The role of ingredients contained in fish and fish products in hashimoto disease®

• Autorzy: Lachowicz Katarzyna , Stachoń Małgorzata , Kołota Aleksandra

Warianty tytułu

PL

Rola składników zawartych w rybach i produktach rybnych w chorobie Hashimoto®

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Hashimoto disease is one of the most commonly recognized autoimmune and endocrine diseases. The development and the course of the ailment depends on a variety of factors, nutritional among other things. Fish and fish-based products contain nutrients regulating the homeostasis of thyroid hormones and the immune system functions. The paper provides up-to-date knowledge on the mechanisms of effects exerted by nutrients contained in fish on the thyroid functions and thyroid-released hormones, and on the course of inflammation in this gland. Familiarity with these issues is necessary for a proper planning of nutrition in Hashimoto-affected patients.

PL

Choroba Hashimoto jest jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób autoimmunologicznych i endokrynnych. Rozwój i przebieg schorzenia zależy od wielu czynników, w tym żywieniowych. Ryby i ich przetwory są produktami zawierającymi składniki regulujące homeostazę hormonów tarczycy i funkcjonowanie układu odpornościowego. W artykule scharakteryzowano aktualną wiedzę na temat mechanizmów wpływu składników zawartych w rybach na działanie tarczycy i wydzielanych przez nią hormonów oraz przebieg procesu zapalnego w gruczole. Ich znajomość jest niezbędna do prawidłowego planowania żywienia dla osób z chorobą Hashimoto.

Słowa kluczowe

EN

fish; thyroid; autoimmunity

PL

ryby; tarczyca; autoimmunizacja

• Wydawca: Wyższa Szkoła Menadżerska
• Czasopismo: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 1
• Strony: 90--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 66 poz., tab.

Twórcy

autor

Lachowicz Katarzyna

• SGGW w Warszawie

autor

Stachoń Małgorzata

• SGGW w Warszawie

autor

Kołota Aleksandra

• SGGW w Warszawie

Bibliografia

• [1] ADAMSKA A., J. RUTKOWSKA, M. BIAłEK. 2014. „Charakterystyka i właściwości prozdrowotne wybranych karotenoidów występujących w rybach i skorupiakach.” Probl. Hig. Epidemiol. 95(1): 36–40.
• [2] AJJAN R.A., A.P. WEETMAN. 2015. „The pathogenesis of Hashimoto’s thyroiditis: further develop-ments in our understanding.” Horm. Metab. Res. 47: 702–710.
• [3] BOGOłOWSKA-STIEBLICH A., M. TAłATAJ. 2012. „Rola witaminy D w chorobach układu serco-wo–naczyniowego.” Post. Nauk Med. 25(3): 252–257.
• [4] BOSSOWSKI A., E. OTTO-BUCZKOWSKA. 2007. „Schorzenia tarczycy o podłożu autoimmunologicznym”. [in]: Pediatria – co nowego? 108–120, Otto-Buczkowska (ed.). Wrocław: Cornetis.
• [5] BUHA A., V. MATOVIC, B. ANTONIJEVIC, Z. BULAT, M. CURCIC, E.A. RENIERI, A.M. TSATSAKIS, A. SCHWEITZER, D. WALLACE. 2018. „Overview of cadmium thyroid disrupting effects and mechanisms.” Int. J. Mol. Sci. 19: 1501, DOI: 10.3390/ijms19051501.
• [6] CHEN A., S.S. KIM, E. CHUNG, K.N. DIETRICH. 2013. „Thyroid hormones in relation to lead, mercury, and cadmium exposure in the National Health and Nutrition Examination Survey, 2007–2008.” Environ. Health Perspect. 121(2): 181–186 .
• [7] DAREWICZ M., J. BORAWSKA-DZIADKIE-WICZ, A. IWANIAK, P. MINKIEWICZ. 2016. „Produkty hydrolizy białek ryb jako prewencyjne czynniki stresu oksydacyjnego oraz czynniki kardio-protekcyjne.” Probl. Hig. Epidemiol. 97(2): 113–117.
• [8] DYMARSKA E., A. GROCHOWALSKA, H. KRAUSS. 2013. „Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych oraz przeciwutleniaczy.” Now. Lek. 82(3): 222–231.
• [9] EFSA SCIENTIFIC COMMITTEE. 2015. „Statement on the benefits of fish/seafood consumption compared to the risks of methylmercury in fish/sea-food.” EFSA Journal 13(1): 3982–4017.
• [10] FERRARI S.M., P. FALLAHI, A. ANTONELLI, S. BENVENGA. 2017. „Environmental issues in thyroid diseases.” Front. Endocrinol. 8: 50, DOI: 10.3389/fendo.2017.00050.
• [11] GAPYS B., A. RASZEJA-SPEChT, h. BIELAR-CZYK. 2014. „Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu.” Diagn. Lab. 50(1): 45–52.
• [12] GOłKOWSKI F. 2016. „Aktualne spojrzenie na etiopatogenezę i aspekty kliniczne choroby Hashimoto.” Państwo i Społeczeństwo 16(4): 101–115.
• [13] GRELA E.R., R.K. PISARSKI, E. KOWALCZUK-VASILEV, A. RUDNICKA. 2010. „Zawartość składników odżywczych, mineralnych i profil kwasów tłuszczowych w mięsie wybranych gatunków ryb w zależności od terminu odłowu.” Żywn. Ńauka. Technol. Jakość 4(71): 63–72.
• [14] GUTIÉRREZ S., S.L. SVAhN, M.E. JOhANS-SON. 2019. „Effects of omega-3 fatty acids on immune cells.” Int. J. Mol. Sci. 20: 5028, DOI: 10.3390/ijms20205028.
• [15] HU S., P. RAYMAN. 2017. „Multiple nutritional fac-tors and the risk of Hashimoto’s thyroiditis.” Thyroid 27(5): 597–610.
• [16] IGIELSKA-KALWAT J., J. GOŚCIAŃSKA, I. NOWAK. 2015. „Carotenoids as natural antioxidants.” Postępy Hig. Med. Dosw. 69: 418–428.
• [17] IHNATOWICZ P., M. DRYWIEŃ, P. WĄTOR, J. WOJSIAT. 2019. „The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto’s thyroiditis.” Ann. Agric. Environ. Med. DOI: 10.26444/aaem/112331.
• [18] IWEN K.A., R. OELKRUG, G. BRABANT. 2018.„Effects of thyroid hormones on thermogenesis and energy partitioning.” J. Mol. Endocrinol. 60: R157–R170.
• [19] JANUSZKO O., J. KAłUŻA. 2019. „Znaczenie ryb i przetworów rybnych w żywieniu człowieka – analiza korzyści i zagrożeń.” Kosmos 68(2): 269–281.
• [20] JAROSZ M. (ED.) 2017. Normy żywienia dla populacji Polski. Warszawa: Instytut Żywności i Żywienia.
• [21] KALINIAK A., M. FLOREK, P. SKAłECKI. 2015. „Profil kwasów tłuszczowych mięsa, ikry i wątroby ryb.” Żywn. Nauka. Technol. Jakość 2(99): 29–46.
• [22] KATAGIRI R., X. YUAN, S. KOBAYAShI, S. SA-SAKI. 2017. „Effect of excess iodine intake on thyroid diseases in different populations: A systematic review and metaanalyses including observational studies.” PLOS ONE 12(3): e0173722, DOI: 10.1371/ journal.pone.0173722.
• [23] KAWICKA A., B. REGULSKA-ILOW. 2015.„Metabolic disorders and nutritional status in autoim-mune thyroid diseases.” Postepy Hig. Med. Dosw. 69: 80–90.
• [24] KHANAM S. 2018. „Impact of zinc on thyroid metabolism.” J. Diabetes Metab. Disord. Control.5(1): 27‒28.
• [25] KIM D. 2017. „The role of vitamin D in thyroid diseases.” Int. J. Mol. Sci. 18: 1949.
• [26] KMIEĆ P., K. SWORCZAK. 2015. „Vitamin D in thyroid disorders.” Exp. Clin. Endocrinol. Diabetes 123: 386–393.
• [27] KOIBUCHI N. 2018. „Molecular mechanisms of thyroid hormone synthesis and secretion.” [in: ] Principles of endocrinology and thyroid hormone action 73–81, Belfiore A., LeRoith (eds). Endocrinology. Cham: Springer.
• [28] KOT K., K. KOSIK-BOGACKA, N. łANOChA-ARENDARCZYK, Ż. CIOSEK. 2016. „Wpływ związków rtęci na organizm człowieka.” Farmacja Współczesna 9: 210–216.
• [29] KUNACHOWICZ H., B. PRZYGODA, I. NADOLNA, K. IWA NOW. 2017. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Warszawa: Wyd. Lek. PZWL.
• [30] LACHOWICZ K., M. STACHOŃ, E. PAłKOWSKA-GOŹDZIK, E. LANGE. 2019. „Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto.” Kosmos 68(2): 201–214.
• [31] LIONTIRIS M.I., E.E. MAZOKOPAKIS. 2017.„A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation.” Hell. J. Nucl. Med. 20: 51–56.
• [32] LIPPI F., A. PICONE. 2019. „Autoimmune chronic thyroiditis: a concise review on pathogenesis, clinical signs and new strategy therapy.” EC Endocrinology and Metabolic Research 4(3): 98–102.
• [33] LISOWSKA K.A., E. BRYL.2017. „Rola witaminy D w rozwoju chorób autoimmunologicznych.” Postępy Hig. Med. Dosw. 71: 797–810
• [34] ŁĄCKA K., A. MACIEJEWSKI. 2012. „Rola apoptozy w etiopatogenezie autoimmunologicznego zapalenia tarczycy.” Pol. Merk. Lek. 32(188): 87–92.
• [35] MACHAŁA E., M. REDYNK, I. IAVORSKA, P. MAChAłA. 2019. „Hashimoto’s thyroiditis.” WSN 128(2): 302–314.
• [36] MAKINO M., N. ODA, N. MIURA, S. IMAMURA, K. YAMAMOTO, T. KATO, K. FUJIWARA, Y. SAWAI, K. IWASE, A. NAGASAKA, M. ITOCH. 2001. „Effect of eicosapentaenoic acid ethyl ester on hypothyroid function.” J. Endocrinol. 171: 259–265.
• [37] MANIA M., M. WOJCIECHOWSKA-MAZUREK, M. STARSKA, M. REBENIAK, J. POSTU-POLSKI. 2012. „Fish and seafood as a source of human exposure to methylmercury.” Rocz. Panstw. Zakl. Hig. 63(3): 257–264.
• [38] MARKIEWICZ-ŻUKOWSKA R., S.K. NALI-WAJKO, E. BARTOSIUK, E. SAWICKA, W.J. OMELJANIUK, M.H. BORAWSKA. 2011. „Zawartość witamin w dietach kobiet z chorobą Hashimoto.” Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 44(3): 539–543.
• [39] MEZZOMO T. R., J. NADAL. 2016. „Effect of nutrients and dietary substances on thyroid function and hypothyroidism.” Demetra 11: 427–443.
• [40] MOTOHASHI N., J. VADAPALLI, A. VANAM, R. GOLLAPUDI. 2018.„The impact of nutrition on Hashimoto’s thyroiditis patients: An overview.” J. Clin. Nutr. Metab. 2: 2, DOI: 10.4172/jcnm1000119.
• [41] MYSZKA M., M. KLINGER. 2014. „Immunomodulacyjne działanie witaminy D.” Postępy Hig. Med. Dosw. 68: 867–878
• [42] NALIWAJKO S.K., R. MARKIEWICZ–ŻUKOWSKA, E. SAWICKA, BARTOSIUK E., W.J. OMELJANIUK, M.H. BORAWSKA. 2011.„Składniki mineralne w diecie pacjentek z chorobą Hashimoto.” Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 44 (3): 544–54.
• [43] NOWAK J.Z. 2010. „Przeciwzapalne „prowygaszeniowe” pochodne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega3 i omega-6.” Postępy Hig. Med. Dosw. 64: 115–132.
• [44] OMELJANIUK W.J., M. DZIEMIANOWICZ, S.K. NALIWAJKO., E. BARTOSIUK, R. MARKIEWICZ-ŻUKOWSKA, M.H. BORAWSKA. 2011. „Ocena sposobu żywienia pacjentek z chorobą Hashimoto.” Bromatologia i Chemia Toksykologicz-na 44(3): 428–433.
• [45] ORGIAZZI J. 2012. „Thyroid autoimmunity.” Presse Med. 41(12): 611–625.
• [46] PAŁKOWSKA-GOŹDZIK E., K. LACHOWICZ, D. ROSOłOWSKA-HUSZCZ. 2018. „Effects of dietary protein on thyroid axis activity.” Nutrients 10(5): 1–15.
• [47] PASTUSIAK K., J. MIChAłOWSKA, P. BOG-DAŃSKI. 2017. „Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy.” Forum Zaburzeń Metabolicznych 8(4): 155–160.
• [48] POLAK-JUSZCZAK L. 2011. „Selenium content in fish and fish products estimation of the daily dose of selenium intake.” Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 566.
• [49] POLAK-JUSZCZAK L., M. ADAMCZYK. 2009.„Jakość i skład aminokwasowy białka ryb z Zalewu Wiślanego.” Żywn. Nauka. Technol. Jakość 3 (64): 75–83.
• [50] ROSOłOWSKAHUSZCZ D., K. LACHOWICZ, E. PAŁKOWSKA. 2016. „Lipidy w interakcjach z hormonami tarczycy.” Kosmos 312: 361–370.
• [51] SADOWSKA J., A. STAWSKA. 2015. „Dietoprofilaktyka chorób współtowarzyszących niedoczynności tarczycy w wybranej grupie kobiet”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 48(4): 690–700.
• [52] SANTOS L.R., C. NEVES, M. MELO, P. SOARES. 2018. „Selenium and selenoproteins in immune mediated thyroid disorders.” Diagnostics 8, DOI: 10.3390/diagnostics8040070.
• [53] SIMOPOULOS A.P. 2002. „Omega–3 fatty acids in inflammation and autoimmune diseases.” J. Am. Coll. Nutr. 21: 495–505.
• [54] SKAłECKI P., M. FLOREK, A. KALINIAK. 2017. „Wartość użytkowa ryb polskiej akwakultury.” Journal of Animal Science, Biology and Bioeconomy 35(4): 27–36.
• [55] STUSS M., M. MICHALSKA-KASICZAK, E. SEWERYNEK. 2017. „The role of selenium in thyroid gland pathophysiology.” Endokrynol. Pol. 68(4): 440–454.
• [56] SWORCZAK K., WIŚNIEWSKI P. 2011. „The role of vitamins in the prevention and treatment of thyroid disorders”. Endokrynol. Pol. 62: 340–344.
• [57] SZWAJKOSZ K., A. WAWRYNIUK, K. SAWICKA, R. ŁUCZYK, A. TOMASZEWSKI. 2017. „Niedoczynność tarczycy jako skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia gruczołu tarczowego.” J. Educ. Health Sport 7(5): 41–54.
• [58] TAN J-G, T-CH. AW. 2018. „Assessment of thyroid function.” J. Endocr. Disord. 5(1): 1030–1036.
• [59] TOMCZYŃSKA M., I. SALATA, J. SALUK. 2017. „Autoimmunizacyjne choroby tarczycy jako czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.” Chor. Serca Naczyń 14(1): 30–38.
• [60] VILELA L.R.R., D.C. FERNANDES. 2018. „Vita-min D and selenium in Hashimoto’s thyroiditis: by-standers or players?”. Demetra 13: 241–262.
• [61] WESTERTERP-PLANTENGA M.S., N. LUSCOMBE-MARSH, M.P.G.M. LEJEUNE, K. DIEPVENS, A. NIEUWENHUIZEN, M.P.K.J. ENGELEN, N.E.P. DEUTZ, D. AZZOUT-MAR-NICHE, D. TOME, K.R.WESTERTERP. 2006.„Dietary protein, metabolism, and body-weight regulation: doseresponse effects.” Int. J. Obes. 30: 16–23.
• [62] YOUSIF A.S., A.A. AHMED. 2009. „Effects of cadmium (Cd) and lead (Pb) on the structure and function of thyroid gland.” African Journal of Environmental Science and Technology 3(3): 78–85.
• [63] ZAKRZEWSKA E., M. ZEGAN, E. MICHOTA-KATULSKA. 2015. „Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto.” Bromatologia i Chemia Toksykologicz-na 2: 117–127.
• [64] ZDROJEWICZ Z., M. ADAMEK, A. MACHELSKI, E. WÓJCIK. 2015. „Wpływ kwasów tłuszczowych (omega) zawartych w rybach na organizm człowieka.” Med. Rodz. 3(18): 137–143.
• [65] ZIENIUK B., A. FABISZEWSKA. 2018. „Ryby oraz odpady rybne jako źródło składników bioaktywnych oraz surowiec dla przemysłu”. Żywn. Nauka. Technol. Jakość 25,1 (114): 5–16.
• [66] ZIMMERMANN M.B. 2007. „Interactions of vitamin A and iodine deficiencies: effects on pituitary-thyroid axis.” Int. J. Vitam. Nutr. Res. 77: 236–240 .

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).