp at Catlinburg, Edited by B.R. Fish.T.N. Pergmon Press. Oxford, 63-74. 1967.
• 13. Szymczykiewicz K.: Toksykologia pyłów. IMP Sosnowiec. 1987.
• 14. Zieliński T.: Jak poznać statystykę, czyli statistica od poduszki. Kraków: StatSoftPolska Sp. z o.o. 1999.